Loekasjenko vroeg Poetin naar eigen zeggen om Prigozjin niet te doden: “Ik zei tegen hem: doe het niet”

Loekasjenko had zijn troepen tijdens de Wagnermuiterij in buurland Rusland opdracht gegeven om gevechtsklaar te zijn, verklaarde hij volgens Wit-Russische staatsmedia in Minsk tijdens een plechtigheid met hoge militairen. Loekasjenko zei dat de kortstondige opstand van Wagnerstrijders een “ernstige bedreiging” vormde.

Hij beklemtoonde dat instabiliteit in Rusland ook een bedreiging is voor het kleinere Wit-Rusland. “Als Rusland instort, worden wij begraven onder het puin”, voorspelde Loekasjenko. “Dan gaan we er allemaal aan.” En dus gaf hij het bevel om het leger in de hoogste staat van paraatheid te brengen.

De Wit-Russische leider speelde een bemiddelende rol toen het huurlingenleger van Prigozjin dit weekend plots oprukte naar Moskou. Het is - volgens de Russische en Wit-Russische berichtgeving - na zijn tussenkomst dat het tot een deal kwam tussen Prigozjin en het Kremlin, waarop de opstand van de Wagnertroepen zaterdag abrupt stopte.

Volgens Loekasjenko was het uitschakelen van Prigozjin een optie in zijn gesprekken met Poetin. “Ik zei tegen Poetin: we kunnen hem doden, geen probleem. Zo niet bij de eerste poging, dan wel bij de tweede. Maar ik zei: doe het niet.”

De dictator vertelde ook over zijn telefoongesprek met Prigozjin, waarin hij hem ervan overtuigde om te stoppen met de muiterij. Dat zou emotioneel en boordevol krachttermen zijn gebeurd. Loekasjenko omschreef Prigozjin als een “heldhaftige man” die zou hebben gehandeld omdat hij zoveel van zijn troepen had zien sterven in Oekraïne. “Wij willen rechtvaardigheid! Ze willen ons wurgen! We gaan naar Moskou!” zou Prigozjin volgens Loekasjenko hebben gezegd. De Wit-Russische president antwoordde hem dat hij halverwege zou zijn “verpletterd als een insect”.

Loekasjenko heeft aangeboden om de Wagnermilitairen in Wit-Rusland op te nemen na de opstand. Deel van de deal tussen Prigozjin en het Kremlin is dat ook de Wagnerbaas zelf zich zal vestigen in Wit-Rusland. En niet onbelangrijk: de federale veiligheidsdienst in Rusland (FSB) laat de strafzaak tegen de Wagnergroep voor gewapende muiterij varen. Dictator Loekasjenko krijgt in de lokale pers de bloemetjes toegeworpen voor zijn vermeende tussenkomst: hij wordt geprezen als de “held van de dag” en “redder van Moskou”.

Volgens Loekasjenko werden in Rusland de aanhoudende spanningen tussen Wagner en het Russische leger slecht beheerd, wat uiteindelijk tot de ongeziene confrontatie leidde. “Er zijn geen helden in dit verhaal”, zei hij. De gebeurtenissen van afgelopen weekend noemde hij “pijnlijk”.

Intussen is Prigozjin in Wit-Rusland aangekomen, zei Loekasjenko deze namiddag tegen staatsmedium Belta. Hij heeft zijn defensieminister opdracht gegeven te onderhandelen met de Wagnerchef, liet hij weten.

De Russische president Vladimir Poetin bevestigde gisterenavond dat de Wagnerleider mét zijn strijders toevlucht kan vinden in Wit-Rusland. Hij noemde hen wel verraders. De Wagnertroepen die loyaal bleven, kregen van Poetin het aanbod om contracten te sluiten met het Russische defensieministerie.

In Wit-Rusland worden volgens sommige berichten intussen grote kampen gebouwd waar manschappen van Wagner gelegerd kunnen worden. Loekasjenko ontkent dat. Hij zei ook al dat er geen plannen zijn om rekruteringscentra voor Wagner op te zetten in Wit-Rusland.

Volgens Loekasjenko kan Wit-Rusland wel profiteren van de komst van Wagnertroepen. Hij heeft het over een “pragmatische aanpak” die zijn land hanteert. Volgens de president kunnen de strijders de “ervaringen gaan delen die ze hebben opgedaan op het slagveld”. “Als hun commandanten naar ons toe komen en ons helpen, is dit een grote hulp”, zo gaf hij aan in een gesprek met zijn defensieminister Viktor Khrenin (zie video boven). “Ze zullen ons vertellen wat nu belangrijk is, wat werkt en wat niet.”

Hij benadrukte dat zijn land niets heeft te vrezen van de Wagner Groep, die heeft gevochten in landen als Oekraïne en Syrië. “We gaan ze goed in de gaten houden”, aldus de president.

Experts hebben geopperd dat Loekasjenko de Wagnerstrijders mogelijk kan inzetten tegen dissidenten in eigen land. Enkele voormalige topgeneraals waarschuwen de Oekraïense regering ook voor een mogelijke Wagner-aanval vanuit Wit-Rusland. “Oekraïne moet die flank heel goed in de gaten houden en klaar zijn om een nieuwe aanval vanuit Wit-Rusland af te slaan”, klinkt het.

De 68-jarige Loekasjenko geldt als de trouwste bondgenoot van de Russische president Vladimir Poetin in Europa. De dictator geldt in het westen als een paria en is steeds afhankelijker geworden van het grote buurland Rusland. Moskou gebruikte Wit-Rusland eerder als springplank om Oekraïne binnen te vallen en mag er verder onder meer tactische kernwapens plaatsen.

In zijn speech in Minsk beschuldigde Loekasjenko het westen ervan de regio te willen destabiliseren. “Ze proberen ons land, onze hele regio te doen ontploffen”, verklaarde hij. “We maken duidelijk een nieuwe golf van uitbreiding van de NAVO mee en een ongekende toename van het potentieel van de lidstaten van die alliantie in de regio, ook in de onmiddellijke nabijheid van onze grenzen”, hekelde hij.

Het is nog de vraag hoeveel baat Loekasjenko uiteindelijk heeft bij de aanwezigheid van Prigozjin. Het is ook nog onduidelijk of Poetin druk op zijn ambtgenoot heeft uitgeoefend om de huurlingenleider op te nemen.

De Wit-Russische oud-minister Pavel Latoesjko waarschuwde afgelopen weekend dat de komst van Prigozjin “geen cadeau” is voor Wit-Rusland. Het oppositielid voorspelde dat Poetin de huurlingenleider niet gaat vergeven. “Dit is een hele kleine en oppervlakkige tactische overwinning voor Loekasjenko dat uiteindelijk een strategisch probleem voor hem kan worden.”

De verbannen Wit-Russische oppositieleidster Svetlana Tichanovskaja vreest meer onrust in haar land als Prigozjin zich daar vestigt. “Oorlogsmisdadiger Prigozjin naar Wit-Rusland halen betekent meer instabiliteit in het land”, schreef ze gisteren op Twitter. “Wit-Rusland heeft niet nog meer criminelen en schurken nodig, maar gerechtigheid, vrijheid en veiligheid voor ons volk.”

Voor experts Ria Laenen (KU Leuven) en Tom Simoens (KMS) is één ding in ieder geval duidelijk: “Loekasjenko zit nog altijd in de broekzak van Poetin”.

KIJK. Gisteren liet Prigozjin voor het eerst van zich horen sinds hij zijn mars op Moskou afbrak. “Doel van de mars was de vernietiging van Wagner te voorkomen”, zei hij