“Twijfel niet, bel onmiddellijk de politie als een kind weg is”: Genkse Julie (36) is hoofd van Amber Alert Europe

LEES OOK. Genkse Julie (36) schrijft boek om te vermijden dat kindjes vermist raken: “Ze moeten vertrouwen op buikgevoel”

We leren kinderen vandaag dat ze niet met vreemden mogen praten. “Maar leer je kind net om andere ouders aan te spreken als ze verloren lopen. Jaag je kind geen schrik aan, maar maak goede afspraken.”

Goede afspraken, dat is de sleutel volgens Julie Bellinkx (36), de Genkse die afdelingshoofd is van de Stichting Amber Alert Europe in het Nederlands-Limburgse Beek. Tijdens de zomer raken de meeste kinderen vermist. “Gelukkig vaak mét goede afloop”, zegt ze.

Wat doet Amber Alert Europe precies?

Julie Bellinkx: “Wij werken samen met 44 organisaties uit 28 landen op het gebied van vermiste kinderen. Dat is heel divers: van de nationale politie in Spanje en Polen tot het ministerie van Binnenlandse Zaken in Luxemburg en non-profitorganisaties in heel Europa. Allemaal organisaties die bijdragen aan het beschermen of terugvinden van vermiste kinderen. We doen vooral aan preventie en sensibilisering. Zo doen we elk jaar een grote wereldwijde preventiecampagne: van een kinderboek voor jonge kinderen tot een filmpje rond het delen van naaktfoto’s of een TikTok-challenge rond grooming of online kinderlokking.”

“Een meisje van vijftien kwam via een spelapp in contact met een man van vijftig uit de VS. Speciaal voor haar is hij vanuit de VS naar hier afgezakt, en boekte hij een kamer in het Hilton”

Julie

Iedereen kent het Amber Alert: de melding die uitgestuurd wordt als een kind vermist is.

“Er is een verschil tussen hét Amber Alert, en de Stichting Amber Alert Europe. Wij hebben in 2008 het Amber Alert in Nederland opgezet, samen met de nationale politie. Een Amber Alert is een melding van een vermist kind dat in levensgevaar is. Dat wordt meteen verspreid via radio, tv, sms, in treinen, op bussen en op snelwegschermen. Zelfs op schermpjes van koffieapparaten en pinautomaten. Amber Alert is Amerikaans: Amber, een meisje van negen, raakte vermist en is vermoord teruggevonden. Mijn baas Frank Hoen heeft een softwarebedrijf en hij heeft het Amber Alert samen met de enige FBI-profiler in Nederland naar hier gehaald. In België is er geen Amber Alert. Child Focus deelt wel meldingen van vermiste kinderen via zijn kanalen.”

(lees verder onder de foto)

Hoe werkt het Amber Alert precies?

“Een kind wordt als vermist opgegeven. Vervolgens maakt de politie een inschatting van het risico. Is het kind in levensgevaar, dan wordt een Amber Alert uitgestuurd. Dat gebeurt alleen in de meest extreme gevallen, drie of vier keer per jaar. Niet te vaak, anders kijk je niet meer. Binnen de 2 minuten bereikten we 12 miljoen Nederlanders. We hebben het uitgevoerd tot 2021, en toen heeft de politie het overgenomen. Tot twee jaar geleden lag het uitsturen en intrekken bij ons. Ik kreeg vaak genoeg om 2 uur ’s nachts telefoon. Dan moest ik een goede omschrijving van het kind maken, in een beperkt aantal tekens. Een kind van zeven met blond haar en witte T-shirt: dat kunnen dertigduizend kinderen zijn. En dan zo snel mogelijk op de knop duwen om het alert uit te sturen.”

Maakt het Amber Alert vaak een verschil?

“In heel veel zaken. Zoals een zestienjarige jongen die zelfmoord wilde plegen en die op het nippertje gevonden is. We hebben ook een heel schrijnende zaak gehad met een meisje van vijftien dat via een app met een ponyspel in contact kwam met een man van vijftig uit de Verenigde Staten. Zijn dochter had diezelfde app. Hij heeft haar gegroomd, hij overtuigde haar om af te spreken. Speciaal voor haar is hij vanuit de VS naar Rotterdam afgezakt. Hij boekte een kamer in het Hilton, en zij was niet op school. Haar ouders schakelden de politie in en ze zijn samen op de hotelkamer gevonden. En als ik zeg ‘vijftigjarige Amerikaan’, stel je daar dan alle clichés bij voor.”

“De man in het witte busje, zoals Dutroux, was hét beeld dat altijd geschetst werd. Maar ontvoeringen door een onbekende komen heel weinig voor”

Julie

Klopt het dat in Nederland 17.000 kinderen per jaar als vermist worden opgegeven?

(knikt) “Iedereen schrikt bij het horen van dat cijfer. Dat zijn 47 meldingen per dag. Het gaat om ouders die effectief de politie bellen. Belgische cijfers heb ik niet, maar het probleem is universeel. Gelukkig loopt het meestal goed af. Een zaak zoals Gino (de jongen van 9 uit Kerkrade die in juni 2022 in een speeltuin werd meegelokt en vermoord, nvdr.) is heel uitzonderlijk. Dat is heel dramatisch. De man in het witte busje, zoals Dutroux, was hét beeld dat altijd geschetst werd. Met niemand meegaan, niets aannemen: dat wordt altijd ingepeperd. Maar ontvoeringen door een onbekende komen heel weinig voor. Als het over ontvoering gaat, is het vaak door een van de ouders, bij een echtscheiding bijvoorbeeld. Het gros van de vermiste kinderen zijn jonge kinderen die verloren lopen, of kinderen die weglopen. Er is altijd een reden: het gaat thuis niet goed of ze hebben een slecht rapport. Of ze hebben online iemand leren kennen en trekken de wijde wereld in.”

Hoe komt het dat kinderen vooral in de zomer verloren lopen?

“Kinderen zijn vaker en later buiten, je gaat op vakantie, ze raken sneller uit het vizier van de ouders. Het is heel herkenbaar als je naar het strand gaat: twee minuten geleden was je zoontje nog in het water aan het spelen, nu is hij er plots niet meer. Meestal heeft het een goede afloop. Al hangt dat van de omstandigheden af. Hoe jong is het kind, zijn er gevaarlijke plekken dichtbij zoals water of een drukke weg? Ook zonder dat er iemand anders bij betrokken is, kunnen kinderen zichzelf in gevaar brengen.”

“Het eerste Amber Alert is uitgestuurd voor een vierjarig jongetje dat plots weg was in Rotterdam. Een paar uur later hebben ze hem slapend in het ballenbad van de McDonald’s teruggevonden. Soms kan het heel belachelijk lijken, maar als ik mijn zoon 5 minuten niet zie of hoor, begin ik ook in paniek te geraken. Er zijn een paar heel simpele tips die we op jonge leeftijd al aan kinderen willen meegeven. Daarom brachten we eind mei een prentenboek uit, Buikgevoel, met een verhaal met dieren dat hen leert wat ze moeten doen als ze in zo’n situatie komen.”

“Het is heel herkenbaar als je naar het strand gaat: 2 minuten geleden was je zoontje nog in het water aan het spelen, nu is hij er plots niet meer”

Julie

Welke tips geven jullie de kinderen?

“Als ze hun ouders kwijt zijn, kunnen ze gerust andere ouders aanspreken en hulp vragen. Ze denken: ‘Ik mag niet met een vreemde praten’. Maar een gezin met kinderen is normaal een veilige haven. Er wordt heel vaak gezegd: ‘Niet met iemand meegaan’. Maar wat dan wel? Daar wordt niet over gesproken. Terwijl dat net veel meer impact heeft. Toen ik mijn zoon van negen vanochtend in Bokrijk afzette voor een schooluitstap, heb ik gezegd: ‘Ga nooit alleen ergens naartoe’. Met twee ben je veiliger. Het boekje is intussen uitgebracht in twintig talen. In Nederland stond het na een week op nummer één als best verkochte kinderboek.”

(lees verder onder de visual)

Hebben jullie ook tips voor de ouders?

“Maak goede afspraken, praat met je kind. Loslaten en zelfstandig zijn hoort bij het opgroeien, maar zorg dat je kind weet wat het moet doen. Spreek een herkenningspunt af. Aan de Belgische kust staan symbolen: ‘Als je ons kwijtraakt, dan zien we elkaar aan het ijsje’. Zo kan je op andere plekken ook een punt afspreken. Voor jonge kinderen helpt een bandje met naam en telefoonnummer. Verder is het er lange tijd bij mensen ingepompt dat ze twaalf uur moeten wachten voor ze iemand als vermist mogen opgeven. Dat is niet waar. Het beste wat je kan doen, is onmiddellijk de politie bellen. Voor kinderen, zeker jonge kinderen, telt elke minuut. Je moet niet afwachten, je belt beter te snel dan te laat. Hoe vaak lezen we in de krant dat een kindje in een vijver verdronken is nadat het uit het oog verloren was?”

Wat met trackers, zoals een armbandje met een Apple AirTag, om je kind te kunnen volgen?

“Daar hebben wij weinig ervaring mee, maar ik heb er een dubbel gevoel bij. Enerzijds heb je als ouders meer gemoedsrust. Anderzijds, als kinderen zo’n armbandje dragen, zijn ze misschien een beetje té gerust en denken ze dat er niets kan gebeuren. Eerlijk, dat bandje gaat ook niet helpen als er iets ernstigs aan de hand is. Oudere kinderen hebben een gsm, waardoor de ouders ook kunnen zien waar ze uithangen.”

“We raden niet af om Snapchat of TikTok te gebruiken, dat werkt tegendraads. Je moet kinderen leren: wie je enkel online kent, is niet noodzakelijk een vriend”

Julie

Die gsm, schuilt daar niet net het gevaar?

“Klopt. We zien heel vaak dat kinderen online worden aangesproken. Voor de dader is dat veel laagdrempeliger en anoniemer dan een kind op straat aanspreken. Online kan je zijn wie je wil. Als een kind de deur uitgaat, zeggen ouders: ‘Pas op’. Maar als een kind op zijn of haar kamer zit, denken ouders dat het veilig is. Dat is niet zo. Kijk maar naar dat voorbeeld van het ponyspel: zij zat ook gewoon op haar kamer. Voor ouders is het moeilijk om in te zien dat hun kind thuis gevaar kan lopen. Ook kinderen zien dat zelf moeilijk in. Daarom hebben we voor kinderen van 8 tot 12 jaar een scholenproject. We gaan langs en bespreken allerlei offline én online situaties. Die groep komt voor de eerste keer in aanraking met Snapchat en TikTok. Kinderen maken vaak een inschattingsfout: ik vertrouw mijn vriendje, want hij ziet eruit als iemand van mijn leeftijd. Na de les realiseren ze zich dat iedereen zich op het internet anders kan voordoen.”

Hoe ga je daar als ouder best mee om?

“We raden niet af om Snapchat of TikTok te gebruiken, dat werkt tegendraads. Je moet hen leren: wie je in het echt hebt gezien, die ken je. Wie je alleen online kent, is niet noodzakelijk een vriend. Je moet hen ook leren dat ze nadenken over dingen die ze online delen. Beter geen persoonlijke details, zoals naam of adres. Of dat ze elke dinsdagavond gaan zwemmen in dat sportcentrum. En beter ook geen foto’s.”