Oekraïense president Zelensky haalt uit naar Poetin: "Al de macht die hij ooit had, brokkelt af”

Ondanks de gespannen veiligheidssituatie en intensievere controles trekken de Russen weer in groten getale richting het bezette Krim-schiereiland. Aan de Russische zijde van de Krimbrug stond volgens het Russische persagentschap Interfax maandag zowat 13 kilometer file. Hulpdiensten en vrijwilligers deelden water uit aan de wachtenden.

Juli staat te boek als de belangrijkste vakantiemaand in Rusland. De Krim is al sinds de Sovjettijd een populaire vakantiebestemming. Wegens de inval van Oekraïne is het schiereiland enkel nog met de auto of trein te bereiken.

Nadat de Krimbrug in oktober 2022 zwaar beschadigd raakte bij een explosie werden de controles verder aangescherpt.

De staatshoofden en regeringsleiders van de 31 NAVO-landen zullen tijdens de top van Vilnius volgende week nieuwe "gedetailleerde regionale plannen" voor de verdediging van het grondgebied van de lidstaten goedkeuren. De uitvoering van die plannen zal weliswaar jaren in beslag nemen. Dat heeft Rob Bauer, hoofd van het militair comité van de NAVO gezegd.

In de plannen doet de NAVO een beroep op meer dan 300.000 militairen die in een verhoogde staat van voorbereiding zullen worden geplaatst en die over maritieme en luchtcapaciteiten zullen beschikken. De plannen hebben betrekking op drie regio's: het noorden mét Zweden eens de toetreding van dat land een feit is, het centrum van de Baltische staten tot het noorden van de Alpen en het zuidoosten met de Middellandse Zee en de Zwarte Zee. Elk van die regio's valt onder een van de drie bestaande commando's: in het Amerikaanse Norfolk, het Nederlandse Brunssum en het Italiaanse Napels, aldus Bauer.

De Russische raketaanval op een restaurant in de Oekraïense stad Kramatorsk afgelopen dinsdag heeft ook het leven geëist van de bekroonde Oekraïense schrijfster Victoria Amelina (37). Ze raakte zwaargewond bij de aanslag en overleed afgelopen weekend in het ziekenhuis. Lees hier meer.

De Russische minister van Defensie Sergej Sjojgoe heeft de trouw en operationele paraatheid van zijn troepen geprezen na de kortstondige Wagner-opstand. "De plannen zijn mislukt omdat de strijdkrachten hun eed en dienstplicht trouw gebleven zijn", verklaarde Sjojgoe maandag. Daarmee reageerde hij voor het eerst in het openbaar sinds de Wagneropstand op 24 juni.

Sjojgoe noemde Wagnerleider Jevgeni Prigozjin noch het Wagnerhuurlingenleger bij naam. Wel had hij het over een poging om Rusland te destabiliseren. De provocatie had ook "geen impact op de strijdkrachten in Oekraïne", maakte de Russische minister van Defensie zich sterk.

Op 24 juni ondernam Prigozjin met zijn troepen een mars naar de Russische hoofdstad Moskou. Op zowat 200 kilometer van Moskou blies Prigozjin, na bemiddeling van de Wit-Russische president Alexander Loekasjenko, zijn opmars af, waarna hij amnestie kreeg en naar Wit-Rusland trok.

In de Nederlandse stad Den Haag is maandag het Internationaal centrum voor de vervolging van de agressie tegen Oekraïne (ICPA) gelanceerd. Het centrum moet in het onderzoek naar de agressie in Oekraïne een belangrijke coördinerende rol spelen bij de opbouw van bewijsmateriaal tegen Russische verantwoordelijken, mogelijk ook tegen president Vladimir Poetin.

Het nieuwe centrum moet "alle nodige middelen voorzien voor het voorbereiden van vervolgingen", zegt Europees Commissaris voor Justitie Didier Reynders maandag bij de lancering van het ICPA. Het centrum zal worden ingebed in Eurojust, het Europees agentschap dat de samenwerking tussen de gerechtelijke autoriteiten van de EU-lidstaten coördineert. Oekraïne, verschillende EU-landen (Litouwen, Letland, Estland, Polen en Roemenië), maar ook het Internationaal Strafhof en de VS zijn betrokken bij het ICPA.

Eurojust-voorzitter Ladislav Hamran beklemtoont dat het ICPA geen bevoegdheid heeft om zelf onderzoeken op te starten. Het centrum zal wel dienen als een centraal platform, dat moet helpen om het bewijsmateriaal samen te brengen dat verschillende landen in hun afzonderlijke onderzoeken hebben verzameld. Het biedt de aanklagers in die landen ook de mogelijkheid om snel informatie uit te wisselen en de onderzoeken en de vervolging te coördineren, met het oog op toekomstige processen voor nationale of internationale rechtbanken.

"Met het ICPA bevestigt de EU haar engagement om ervoor te zorgen dat de verantwoordelijken voor internationale misdaden tijdens de Russische oorlog in Oekraïne ter verantwoording worden geroepen", zegt Reynders.

Het opstarten van het centrum "is een duidelijk signaal dat de wereld verenigd en standvastig is om Rusland verantwoordelijk te stellen voor zijn misdaden", zegt ook de Oekraïense procureur-generaal Andriy Kostin.

Het eveneens in Den Haag gevestigde Internationaal Strafhof heeft al internationale arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen de Russische president president Vladimir Poetin op verdenking van oorlogsmisdaden, zoals het deporteren van minderjarigen uit Oekraïne naar Rusland. Maar het Internationaal Strafhof is enkel bevoegd voor de oorlogsmisdaden en de misdaden tegen de menselijkheid die in Oekraïne worden gepleegd. Voor het misdrijf 'agressie' kon tot nu toe geen actie worden ondernomen.

Het misdrijf 'agressie' slaat op het plannen of uitvoeren van een agressieoorlog, die in strijd is met de internationale verdragen. Onder meer militaire bezetting, invasie, gewelddadige annexatie en bombardementen kunnen daaronder vallen.

Rusland heeft zo'n 700.000 kinderen uit de conflictgebieden in Oekraïne naar Russisch grondgebied gebracht. Dat heeft Grigory Karasin, het hoofd van de internationale commissie in de Federatieraad, het Russische hogerhuis van het parlement, zondag gezegd.

"In de afgelopen jaren hebben 700.000 kinderen hun toevlucht gezocht bij ons, op de vlucht voor bombardementen en beschietingen vanuit de conflictgebieden in Oekraïne", schreef Karasin op zijn Telegram-berichtenkanaal.

Moskou zegt dat het programma om kinderen uit Oekraïne naar Russisch grondgebied te halen, bedoeld is om weeskinderen en kinderen die in het conflictgebied zijn achtergelaten te beschermen. Oekraïne zegt echter dat die kinderen illegaal zijn gedeporteerd. Volgens de Verenigde Staten zijn duizenden kinderen met geweld uit hun huizen verwijderd.

Het grootste deel van het menselijke verkeer vond plaats vlak na de Russische invasie van Oekraïne, in februari 2022, en voordat Oekraïne eind augustus aan zijn grote tegenoffensief begon om de bezette gebieden in het oosten en zuiden te heroveren.

In juli 2022 schatten de Verenigde Staten dat Rusland 260.000 kinderen "onder dwang had gedeporteerd", terwijl het Oekraïense ministerie van Integratie van bezette gebieden zegt dat van 19.492 Oekraïense kinderen bekend is dat ze illegaal naar Rusland zijn gebracht.

Er komt geen nieuwe mobilisatie ter vervanging van de huurlingen van de paramilitaire groep Wagner die niet langer vechten in Oekraïne. Dat heeft het hoofd van de Defensiecommissie van het Russische parlement gezegd aan staatspersagentschap TASS.

"De president van de Russische Federatie (Vladimir Poetin, red.) heeft duidelijk en op een begrijpelijke en specifieke manier gezegd dat er geen nieuwe mobilisatie zou plaatsvinden", zei Andrej Kartapalov, voorzitter van de commissie voor Defensie van de Doema, het lagerhuis van het Russische parlement.

Volgens de voormalige militaire bevelhebber is er "geen enkele dreiging van een vermindering van het gevechtspotentieel" op de middellange en lange termijn en heeft Moskou de mankracht om de Wagnerstrijders te vervangen binnen het Russische leger, legde hij uit aan TASS.

Gennady Gatilov, de Russische gezant bij de Verenigde Naties in Genève, zegt dat er geen reden is om de "status quo" van de Zwarte Zee-graanovereenkomst, die op 18 juli afloopt, te handhaven. Dat bericht persbureau Reuters op basis van een interview met Gatilov aan het Russische nieuwscentrum 'Izvestia'.

"Rusland heeft de deal herhaaldelijk verlengd in de hoop op positieve veranderingen", zei Gatilov tegen 'Izvestia'. "Wat we nu zien, geeft ons echter geen reden om in te stemmen met het handhaven van de status quo."

Volgens Gatilov wordt de uitvoering van de Russische voorwaarden voor de verlenging van de overeenkomst - onder meer de heraansluiting van de Russische Landbouwbank op het SWIFT-bankbetalingssysteem - uitgesteld.

De Zwarte Zee-overeenkomst, die in juli 2022 tot stand kwam tussen Rusland en Oekraïne en bemiddeld werd door de Verenigde Naties en Turkije, had tot doel een wereldwijde voedselcrisis te voorkomen door toe te staan dat Oekraïens graan dat door de Russische invasie vastzat in Oekraïne, veilig kan worden geëxporteerd vanuit de havens aan de Zwarte Zee.

Vorige week liet de VN nog weten bezorgd te zijn, aangezien er sinds 26 juni geen nieuwe schepen meer onder de Zwarte Zee-overeenkomst zijn geregistreerd, ondanks aanvragen van 29 schepen.

Het Oekraïense ministerie van Defensie deelt een bijzondere video op de officiële socialemediakanalen. Op de tonen van Madonna’s hit ‘Holiday’ zie je fragmenten uit films met blije, dansende en surfende mensen. Maar de zorgeloosheid slaat om in een nachtmerrie.

Russische troepen rukken op in vier gebieden aan de frontlinie in Oost-Oekraïne. Dat zegt de Oekraïense viceminister van Defensie Hanna Maljar. De Russen zouden vooruitgang boeken in de regio's Avdijivka, Marijinka, Lyman en Svatove. "Overal wordt hevig gevochten", schrijft Maljar op sociale media. "De situatie is vrij ingewikkeld."

Tegelijkertijd rukken Oekraïense troepen volgens Maljar elders in het oosten met "gedeeltelijk succes" op. Dat geldt onder meer voor de zuidelijke flank van Bachmoet. In het zuiden van het land, in de buurt van Berdjansk en Melitopol, zouden Oekraïense troepen "geleidelijk" oprukken. Dit ondanks "hevig vijandelijk verzet", aldus de viceminister.

De Oekraïense president Volodimir Zelensky bracht zondag een bezoek aan de havenstad Odesa. Hij stak er gewonde soldaten in een ziekenhuis een hart onder de riem en benadrukte in een videoboodschap dat de "Oekraïense kusten deze bezetters nooit zullen tolereren".

Polen gaat extra politieagenten inzetten aan zijn grens met Wit-Rusland om de veiligheid te verhogen in een reactie op de plannen van het Russische huurlingenleger Wagner om er een basis op te zetten. Dat heeft minister van Binnenlandse Zaken Mariusz Kaminski zondag gemeld.

De 500 bijkomende politieagenten, van wie leden van de antiterreureenheid, zullen 500 grenswachten en 2.000 soldaten ondersteunen die als gestationeerd zijn aan de grens met de oosterburen van Polen.

Vicepremier Jaroslaw Kaczynski, die verantwoordelijk is voor veiligheidskwesties, kondigde onlangs aan dat er meer manschappen zouden worden ingezet en dat de grens extra zou worden beveiligd.

Volgens Kaczynski heeft Polen vernomen dat tot 8.000 Wagnerstrijders in Wit-Rusland zouden kunnen worden ondergebracht. Polen deelt een grens van 418 kilometer met de bondgenoot van Rusland.

Na de mislukte muiterij van afgelopen weekend, kondigde Wagnerbaas Jevgeni Prigozjin aan dat hij een kamp zou opzetten in Wit-Rusland nadat de Wit-Russische president Alexander Loekasjenko hem en zijn huurlingenleger een veilige haven had aangeboden.