Lahbib kan linkse partijen niet overtuigen, onduide­lijk of ze deze crisis gaat overleven: “Het ligt niet meer in mijn handen”

De Kamercommissie is afgelopen, maar het blijft onduidelijk of Lahbib haar vel heeft kunnen redden. "Het ligt niet meer in mijn handen", zei ze daar zelf over. 

Komende donderdag wordt de motie van wantrouwen tegen haar besproken. Het is niet duidelijk of de volledige meerderheid Lahbib gaat steunen.

Zowel de groenen als socialisten bleven scherp, maar vooral PS bleef de minister verweten dat ze "leugens" vertelt. Indien haar coalitiepartners een ontslag blijven eisen dan dreigt het voortbestaan van Vivaldi in gevaar te komen. 

Na afloop omhelsde Lahbib Sophie Wilmès (MR) en enkele andere parlementsleden. 

Vooruit-fractieleidster Melissa Depraetere vindt het goed dat Lahbib toegaf dat ze de eindverantwoordelijke is voor de afgifte van de visa, al betreurde de socialiste wel dat dat twee weken op zich liet wachten. "Een minister moet eerlijk zijn over de eigen rol. Iedereen kan fouten maken, zelfs in politiek, en iedereen geeft daar duidelijk ander gevolg aan, maar het is wel belangrijk dat daar eerlijkheid over is, zeker in het parlement."

CD&V-fractieleider Servais Verherstraeten riep de weifelende coalitiepartners op om snel duidelijkheid te geven. "Die vraag kan niet onbeantwoord blijven. Deze minister verdient duidelijkheid. Er ligt nog veel ander werk op de plank."

Ook Ellen Samyn (Vlaams Belang) vond de verontschuldigingen onvoldoende. "Excuses voor leugens in het parlement volstaan voor ons sowieso niet en zullen nooit volstaan. Maar u bood zelfs geen échte excuses aan", vond ze. " U kan op geen enkele manier garanderen dat situatie zich in de toekomst niet zal herhalen."

Voor Nabil Boukili (PVDA) kan de manier waarop Lahbib de kwestie in eerste instantie afschoof op Pascal Smet "niet anders geïnterpreteerd worden dan een politiek spel" en is er geen sprake van verwarring, "maar van twee totaal andere versies van de feiten". 

Voor de oppositie volstaan die excuses niet om het vertrouwen van het parlement terug te winnen. "U hebt zich verontschuldigd voor misverstanden en verantwoord waarom er verwarring was. Maar uw beslissing, daar staat u nog altijd achter", zei N-VA-fractieleider Peter De Roover. "Uit alles wat u zegt moeten we opmaken dat u behalve betere communicatie volgende keer hetzelfde zult doen. (..) De excuses hadden alleen te maken met 'mogelijke misverstanden door communicatie', niet met gebeurde fouten. Ik denk dat er meer aan de hand is, en heb niet de indruk dat dat besef bij u vandaag is doorgedrongen."

Volgens De Roover is MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez daar de oorzaak van. "Er is een belangrijk verschil met mevrouw Schlitz (de Ecolo-staatssecretaris die ontslag moest nemen nadat ze loog over het gebruik van haar persoonlijke logo, red.) en dat heet Georges-Louis Bouchez. Een voorzitter die zegt: als een minister van mij liegt ontslag moet nemen, dan eindigt de regering, en daar verschuilt u zich achter."

De minister moet wat hem betreft ontslag nemen. "We hebben een zeer goed debat gehad, maar als het resultaat dan is 'alles kan beter, zand erover', dan denk ik dat wij hier een prachtig debat afsluiten met een gigantische nederlaag voor het parlementair debat en de deontologie van de regering De Croo." 

Lahbib benadrukt dat het "anders kan en moet", maar schetst ook dat ze niet anders kan dan een visum afleveren "als diezelfde burgemeester opnieuw naar Brussel zou gestuurd worden (voor bijvoorbeeld onderhandelingen op uitnodiging van de Europese instellingen)". "Ik kan daar niks aan veranderen". Hierbij verwijst ze naar de context van Brussel als "een diplomatiek internationaal belangrijke stad." "Ik was niet gelukkig met de uitnodiging, want ik wist dat dit ons in grote moeilijkheden kon brengen."

Haar coalitiepartners vroegen net om te vermijden dat de burgemeester van Teheran en andere delegaties uit Iran opnieuw naar Brussel zouden kunnen afzakken. Ze vroegen hiervoor duidelijke "garanties", maar daar lijkt ze niet op in te gaan. "De keuze is te verantwoorden." Lahbib blijft wel mea culpa slaan voor haar aanpak en communicatie. en belooft het parlement de procedures tegen het licht te houden. 

Minister Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR) slaat mea culpa over haar communicatie tijdens de extra Kamercommissie, maar dat is onvoldoende voor haar coalitiepartners. De oppositie, maar dus ook haar regeringspartners - de groenen en socialisten - willen excuses voor de fouten die ze heeft gemaakt. Het lot van Lahbib blijft daarmee aan een zijden draadje hangen. VTM Nieuws maakt een stand van zaken. 

Els Van Hoof (CD&V) stelde dat "de geesten lijken gerijpt te zijn". "U heeft het signaal gegeven dat het anders had moeten lopen, u heeft zich nederig opgesteld, dat is wat wij vroegen en wij appreciëren dat."

Tegelijkertijd blijven ook de christendemocraten met vragen zitten. Het gaat bovendien over de toekenning van de visa an sich, ondanks negatieve adviezen van de administratie. Volgens Van Hoof hebben de diensten mogelijk te weinig tijd gekregen om de aanvragen grondig te onderzoeken.

De MR nam weinig verrassend de verdediging van de minister op. Ze behoudt het vertrouwen van premier Alexander De Croo, heeft geen zaken bewust achtergehouden van het parlement en de hele situatie heeft het leven gered van onschuldige Europese gevangenen in Iran, onder wie Olivier Vandecasteele, benadrukte Michel De Maegd.

Maggie De Block (Open Vld) van de zusterpartij van Lahbib wil wel dat er “achteraf lessen worden getrokken uit het incident door de procedures tegen het licht te houden”, maar benadrukt ook dat het altijd gemakkelijker oordelen is met wat we achteraf weten. Ze hoopt “dat de sereniteit nu snel terugkomt”.

Ook oppositiepartij Vlaams Belang blijft het ontslag van Lahbib eisen na haar verdediging. "Excuses voor liegen in het parlement volstaan voor ons sowieso niet", zegt Vlaams Belang-Kamerlid Ellen Samyn. "De kous is voor ons allesbehalve af. Voor ons volstaat uw antwoord niet."

"Lahbib excuseert zich niet, maar zegt enkel dat er sprake is van gebrekkige communicatie", klinkt het bij fractieleider Barbara Pas. "Er is geen sprake van schuldinzicht of toegeven van fouten. Dat maakt het alleen maar erger en geeft al zeker geen enkele garantie dat ze geleerd heeft uit haar fouten of dat ze in de toekomst niet meer zullen voorvallen. Dit is een erg triest dieptepunt in heel deze affaire.

Lahbib heeft nog niet het vertrouwen van de Ecolo-fractie teruggewonnen. Dat zegt Ecolo-Kamerlid Samuel Cogolati bij 'Villa Politica' op VRT 1. Voor Cogolati "zijn er nog belangrijke vragen die om antwoorden roepen."

"Ik begrijp niet waarom de minister groen licht heeft gegeven voor de komst van een delegatie uit Iran ondanks de negatieve signalen van veiligheidsdiensten en eigen administratie. Ik snap dat niet", zegt hij. Ecolo roept nog niet om het ontslag van Lahbib, maar wil garanties "dat zoiets niet nog een keer kan gebeuren". 

"Ik heb geen verontschuldigen gehoord", klinkt het bij N-VA-fractieleider Peter De Roover. "Ik had verontschuldigingen verwachten, maar u heeft zich enkel verontschuldigd voor misverstanden. U lijkt nog altijd achter de beslissing van de visumuitreiking te staan en dat u heeft gelogen? Geen woord."

Voor N-VA blijft er één vaag over: "Zouden we dit opnieuw hebben gedaan, maar dan met betere communicatie?". Volgens De Roover is het "besef dat er meer aan de hand is dan 'verkeerde communicatie' nog niet doorgedrongen" bij Lahbib. 

De oppositiepartij ziet maar één oplossing. "Wilt u eindelijk verantwoordelijkheid nemen en ontslag nemen", aldus N-VA-Kamerlid Darya Safai die haar beleid omschrijft als "laks, verkeerd en onaanvaardbaar". 

Volgens Lahbib waren de "uitnodigingen niet opportuun". "'Het was niet opportuun om de uitnodigingen uit te sturen, en daar blijf ik bij", aldus Labib die hiermee opnieuw verwijst naar voormalig Brussels staatssecretaris Pascal Smet (Vooruit) die de uitnodigingen voor de Iraanse delegatie had verstuurd. 

Ze schuift echter niet zomaar de zwartepiet door naar Brussel, maar legt eerder het probleem bij de complexe staatstructuur van ons land. "We zullen beter moeten doen. Beter samenwerken tussen federale niveau en deelstaten en het algemeen belang van het land veiligstellen", klinkt het.

Lahbib benadrukt wel dat diplomatie nu eenmaal "betekent dat je ook moet spreken en onderhandelen met wie je het niet eens bent. Het is moeilijker dan dat"

In de commissie overloopt Lahbib de procedure achter de omstreden visa van de veertien Iraniërs, in de hoop om de Kamerleden meer context te bieden. Volgens haar had "staatsveiligheid geen bezwaar".  

Onze redactie bracht al eerder een reconstructie van de beruchte visums: van hoe de euforie van de vrijlating van Olivier Vandecasteele veranderde in een enorme regeringscrisis