In Nederland kunnen vrouwen thuis zélf een ‘uitstrijkje’ maken. Hoe zit dat bij ons?
Vier op de tien vrouwen laten geen uitstrijkje maken bij de dokter. Nochtans is dat nodig om baarmoederhalskanker op tijd op te sporen. Daarom deelt Nederland vanaf nu gratis zelftesten uit aan vrouwen. Ook bij ons loopt er onderzoek naar zo’n doe-het-zelf-uitstrijkje. Is het betrouwbaar en hoe ga je dan thuis precies aan de slag? Een prof en ervaringsdeskundige leggen uit.
In Nederland krijgt elke vrouw die 30 wordt vanaf nu een gratis zelftest. Daarmee kunnen ze zelf een ‘uitstrijkje’ nemen om te controleren of ze besmet zijn met het humaan papillomavirus. Dat is het virus dat onder meer baarmoederhalskanker kan veroorzaken.
Ook bij ons is er de voorbije jaren al volop geëxperimenteerd met zelftesten. En dat is belangrijk, zegt professor Veronique Verhoeven, hoogleraar binnen de vakgroep FAMPOP (Family Medicine and Population Health) van de Universiteit Antwerpen. “Op die manier willen we vrouwen bereiken die momenteel geen uitstrijkje laten nemen.”
Een aantal vrouwen is bang voor het uitstrijkje. Ze hebben schrik dat het inwendig onderzoek pijnlijk is of vrezen de vervelende eendenbek
Want die groep is groter dan je denkt. “60 procent van de vrouwen doet het wél. Vaak plannen ze elk jaar een gynaecologisch bezoek, terwijl dat niet nodig is. Een uitstrijkje om de drie jaar is meer dan genoeg”, vertelt Verhoeven.
De overige 40 procent blijft ver weg van de eendenbek. “Waarom? Een goeie vraag. Verschillende factoren spelen een rol. De cultuur weerhoudt sommige vrouwen, anderen zijn er niet mee bezig. Als de moeder het niet doet, neemt de dochter vaak die slechte gewoonte over. Een hardnekkige groep durft gewoon niet.”
Dat bevestigt huisarts Eveline Somers, die ook onderzoek deed naar de zelftest én er eentje uitprobeerde. “De drempel om naar een arts of gynaecoloog te gaan, is groot. Een aantal vrouwen is bang voor het uitstrijkje. Ze hebben schrik dat het inwendig onderzoek pijnlijk is, vinden het gênant om met hun benen wijd open te liggen voor een vreemde of vrezen de vervelende eendenbek. Een doe-het-zelf-kit is dus een handige opstap om deze vrouwen tóch te bereiken en te vermijden dat ze een diagnose missen.”
Hoe werkt het? “Qua uitzicht en gebruik vergelijkbaar met een tampon”
De nieuwe zelftest zit iets anders in elkaar dan de reguliere PAP-test, ofwel het klassieke uitstrijkje. “De PAP-test op afwijkende cellen die de voorlopers kunnen zijn van kankercellen. Een doe-het-zelf-set zoekt daarentegen naar de HPV-infectie die baarmoederhalskanker veroorzaakt”, aldus professor Verhoeven.
“Zo’n infectie lost zich meestal spontaan op door de tussenkomst van je immuunsysteem, maar dat moet goed opgevolgd worden. Bij een ongunstig resultaat moet de vrouw dus alsnog naar een professional voor een inwendig vervolgonderzoek.”
Volgens Somers is zo’n test qua uitzicht en gebruik vergelijkbaar met een tampon. “In feite is het een kleine plastic buis met daarin een soort van borsteltje. Die spullen krijg je thuis toegestuurd met een bijgeleverde handleiding. Het plastic omhulsel moet je in je vagina schuiven. Diep genoeg, zodat de brush vrijkomt in je baarmoederhals, maar ook niet té diep zodat je jezelf niet kwetst. Meestal zitten er vleugeltjes aan de tube om dat te voorkomen.”
Iedereen kan het. Je moet er geen medische kennis voor hebben
“Wanneer je het device inbrengt, kan je een beetje door de benen buigen. Sommige vrouwen vinden het fijn om hun ene voet ergens op te zetten, maar dat is geen must”, zo gaat Somers verder. “Het is heel straight forward. Het is niet lastig, pijnlijk of ingewikkeld. Iedereen kan het. Je moet er geen medische kennis voor hebben of angstig met de benen open voor een spiegel gaan zitten. Er kan werkelijk niets misgaan. Als je weet waar je vagina is, kan je niet missen. (lacht)”
Vrouwen mogen meer vertrouwen hebben in zichzelf
Moeilijk klinkt het niet. Waarom is de zelftest dan nog niet ingeburgerd? Verhoeven: “Vrouwen hebben de neiging om nog te twijfelen aan zichzelf. Doe ik het wel juist? Ze hebben meer vertrouwen in het handwerk van de arts. Terwijl dat niet nodig is. Proefprojecten leren ons dat een zelftest net zulke goede en betrouwbare resultaten oplevert als het klassieke uitstrijkje bij een gynaecoloog.”
Daarom is het de moeite waard om verder te onderzoeken, zegt Verhoeven. “De Vlaamse universiteiten zijn daar momenteel mee bezig. Zij nemen een aantal zaken onder de loep. Zijn vrouwen op grote schaal bereid om een zelftest te proberen? Zullen ze effectief de stap zetten naar de arts bij een ongunstig resultaat? En is het praktisch haalbaar? Blijven de resultaten betrouwbaar als de tests enkele dagen onderweg zijn met het transport naar het labo?”
De professor hoopt van wel. “Als dat het geval is, zal het snel gaan. Dan werken we binnen dit en tien jaar allemaal thuis met een zelftest”, zegt ze enthousiast.
Wat is de situatie nu in België?
Momenteel krijgen vrouwen in België nog het volgende advies: ‘laat om de drie jaar een uitstrijkje nemen’. Maar binnenkort zal dat veranderen. De ministers van Volksgezondheid hebben namelijk besloten dat het klassieke uitstrijkje vervangen wordt. Het is de bedoeling dat vrouwen tussen 30 en 64 jaar om de vijf jaar een HPV-test laten afnemen. Deze test gaat na of er een HPV-infectie aanwezig is die de kans op kanker verhoogt, en is dus nauwkeuriger en doelgerichter.
Wellicht zal deze nieuwe regeling vanaf volgend jaar in gang treden. Of we daarbovenop ook met een zelftest zullen werken, blijft nog even afwachten.
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Neem nu deel aan de Gouden Giro en maak kans op de hoofdprijs van 5.000 euro dankzij HLN
-
Deze 10 goedkope beautyproducten worden ook gebruikt door professionals: “Contouren was nog nooit zo makkelijk”
Cosmetica hoeft niet duur te zijn. Dat bewijst onze beautyredactrice Sophie. Ze tipt tien toppers voor je huid én je portemonnee. “Deze vloeibare oogschaduw is dé favoriet van professionals en met reden.” -
Welke film- of tv-scène schudde je seksueel wakker? 40 reacties: “Ik keek er samen met mijn stiefbroer naar”
Welke scène of film was jouw eerste seksuele trigger? Die vraag stelde vroedvrouw en auteur Uwe Porters (33) aan 46.800 Vlamingen op Instagram. Ze kreeg honderden anonieme reacties: we verzamelden de opvallendste en trekken er met Uwe een paar belangrijke lessen uit over ons seksleven. “Tijdens het babysitten keek ik tv en kwam ik per ongeluk ‘Emmanuelle’ tegen. Een openbaring.” -
-
PREMIUM
Waarom vinden we het zo leuk om BV's te zien afzien op tv? Socioloog: "Je moet opletten bij zulke programma’s”
-
HLN Shop
“Gebruik er verschillende door elkaar”: podoloog geeft raad bij het kiezen van jouw perfecte wandelschoenen
Bij velen onder ons kriebelt het al om deugddoende tochten te maken in het groen. Ben je nog geen volleerd wandelfanaat, maar wil je graag de draad oppikken? Trek dan een instapmodel wandelschoenen aan je voeten. HLN Shop gaat na met welk schoeisel je als beginnend wandelaar - figuurlijk dan - over rozen loopt. -
HOROSCOOP. Relatiestress voor Leeuw en me-time voor Kreeft: astrologe Esther voorspelt je week
Elke week onthult astrologe Esther van Heerebeek nu nog diepgaander wat de sterren mogelijk voor jou in petto hebben. Stellen je gezondheid en je geld het goed en welke plottwists staan er je in je carrière of liefde te wachten? Esther geeft voor elk sterrenbeeld een helder overzicht. “Planeet Pluto maakt je heel ambitieus, Waterman. Hierdoor komt je lief onbedoeld op de tweede plek.” -
PREMIUM
“Single vrouwen zijn ‘unicorns’”: 3 Vlamingen beleefden de trio-fantasie van Lynn Van den Broeck
-
“Gebruik de ‘misschien-techniek’ om vrienden niet teleur te stellen.” Let op, afspraken cancelen kan verslavend zijn
-
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
Er komen heel wat formaliteiten bij kijken als je werkgever je ‘laat gaan’. Eén van de belangrijkste, waarvoor je ook zelf de nodige stappen dient te ondernemen, is de werkloosheidsuitkering. Terwijl je zoekt naar een nieuwe job – intensief én tijdrovend – zorgt deze vergoeding ervoor dat je niet zonder een inkomen komt te zitten. Maar wanneer heb je er recht op als bediende, en hoeveel bedraagt die uitkering? Jobat.be zoekt het uit. -
Komen liefdesbrieven terug? 2 experts leren je de mooiste te schrijven: “Gebruik ChatGPT op een slimme manier”
Vroeger communiceerden koppels via liefdesbrieven. Vandaag belanden pen en papier onder het stof. En toch is een liefdesbrief waardevoller dan ooit voor je relatie, vertellen relatietherapeuten Chloé De Bie en Filip Geelen. Wat zijn de ingrediënten van een goede brief? Mag je ChatGPT gebruiken? En wat als je een lelijk geschrift hebt? “Je moet geen goede schrijver zijn.” -
HOROSCOOP. Liefdessucces voor Waterman en (te) drukke boel voor Vissen: astrologe Esther voorspelt je week