Het vertrek van Kitir komt niet onverwacht. Toch is Vooruit erdoor verrast

“Het is tijd om te stoppen met de politiek en iets nieuws te beginnen. Ik ben dankbaar voor wat ik in die 17 jaar heb kunnen opbouwen. Van de fabrieksband tot minister. Van Maasmechelen tot Congo. Van de wijken tot bij de presidenten. Zonder jullie steun was dit niet mogelijk geweest.” Met die woorden maakte Kitir het nieuws maandag bekend via sociale media. Haar partijgenoten waren een half uur eerder ingelicht.

Kitir begon haar politieke loopbaan onder aan de socialistische ladder: bij de vakbond, als afgevaardigde bij Ford Genk. Haar lokale populariteit loodste haar in 2006 in de gemeenteraad van haar woonplaats Maasmechelen en kort daarop ook in het federaal parlement. Daar viel ze onder meer op met een geëmotioneerde speech bij de sluiting van de Ford-fabriek.

Na enkele jaren in de luwte nam ze in 2015 de fakkel over als fractieleider in de Kamer, waarmee ze een van de bepalende gezichten van de partij werd. SP.A verkeerde op dat moment in politiek lastig water, na jaren van electorale neergang. Kitir ontpopte zich met haar tussenkomsten tot een felle oppositiestem tegen het beleid van de centrumrechtse regering-Michel.

Bij de vorming van het Vivaldi-kabinet werd ze door Conner Rousseau nog een trede hoger in de pikorde gezet. Kitir werd minister voor Ontwikkelingssamenwerking en Grootstedelijk Beleid, en mocht op de nieuwe partijportretten fier poseren naast het jonge geweld Rousseau en de socialistische legende Frank Vandenbroucke. Een emotioneel moment voor de politica die begon aan de fabrieksband.

Maar haar ministerambt zou na amper twee jaar in mineur eindigen. Kitir kreunde onder de druk en de onzekerheid. Voortdurend had ze het gevoel dat ze als arbeidersvrouw eigenlijk de bagage miste voor zo’n post. Daar werden uiteindelijk haar kabinetsmedewerkers de dupe van. Het werd steeds moeilijker om met Kitir samen te werken; de ene na de andere medewerker trok de deur achter zich toe of viel ziek uit.

Uiteindelijk greep Conner Rousseau in, al werd het verhaal in de wereld gezet dat Kitir zelf een stap opzijzette voor haar mentale gezondheid. Dat een psycholoog aangesteld werd om de overgebleven medewerkers bij te staan, toonde al gauw dat er veel meer aan de hand was. Een interne audit illustreerde hoe diep de vertrouwensbreuk met haar kabinet was.

Bronsgroen

Voor Vooruit is het onverwachte vertrek een domper. Nationaal was het nieuws wat door de mazen van het net geglipt, maar Kitir werd recent aangeduid als federale kopvrouw voor de verkiezingen in juni 2024. Ondanks haar moeilijkheden bleef Kitir - een jonge vrouw uit een arbeidersgezin met buitenlandse wortels - een interessant electoraal profiel voor de socialisten. Er was bovendien geen alternatief voorhanden.

“Meryame Kitir is onze nummer één, point final”, zei provinciaal Vooruit-voorzitter Alain Yzermans nog in februari. Rousseau zelf verkondigde in mei op de regionale televisiezender TVL dat hij “de voorkeur gaf” aan Kitir als lijsttrekker.

“Kitir was onze enige kracht met nationale naamsbekendheid. Haar vertrek zorgt dus voor een groot gat”, reageert een Limburgse socialist. Nummer twee in de rode pikorde lijkt Kris Verduyckt - een Kamerlid uit Noord-Limburg dat zich vandaag in de Kamer toelegt op leger- en klimaatdossiers. Hij zou normaal gezien de overstap maken naar Vlaanderen. Rousseau zag in Verduyckt iemand die kon wegen op het Vlaamse mobiliteitsbeleid. Wie weet zelfs als minister. De kans is reëel dat hij nu toch federaal blijft.

In de provincie van het ‘bronsgroen eikenhout’ moet de partij straks opboksen tegen een sterk Vlaams Belang en een oprukkende PVDA. Volgens de recentste peiling van Het Belang van Limburg strandt de partij er voorlopig rond 14,8 procent van de stemmen. Een tikje lager dan in de rest van Vlaanderen, waar Vooruit op (stevige) winst staat in de peilingen. In 2019 kwam Vooruit in Limburg aan 13,8 procent.

In haar thuisstad Genk had Kitir zich al langer officieel teruggetrokken. Daar zal schepen Alessandro Cucchiara de koppositie krijgen bij de lokale verkiezingen eind 2024. Federaal werd er wel op Kitir gerekend, maar binnen haar partij leefde al een tijdje de vraag of ze nog wel de energie zou vinden voor een zware verkiezingscampagne.

Een collega in het federaal parlement: “Je voelde al langer dat Meryame worstelde met haar toekomst. In Limburg voelden ze dat ook. Maar voor alle duidelijkheid: dit is absoluut haar eigen beslissing. Wij hadden haar liever aan boord gehouden.”

“We zullen haar missen”, reageerde Rousseau maandag in een persbericht. “Maar we gunnen het haar van harte om na een lange politieke carrière te kiezen voor een nieuwe uitdaging.” Volgens de socialistische partijvoorzitter was Kitir “een van de meest authentieke politici in de Belgische politiek”.