Staat Vincent − ‘Q’ − Van Quickenborne voor zijn laatste kunstje in de Wetstraat?

Het moeten fysiek en mentaal loodzware weken geweest zijn voor premier Alexander De Croo. Van Irangate en een hoogoplopende ruzie tussen vicepremiers Vincent Van Quickenborne (Open Vld) en Frank Vandenbroucke (Vooruit), over topvergaderingen rond het nucleaire akkoord met Engie en de langverwachte fiscale hervorming, tot een NAVO-bijeenkomst in Den Haag en een Europese top in Brussel. “Zijn agenda is tot op de minuut getimed”, luidt het op de Zestien.

Tussen de bedrijven door moet De Croo tegen volgend weekend op zoek naar een opvolger voor Egbert Lachaert − zijn compagnon de route die het niet meer ziet zitten om Open Vld naar de verkiezingen te leiden. Nu ja ‘moet’. Sinds Lachaerts aankondiging woensdag heeft De Croo de opvolging resoluut naar zich toegetrokken. Als interim-voorzitter zal hij en niemand anders bepalen wie Lachaert vervangt. Van verkiezingen, die statutair nochtans verplicht zijn, zal geen sprake zijn. Het wordt een aanduiding. Meer dan ooit geldt: Open Vld is De Croo en omgekeerd.

Jongeren

Wie in het plaatje van De Croo past? De oefening is niet evident. De nieuwe partijvoorzitter zal voluit het lastige regeringswerk moeten verdedigen, met de nodige verbale stootkracht, maar zich tegelijk zonder probleem moeten schikken in een dienende rol voor de premier. Meteen is duidelijk dat donkerblauwe aanjagers zoals Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde of zijn Brusselse collega Els Ampe geen schijn van kans maken. De functieomschrijving voor de nieuwe voorzitter − kortweg: doen wat De Croo vraagt − kan niet verder van hun persoonlijkheid afliggen.

Loyaal zijn, geen ongelukken doen, rad van tong zijn: dan wordt al snel gekeken naar de ervaren rotten binnen Open Vld. In de wandelgangen vallen de namen van voormalig minister Maggie De Block en gewezen Kamervoorzitter Patrick Dewael. Zeker die laatste zou het zelf ook wel zien zitten, maar zijn kans lijkt klein. “Dat is geen optie”, zegt een hooggeplaatste bron. (Dewael ontkent zelf dat hij kandidaat is.) Sowieso: De Block en Dewael zijn al een poos aan het uitbollen. Een van hen nu opnieuw naar de top van de blauwe voedselpiramide katapulteren, ligt gevoelig voor de opkomende dertigers en veertigers in de partij.

Onder de ‘jongeren’ doen onder meer de namen van ondervoorzitters Jasper Pillen en Stephanie D’Hose de ronde. Net zoals die van Tom Ongena, gewezen partijwoordvoerder en een gewaardeerde kracht in het Vlaams Parlement. Hij is al aangeduid als campagneleider richting de verkiezingen. Het nadeel van die nieuwe generatie lijkt hun onbekendheid bij het grote publiek. Bij hen dreigt bij ook een herhaling van het Lachaert-verhaal: een voorzitter die ook zijn eigen agenda dient. De premier wil straks één enkel blauw verhaal. Geen eeuwig gediscussieer tussen het lichtblauw van Vivaldi en het donkerblauw van de liberale achterban.

Quick

Blijft over: vicepremier Van Quickenborne? Een man van vele veldslagen in de Wetstraat en niet te onderschatten in debat. Iemand waarvan De Croo ook weet dat hij meer dan pragmatisch genoeg is om zich te schikken naar de wensen van de Zestien indien nodig. De keuze voor Van Quickenborne zou volgens de statuten een afscheid van zijn ministerschap inhouden en dus een terugkeer naar zijn thuisstad Kortrijk − net op tijd om de lokale verkiezingen in 2024 voor te bereiden. Sowieso lijkt ‘Q’ aan zijn laatste rondje in de Wetstraat bezig. Iets wat hij zelf wellicht beseft. Pittig detail: als Van Quickenborne straks minister af is, verdwijnt ondervoorzitter Pillen, zijn opvolger, uit het parlement.

Ook ‘Q’ is niet onomstreden. “De piste-Van Quickenborne wordt luider en luider geopperd, maar het is geen goed idee. Hij is een deel van het probleem: de Open Vld die al jaren bestuurt ten koste van zijn ideeën”, zegt een bron binnen de partijleiding. Ten laatste op zaterdag 8 juli moet er een nieuwe partijvoorzitter klaar staan: die dag komen de liberale fracties samen om de toekomst te bespreken. Liefst wordt de knoop eerder doorgehakt.