LEES OOK. STANDPUNT. De Croo heeft zijn regering gered, nu zijn partij nog

“Zo ziet Open Vld de wereld als Egbert Lachaert voorzitter wordt”, liet de ‘puur blauwe‘ voorzitterskandidaat van Open Vld optekenen in 2020. Op zijn verlanglijstje: een kernuitstap, een slankere overheid, fiscale autonomie voor de regio’s en wetten met een automatische vervaldatum. We zijn drie jaar later, en zowel de wereld als ons land lijken nog ver van Lachaerts donkerblauwe droom.

Hij verdedigde zijn ‘liberaal vuur’ nochtans vol overgave in de televisiestudio’s en kranten, maar kon het nooit laten ontbranden aan de regeringstafel. Een oud zeer, want al sinds de Verhofstadt-jaren gaapt een kloof tussen het liberale partijprogramma en gevoerd beleid.

Lastig parcours

De Vivaldi-regering, met vier linkse partijen, plaatste Lachaert voortdurend in het defensief. Hij zou pas in een regering met Ecolo stappen als ze hun partijprogramma ritueel verbranden. Vijf maanden later slikte hij de kernuitstap van de groene coalitiepartners. De coronapandemie en de energiecrisis braken de bodem uit de federale schatkist, met een begrotingsput van 30 miljard euro als resultaat. Aan de hoge loonlasten ligt het alleszins niet, want ook daar blijft België wereldkampioen. Pijnlijk allemaal, voor een donkerblauwe liberaal.

Vivaldi zorgde voor een vertrouwensbreuk met N-VA-voorzitter Bart De Wever. Pas anderhalf jaar na de eedaflegging van de regering, zaten de twee partijvoorzitters opnieuw samen in een televisiestudio. En ook met zijn Franstalige collega Georges-Louis Bouchez (MR) boterde het niet altijd. Vorig jaar nog stuurde Lachaert zijn kat naar de MR-familiedag, nadat voorzitter Bouchez kritiek had geuit op het leiderschap van premier De Croo.

Moegestreden

De weifelende en soms wat onzichtbare partijvoorzitter zag zijn partij verkruimelen tot 8,3% in de peilingen. Het leidde tot stevige partijbureaus, met donderende tussenkomsten van onder meer Karel De Gucht. De oude krokodillen van Open Vld knaagden lustig aan de stoel van hun voorzitter.

Bovendien zat er al een tijdje ruis op de lijn tussen premier De Croo, de behoeder van de Vivaldi-coalitie, en partijman Egbert Lachaert. “Als je als partijvoorzitter los van de regering staat, wordt elk verschil afgewogen”, geeft Lachaert zelf toe. Na de rampzalige peilingen trok de voorzitter langs bij de leden van Open Vld op zoek naar steun voor zijn liberaal hervormingsprogramma. Die moest vaststellen dat er meer consensus is over de figuur van de premier, dan zijn blauwe plannen.

Lachaert was helemaal op, erkennen ze ook binnen de partij. De lijstvormingen in de aanloop naar de verkiezingen zetten altijd extra druk op de ketel, zeker als het aantal verkiesbare plaatsen slinkt. In de provincie Antwerpen lijkt alleen de nummer 1 nog zeker van een zitje in de Kamer. Het bleek de horde te veel voor een al moegestreden partijbaas.

Overgangspaus

Toch blijft het opmerkelijk: een voorzitter die er minder dan een jaar voor de verkiezingen de brui aan geeft. Bij de start van het nieuwe politieke werkjaar in september moet een nieuwe kapitein aan het roer staan. Donderdagochtend brengt premier De Croo vanuit zijn statutaire rol als ondervoorzitter het partijbureau samen “om te overleggen op welke manier de partij de komende maanden best geleid wordt. De partij kan hiervoor op mij rekenen tot er een nieuwe voorzitter wordt aangeduid”, aldus de premier. “Open Vld staat voor een grote uitdaging, maar ik ben er vast van overtuigd dat we deze aankunnen”, aldus de eerste minister.

LEES OOK. Egbert Lachaert over ontslag als Open Vld-voorzitter: “We zetten alles in op De Croo. Dat maakt het voor mij moeilijk”

Ondervoorzitter Stephanie D’Hose zegt alvast geen ambitie te hebben om de fakkel over te nemen. Volgens haar is er wel de mogelijkheid van een “overgangspaus” om de Vlaamse liberalen richting de campagne te loodsen. De partij bewandelde die piste al eerder in 2003. Toen kwam het tot een clash tussen toenmalig premier Guy Verhofstadt en partijvoorzitter Karel De Gucht over het migrantenstemrecht. De Gucht werd uiteindelijk opzijgeschoven en vervangen door “tussenpaus” Dirk Sterckx.

Alle ogen op De Croo

Met of zonder kerkvorst, bij Open Vld laten ze er geen twijfel over dat Alexander De Croo hét boegbeeld wordt van de verkiezingscampagne. De partij stuurt in 2024 aan op een boksmatch tussen de premier en Bart De Wever: optimisme als antwoord op “separatisme”.

“Wij kiezen voor de premier als boegbeeld, hij is onze politieke leider”, liet Lachaert al verstaan in het VRT-journaal. “De nieuwe voorzitter zal in symbiose met hem moeten werken.” Voor zijn liberale voorganger verliep de strategie van voorzitter-premier nochtans niet al te best. In 2019 kroonde Charles Michel (MR) zich tot partijleider na het ontslag van Olivier Chastel. De kiezer gaf zijn partij een stevige dreun tijdens de verkiezingen enkele maanden later.

Ook nu ligt de vraag open wat de kanseliersbonus nog waard is, voor een premier van een regering die van de ene crisis in de andere sukkelt.

LEES OOK. ANALYSE. Eigenlijk zegt Egbert Lachaert aan premier De Croo dat hij zijn plan kan trekken