Het nieuwe veiligheidsbeleid binnen het wielrennen heeft een naam gekregen: SafeR. Onder andere Tourbaas Prudhomme, UCI-voorzitter Lappartient en Jumbo-Visma-baas Richard Plugge stelden het nieuwe initiatief in Bilbao voor. Het doel: wedstrijden veiliger maken, veel advies geven, maar zonder dat de sport zijn eigenheid verliest. Een revolutie komt er niet.

Wat is SafeR?

Momenteel is het nog niet veel meer dan ‘een project’. Begrijp: een plan van de UCI, de ploegen, de renners en de organisaties om het wielrennen veiliger te maken. Bedoeling is dat het op uiterlijk 1 januari 2024 resulteert in een volledige onafhankelijke organisatie, met eigen middelen en eigen personeel. 2024 wordt nog beschouwd als een pilootjaar. Vanaf 2025 moet het project op volle snelheid zijn.

Wat gaat SafeR doen?

Dat is voorlopig nog niet heel strikt afgebakend, maar een risico-analyse voor en tijdens wedstrijden behoort zeker tot het takenpakket. Concreet: de parcoursen van de grote wedstrijden zullen voortaan ruim op voorhand onder de loep genomen worden, waarna SafeR aanbevelingen kan doen. Ook tijdens wedstrijden zal een SafeR-commissie zich over alle incidenten en veiligheidsissues ontfermen. In zo’n commissie kunnen nog actieve renners zitten, andere organisatoren, teamafgevaardigden... Ze zullen toegang hebben tot alle mogelijke videobeelden en onmiddellijk na de wedstrijd aanbevelingen doen richting UCI.”

Hoever kunnen die aanbevelingen gaan?

Ook dat is nog vaag. De woorden die op de persconferentie het vaakst vielen zijn ‘bewustwording’ en “dat we er allemaal samen verantwoordelijk voor zijn.”  Een voorbeeld dat herhaaldelijk werd gegeven: “Een organisatie mag zijn wegen nog zo proper maken. Als de volgwagen achter de kopgroep een bocht afsnijdt, waardoor er grind op de weg komt, is die weg niet meer proper en brengt hij het peloton in gevaar. Op zo’n gedrag zal die sportdirecteur aangesproken worden.” Dat er op termijn zoals in het voetbal ook voor renners een systeem van gele en rode kaarten zal komen, is zeer waarschijnlijk.

Zal SafeR expliciete ‘macht’ krijgen?

Dat niet. Het blijft bij advies. De bevoegdheid over regelgeving en eventuele straffen blijft bij de UCI liggen. Maar, aldus alle betrokken partijen: “De UCI zal van goeden huize moeten zijn om een aanbeveling die gedragen wordt door alle andere partijen binnen hun sport niet op te volgen.”

Ook de Universiteit van Gent is betrokken partij?

Ja. Cruciaal voor de doelstellingen van SafeR is het opzetten van een zeer uitgebreide databank over valpartijen. Daarvoor kijkt het naar de Universiteit van Gent. Die houdt al enkele jaren gegevens bij over crashes in de koers, en hun statistieken wijzen er alvast op dat het veiligheidsprobleem inderdaad groeit. De jongste vier jaar is het aantal valpartijen toegenomen met 25%. 58% van die crashes gebeurt bovendien in de laatste 40 kilometer. Met de hulp van SafeR moet deze databank op korte termijn veel uitgebreider en verfijnder worden. Want: “Nu worden er vaak beslissingen genomen op basis van aannames en gevoel. Voortaan willen we uitgaan van onloochenbare feiten.”

Wat gaat dit kosten en wie gaat dit betalen?

Ook dat is nog niet duidelijk. Maar aldus Jaap van Hulten, COO van Jumbo-Visma en een van de voorlopige leden van SafeR: “Het is niet de bedoeling dat dit miljoenen gaat kosten of dat er een staf van veertig man komt. Met een paar mensen kan je ook al een eind komen.” Wel staat vast dat de financiering zal komen van renners, ploegen, UCI en organisatoren. De onderlinge verdeelsleutel moet nog bepaald worden.

Gaat SafeR zich over alle wedstrijden ontfermen?

Neen. Daarvoor zijn de middelen en mensen te beperkt. In eerste instantie richt het zich op de topwedstrijden. Want, is de uitleg: “Als we in 20% van de wedstrijden tot adequate veiligheidsregels en de nodige bewustwording komen, zal dat automatisch afstralen op de andere 80 procent van de wedstrijden.”

Zal de koers er straks door SafeR helemaal anders uitzien?

Heel zeker niét. Dat kon UCI-voorzitter Lappartient niet genoeg herhalen. Ter illustratie: een finish na een afdaling, benadrukte hij, zal altijd mogelijk blijven: “Want ga je de laatste afdaling schrappen, wat doe je dan met de voorlaatste? Laat staan dat we de Poggio of de Cipressa uit Milaan-Sanremo willen halen.” Begrijp: er komen alvast op dat vlak geen draconische ingrepen. Van Hulten voegde er zelfs aan toe: “We moeten eerlijk zijn: mogelijk had ook SafeR een tragisch ongeval als dat van Gino Mäder niet kunnen vermijden.”

Zal u er al tijdens de Tour iets van merken?Neen, of het moesten de geluidssignalen en ‘stootkussens’ straks op de afdaling van de Joux Plane en de Col de la Loze zijn. Maar die initiatieven staan relatief los van SafeR. Het zijn hoogstens voorbeelden van maatregelen die u de komende jaren, dankzij SafeR, mogelijk vaker zal zien.