Steeds meer vrouwen hebben zwangerschapsdiabetes: "We screenen beter, maar ze worden ook later zwanger en er is meer overgewicht"

Zwangerschapsdiabetes is een vorm van suikerziekte die ontstaat tijdens de zwangerschap. “Vooral na twintig weken maken vrouwen meer en meer hormonen aan. Als je dan een alvleesklier hebt die al wat minder goed werkt, kan dat leiden tot verhoogde suikerspiegels in de zwangerschap”, schetst Benhalima in "De ochtend" op Radio 1. “Normaal gezien stabiliseren die weer na de bevalling, maar dat neemt niet weg dat deze vrouwen een sterk verhoogd risico hebben om op langere termijn diabetes type 2 – een blijvende en niet te genezen vorm – te ontwikkelen.”

En dat worden er dus steeds meer. Uit de meest recente cijfers van het Vlaams Studiecentrum voor Perinatale Epidemiologie blijkt dat jaarlijks meer dan 4.000 vrouwen in Vlaanderen de diagnose krijgen. “We hebben een betere screening, maar we zien ook dat vrouwen op latere leeftijd zwanger worden, en dat – net als in de algemene bevolking – het overgewicht bij zwangere vrouwen toeneemt”, verklaart Benhalima.

Op korte termijn brengt onbehandelde zwangerschapsdiabetes een risico op vroeggeboorte, zwangerschapsvergiftiging of een te hoog geboortegewicht van de baby met zich mee, waardoor de bevalling moeilijker kan verlopen. De kans om vervolgens binnen de tien jaar diabetes type 2 te ontwikkelen, is 30 tot 50 procent.

“Er spelen verschillende factoren een rol of het zover komt. Genetische aanleg bijvoorbeeld, of wanneer er al voor de zwangerschap sprake is van overgewicht, of wanneer men achteraf de extra kilo’s niet verliest. Ook bepaalde etnische groepen hebben een hoger risico op zwangerschapsdiabetes, dus ook op diabetes type 2.”

Preventie en sensibilisering zijn volgens Benhalima van cruciaal belang om de gevolgen van zwangerschapsdiabetes in te perken. “Zoet zwanger”, een project van de Diabetes Liga, speelt daarin een belangrijke rol. Sinds de oprichting in 2009 registreerden 20.000 vrouwen met (een verleden van) zwangerschapsdiabetes zich in de “Zoet zwanger”-databank. 

Zij worden regelmatig herinnerd aan hun verhoogd risico op diabetes type 2 en worden aangemaand om jaarlijks hun bloedsuikerwaarden te laten controleren bij de huisarts. “Deze vrouwen hebben geen klachten en voelen zich niet ziek. Wanneer dat wel het geval is, is het eigenlijk al te laat en is er vaak sprake van diabetes met hoge suikerwaarden.”

Om zoveel mogelijk vrouwen te bereiken, wordt de communicatie vanuit het project voortaan ook in het Frans en Engels gevoerd. Met sensibiliseringsfilmpjes in het Turks en Arabisch hoopt de Diabetes Liga daarbovenop vrouwen met Turkse, Marokkaanse of Arabische origine te informeren. Zij maken tot vier keer meer kans op zwangerschapsdiabetes.

“Ook hier speelt genetica een rol, al heeft het er ook mee te maken dat deze vrouwen het socio-economisch vaak moeilijker hebben”, aldus Benhalima. “Als het financieel niet goed gaat, maak je vaker minder gezonde keuzes en kan er vaker overgewicht zijn. Als ze bovendien de informatie van artsen en verpleegkundigen niet goed verstaan, is het nog moeilijker om hen na de bevalling te stimuleren een gezonde levensstijl aan te houden.”

Het is namelijk daar dat volgens Benhalima de sleutel tot succes zit. “Het is iets wat je zelf in handen kan nemen door opnieuw gewicht te verliezen, door voldoende te bewegen – idealiter een half uurtje per dag matige inspanning – en gezond te eten. Dat verlaagt de kans om diabetes type 2 te ontwikkelen met maar liefst vijftig procent.”