De voorbije weken hebben zowat vierhonderd Zwijndrechtse gezinnen - goed voor ongeveer 2.000 personen - laten weten dat ze geïnteresseerd zijn om mee te stappen in de massaklacht tegen 3M, de chemiefabriek. Die massaklacht wordt op poten gezet door de lokale actiegroep Darkwater3M, die in zee is gegaan met een advocatenteam gespecialiseerd in dat soort groepsprocedures. Het is de bedoeling dat ze samen een gerechtelijke procedure beginnen bij de vrederechter, wegens onaanvaardbare burenhinder. Ze doelen daarmee op de PFOS-vervuiling veroorzaakt door de chemiefabriek, die maakt dat bewoners hun eigen groenten en eieren niet meer kunnen opeten en er een enorme saneringsoperatie nodig is, met afgravingen. Die zou volgende zomer beginnen. Bovendien vreest de actiegroep ook voor mogelijke medische consequenties door de vervuiling.

“De dagvaarding wordt vandaag bij 3M betekend door een deurwaarder”, zegt advocaat Geert Lenssens. “Nadien krijgen de leden van het burgercollectief de kans om zelf hun persoonlijke vordering in te stellen via een vrijwillige tussenkomst. Dat is het zogenaamde ‘opt in’ systeem waardoor de eis effectief en individueel wordt ingesteld en niet meer kan verjaren.”

Nog geen beroep

De groepsprocedure komt er na de succesvolle pilootzaak van buurtbewoners Isabel De Bosschere en Kurt Verstraete. De vrederechter besliste enkele weken geleden dat er door de vervuiling effectief sprake is van onaanvaardbare burenhinder en veroordeelde 3M tot een voorlopige schadevergoeding van 2.000 voor het hele gezin. Voorlopig, wat betekent dat het bedrag de komende jaren kan oplopen als de - praktische, medische, morele - schade groter blijkt.

LEES OOK. Het koppel dat 3M voor het gerecht daagde en won: “We dachten: hier kunnen we gezond eten. En toen kwam PFOS”

De kans is reëel dat 3M nog tegen die beslissing in beroep gaat, maar volgens de advocaten van Darkwater3M is dat beroep nog niet ingediend.

LEES OOK. Twee eenzame cowboys op één paard: de advocaten die 3M op de knieën willen krijgen

Schadevergoeding alvast maal vier

De advocaten van Darkwater3M schakelen nu een versnelling hoger. De schade-eis die ze nu indienen leggen ze voorlopig vast op 20.000 euro per persoon, zeggen de advocaten Laurent Arnauts en Dirk Abbeloos. “25 euro per dag, vanaf 1 juni 2021.” Dat voorschot houdt rekening met het verlies van eieren en groeten uit eigen tuin, maar ook met stress en angsten door de vervuiling en door de dreigende waardevermindering van huizen en gronden.

LEES OOK. Gemeentebestuur Zwijndrecht biedt inwoners modelbrief aan voor ingebrekestelling 3M

Opvallend is dat de advocaten uitdrukkelijk verwijzen naar de juridische actie die de gemeente Zwijndrecht haar burger aanraadt. Die stelt alle inwoners een voorbeeldbrief ter beschikking waarmee ze 3M in gebreke kunnen stellen als ze schade ondervinden. “Het is wenselijk dat iedereen dat doet”, zegt burgemeester André Van de Vyver. Zelf is hij dat ook van plan. Volgens het advocatenteam van Zwijndrecht is dat een betere oplossing dan meestappen in de procedure van Darkwater3M, zegt Van de Vyver. “Maar iedereen moet daar zelf over oordelen.”

LEES OOK. Crevits laat aanmeldperiode voor PFAS-bloedonderzoek verlengen tot eind oktober

Lenssens is een heel andere mening toegedaan. “Het is belangrijk om te weten dat een brief of aangetekende brief aan 3M absoluut niet volstaat, in feite ben je daar niets mee want de verjaring blijft lopen en je stelt geen eis in.” Hij vindt dat Zwijndrecht zijn inwoners op het verkeerde been zet.