Akkoord tussen regering en Engie over kernreactoren: “Zodra de winsten hoger zijn, dan komen die volledig bij de Belgische overheid”

Beide partijen kondigen een “tussentijds” akkoord aan over de verlenging van kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 voor tien jaar. Het akkoord “beoogt een evenwichtige spreiding van de risico’s tussen beide partijen en het wegwerken van de onzekerheden rond de verwerking van het kernafval”.

Engie en de federale regering willen beide reactoren proberen in november 2025 al terug op te starten. Een voorwaarde daarvoor is dat de regelgeving wordt aangepast, zoals eerder aangekondigd werd. Als dat lukt, is er meer zekerheid over de energiebevoorrading in de winter van 2025-2026. In een ander scenario worden de jongste reactoren van Belgie pas in november 2026 terug actief.

De Belgische staat en Engie worden samen eigenaar van Doel 4 en Tihange 3. Daarvoor wordt een bedrijf opgestart.

“De oorlog in Oekraïne heeft het Europese energielandschap grondig gewijzigd”, schrijft minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) in een persbericht. “Het is urgenter dan ooit om onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen af te bouwen en energie opnieuw in eigen handen te nemen. Dat doen we. We verlengen twee kernreactoren en versnellen de energietransitie.”

Dat de twee kernreactoren langer in gebruik zullen blijven, kan ervoor zorgen dat de energieprijzen in ons land lager zullen worden. Maar volledige zekerheid daarover is er zeker niet. “Het is de markt die bepaalt wat de prijzen zijn”, legt Lattrez uit bij HLN LIVE. “Hier is de redenering van de regering dat we door die kerncentrales minder afhankelijk zullen zijn van andere landen en van grillen op die energiemarkt.”

In de afspraken tussen Engie en de federale regering zit nog wel een addertje onder het gras die de belastingbetaler geld kan kosten. Het energiebedrijf wilde namelijk enkel de reactoren verlengen als dat samen met de overheid gebeurt. “Engie wilde dat alleen doen als er een soort van prijsgarantie in het contract zat. Dat wil zeggen dat als de prijzen op de internationale markten dalen, de overheid dan bijschiet. Het is wel nog uitkijken naar de precieze bedragen”, legt de VTM NIEUWS-journalist uit.

Het werkt ook in de omgekeerde richting werkt. “Zodra de winsten hoger zijn, dan komen die volledig bij de Belgische overheid”, zegt de eerste minister aan Lattrez na een persconferentie. Bekijk hieronder het integrale interview.

Dan is er ook nog de kost van het verwerken en bergen van kernafval. In het voorlopig akkoord is er een bedrag afgeklopt van 15 miljard euro. Dat komt bovenop het geld dat al is voorzien voor het ontmantelen van de kerncentrales. “Het gaat dan om het weghalen van de reactoren: van de grote stukken tot de kleinste kabeltjes. Dat is heel duur omdat het specialistenwerk is”, aldus Karel Lattrez. In totaal heeft de Engie-groep ten minste 23 miljard euro toegezegd.

“Vanuit de regering hoor je dat dat een comfortabel bedrag is. Of het uiteindelijk genoeg zal blijken, weten we pas over tien tot veertig jaar”, zegt de journalist bij HLN LIVE. “Pas dan weten we hoeveel het zal kosten om het afval in de grond te bergen en de kerncentrales te ontmantelen. Er zijn studies over, maar we weten het nooit zeker. Engie aan de andere kant heeft wel zekerheid, want de factuur is bekend. Die zekerheid kan een beursgenoteerd bedrijf gebruiken.”

Beleggers reageren dan ook enthousiast op het akkoord. De koers van Engie op de Parijse beurs noteert rond het middaguur ongeveer vier procent hoger, de grootste stijging in maanden. De deal neemt namelijk de onzekerheid over de kost van het nucleaire afval weg.

Het akkoord blijft voor N-VA-Kamerlid Bert Wollants onvoldoende. “Een mini-verlenging die de belastingbetaler een enorme factuur in de nek draait”, klinkt het bij persagentschap Belga.

De verlenging van twee kerncentrales verzekert onvoldoende de energiebevoorrading, aldus het N-VA-Kamerlid. Er blijft ook onduidelijkheid over de kost van de berging van het nucleair afval, vindt Wollants. “De belastingbetaler heeft er het raden naar welke factuur hem in de nek gedraaid wordt”.

Het Verbond van Belgische Ondernemingen is “tevreden en opgelucht”. “Nu kan er echt werk gemaakt worden van de verlenging van twee kerncentrales. Dit is een belangrijk signaal naar het bedrijfsleven in deze fragiele economische situatie”, laat gedelegeerd bestuurder Pieter Timmermans weten in een persbericht.

Eenzelfde geluid valt te horen bij de Vlaamse werkgeversorganisatie Voka. Het akkoord is van het allergrootste belang voor de Vlaamse economie, zegt gedelegeerd bestuurder Hans Maertens. De ondernemingen hebben immers nood aan absolute bevoorradingszekerheid van elektriciteit. Voka blijft er wel voor pleiten om de kerncentrales langer dan tien extra jaren open te houden.

De onderhandelingen met Engie kennen al een lange voorgeschiedenis. Lange tijd leek ons land af te stevenen op een definitieve sluiting van alle kerncentrales in 2025. De oorlog in Oekraïne en de waanzinnige stijging van de energieprijzen zorgden er finaal voor dat ook de groenen hun verzet staakten.

In maart vorig jaar sloot de regering-De Croo daarom een princiepsbeslissing om de jongste kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 tien jaar langer open te houden, gevolgd door een ‘letter of intent’ met Engie op 21 juli. In januari van dit jaar volgde dan een eerste concrete deal met het bedrijf, waarin werd bepaald dat Engie alles in het werk zou stellen om beide centrales tegen de winter van 2026-27 te laten draaien.

Dat akkoord was noodzakelijk om meteen een aantal noodzakelijke studies op te starten. Het bevestigde ook dat er een vennootschap wordt opgericht waar de Belgische staat en Engie elk voor de helft in participeren voor de verdere uitbating van de kerncentrales. De toenmalige deal bevatte nog geen concrete bedragen. Een en ander moest immers nog worden uitgeklaard, zoals eventuele steunmechanismen en het plafond voor de prijs van het bergen van het kernafval, waar Engie op aandrong.

Wel was er een akkoord over de formule die zou worden gehanteerd voor de berekening van de kostprijs voor de behandeling van het afval. De ontmanteling van de zeven kerncentrales in ons land zou volledig onder de verantwoordelijkheid van de exploitant vallen. De Belgische overheid zou enkel tussenkomen voor het afval van de twee centrales voor de tienjarige verlenging.

Oorspronkelijk was het de bedoeling de onderhandelingen met Engie eerder af te kloppen, maar dat was blijkbaar wat optimistisch. Dat er nu toch een akkoord wordt aangekondigd, komt niet als een verrassing. Vorig weekend lekte uit dat er een belangrijke doorbraak was geboekt, met de bedoeling eind deze week af te ronden.