Flexibelere en goedkopere kinderopvang kan meer ouders aanzetten tot werk

Het VIONA-onderzoeksprogramma van de departementen Opgroeien en Werk en Sociale Economie polst naar de relatie tussen kinderopvang en tewerkstelling. De onderzoekers maakten gebruik van data over meer dan 70.000 kinderen en namen online een enquête af bij ruim 4.000 gezinnen.

In 2019 werd 75 procent van de Vlaamse kinderen die in aanmerking komen in meer of mindere mate opgevangen in de formele kinderopvang. Hun ouders doen dat in 95,5 procent van de gevallen om de combinatie met werk mogelijk te maken.

Een kwart van de kinderen maakte in dat jaar dus geen gebruik van kinderopvang. Een aanzienlijk deel van hun ouders - bijna 58 procent - heeft zelf tijd om voor het kind te zorgen of maakt gebruik van informele kinderopvang, bij grootouders bijvoorbeeld. In die categorie werkt minstens een van de ouders niet of heeft hij/zij de loopbaan tijdelijk onderbroken. 44 procent van de gezinnen noemt het daarnaast ook een “bewuste keuze” om geen beroep te doen op formele kinderopvang. Beperkt vertrouwen in de kwaliteit van de opvang speelt daarin een rol.

Maar daarnaast is de kinderopvang voor een vijfde van de niet-gebruikers te duur. 16 procent van de betrokken gezinnen geeft aan geen beschikbare plaats te hebben gevonden, 13 procent stelt dat de plaats niet geschikt was. In dat laatste geval gaat het vaak om ouders met atypische werkuren of een onstabiele werksituatie. Zij zouden op kortere termijn een plaats moeten kunnen reserveren.

Nochtans wil ongeveer de helft van de gezinnen die nu geen beroep doen op kinderopvang dat onder bepaalde voorwaarden wél doen. 41 procent van de moeders en 21 procent van de vaders geeft aan in dat geval meer of opnieuw aan het werk te gaan. Vooral de kostprijs en de flexibiliteit spelen daar een rol in. Zo heeft bijna 12 procent nood aan kinderopvang buiten de normale werkuren en wil 13 procent op korte termijn een plaats kunnen aanvragen en annuleren. Ook de vroegtijdige registratie en de strikte planning die zwangere ouders maanden voor de bevalling al moeten doorgeven, is volgens de onderzoekers een drempel.

Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V) noemt het “absoluut nodig om te investeren in voldoende, toegankelijke en kwalitatieve kinderopvang”. Ze benadrukt dat de regering daar al op inzet. Minister van Werk Jo Brouns, een partijgenoot van Crevits, stelt dat Vlaanderen verder zal moeten blijven investeren in kinderopvang om een werkzaamheidsgraad van 80 procent te bereiken.

De kinderopvangsector protesteerde zondagochtend nog aan het Martelarenplein in Brussel, waar de Vlaamse regering huist. De sector vraagt al maanden minstens 200 miljoen euro extra middelen, onder meer om de verhouding tussen begeleiders en kinderen op korte termijn naar beneden te halen van één op negen naar één op zeven.