Ontsnapt aan regeringsval: hoe de PS en Ecolo hun verzet tegen Lahbib staakten

De bom onder de federale regering is dan toch ontmijnd. Een hele dag werd er druk vergaderd, vooral bij de Franstalige partijen PS en Ecolo. Met een opvallende uitkomst: ze hebben geen vertrouwen meer in minister van Buitenlandse Zaken Hadja Lahbib (MR), maar gaan haar ontslag niet doorduwen in het parlement. Eerder dreigden beide partijen zich te onthouden bij de stemming over het vertrouwen in Lahbib, donderdag in het parlement. Zo’n onthouding had een ongeziene cascade veroorzaakt. Voor MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez was de toekomst van de regering immers verbonden aan die van Lahbib. En wie regeringsval zegt, denkt meteen ook na over vervroegde verkiezingen.

LEES OOK. Regeringscrisis voorbij? PS en groenen niet overtuigd door excuses van Lahbib, maar zullen minister niet wegstemmen 

Zo ver komt het dus niet. De crisis rond Lahbib gaat na twee weken eindelijk liggen. Dat ze gisteren op een ongeziene manier door het stof ging in het parlement, heeft wel degelijk iets veranderd. Meer dan tien keer bood ze daar haar excuses aan. Zowel voor de aanpak van als de communicatie rond de ophef die ze had veroorzaakt door veertien Iraniërs een visum te geven om Brussel te bezoeken. De topfiguren van het Iraanse regime stonden hier op de stoep kort na de vrijlating van de in Iran gegijzelde Olivier Vandecasteele. Brussels staatssecretaris Pascal Smet (Vooruit) stapte op door de visakwestie. Lahbib deed dat niet. Maar haar verdediging in het parlement stond bol van de tegenstrijdigheden en onwaarheden. Oppositiepartij N-VA diende een motie van wantrouwen in, de linkse partijen Groen, Ecolo, Vooruit en PS dreigden ermee die te steunen.

LEES OOK. STANDPUNT. Ook na mea culpa Hadja Lahbib is incident over visum voor Iraanse burgemeester nog altijd niet gesloten 

Conclusies trekken

De druk op Lahbib werd zo opgevoerd dat ze maandag een knieval deed in het parlement. Voldoende voor de Vlaamse partijen. Maar de Franstalige partijen hielden hun antwoord in beraad. Na afloop van de fractievergadering van PS klonk het dat “de elementen die de afgelopen dagen zijn verstrekt, het niet mogelijk hebben gemaakt het vertrouwen in mevrouw Hadja Lahbib te herstellen”. Ook de gezamenlijke fractie Ecolo-Groen communiceerde dat “Lahbib nog werk heeft om het vertrouwen van de fractie terug te verdienen”. Toch zullen de partijen donderdag mee een motie ondertekenen om over te gaan tot de orde van de dag. Omdat ze de regering niet willen laten vallen. Al roept PS Lahbib wel op om “zelf haar conclusies te trekken”.

De vraag is natuurlijk waarom de PS en Ecolo plots toch hun offensief gestaakt hebben. De voorbije dagen klonk nog dat ze MR en haar voorzitter Georges-Louis Bouchez voor het blok hadden gezet. Bouchez zou ofwel zijn minister en electoraal goudhaantje moeten opgeven, ofwel de stekker uit de regering moeten trekken. Maar nu de dag des oordeels wel heel dichtbij kwam, trokken de Vlaamse partijvoorzitters en premier De Croo alle registers open. Vooral CD&V en Open VLD staan niet te springen voor nieuwe verkiezingen. Ook Vooruit-voorzitter Conner Rousseau telefoneerde gisteren lang met PS-voorzitter Paul Magnette om hem te overtuigen de zaken niet verder op de spits te drijven. Bijna alle Vlaamse partijen staan op verlies in de peilingen en zien in de komende maanden nog kansen om de kiezer te overtuigen door beleid te voeren.

Aanleiding te licht

Dat verschil tussen Vlaamse en Waalse partijen is de essentie van het hele conflict-Lahbib. De partijen Ecolo en PS leven op voet van oorlog met MR en vooral haar voorzitter Bouchez. Die persoonlijke dimensie aan Irangate werd zelfs niet eens ontkend. Daarbij komt dat PS en MR niet echt vragende partij zijn om nog grote hervormingen door te duwen, zoals in de fiscaliteit en de pensioenen, omdat het verwachte compromis moeilijk uit te leggen is aan hun kiezers. Tegen die achtergrond zijn ze veel minder bang van een regeringsval en durven ze alles op het spel te zetten om elkaar zo veel mogelijk te verzwakken. “Maar we konden hen er toch van overtuigen dat de aanleiding rond Lahbib te licht is om de regering over te laten struikelen”, analyseert een Vlaamse partijvoorzitter. “Het zou echt niet uit te leggen zijn aan de kiezer waarom er geen regering meer is.”

Regering gered dus. Al lijkt het een kwestie van weken of zelfs dagen eer de coalitie van premier De Croo een volgende keer onder hoogspanning komt te staan. Dit weekend zitten de vicepremiers opnieuw samen over de fiscale hervorming. Bevoegd minister Vincent Van Peteghem (CD&V) verwacht een duidelijk signaal van MR en PS eer hij een nieuw voorstel op tafel legt. Het is exemplarisch voor het gebrek aan vertrouwen. Want het mag duidelijk zijn: Vivaldi is dan wel gered, er zijn zulke diepe wonden geslagen dat elk klein akkefietje nu kan leiden tot een regeringscrisis.