Direct naar artikelinhoud
InterviewTom Simoens

Militair historicus: ‘Met de droneaanval wil Oekraïne de Russen een koekje van eigen deeg geven’

Een vrouw verwijdert het Wagner-logo van een gebouw in Sint-Petersburg, waar het huurlingenleger van Jevgeni Prigozjin tot voor kort was gevestigd.Beeld ANP / EPA, Thomas Sweertvaegher

Het grote Oekraïense offensief is voorlopig beperkt gebleven tot voorzichtige acties, ziet militair historicus Tom Simoens. Ondertussen slaat Oekraïne ook terug met kleine droneaanvallen. ‘Kiev moet hiermee opletten.’

Oekraïne lanceerde een droneaanval op de Moskouse luchthaven van Vnoekovo, waardoor het luchtverkeer tijdelijk werd opgeschort. Wat wil het land daar nu precies mee bereiken?

Simoens: “Het lijkt mij een manier om de Russen een koekje van eigen deeg te geven. De Oekraïners willen ermee tonen dat ze de oorlog naar Moskou kunnen brengen. Het blijkt toch dat de drones 700 à 800 kilometer hebben kunnen overbruggen. De Russische luchtverdediging is dus niet perfect. Anderzijds zijn de drones bij de luchthaven wel onderschept en hebben ze geen schade toegebracht.”

Begeeft Oekraïne zich hier niet op glad ijs? Westerse bondgenoten leveren het land juist wapens op voorwaarde dat Oekraïne het Russische grondgebied er niet mee aanvalt.

“Die afspraak is met deze aanval niet geschonden, want het gaat over drones die Oekraïne zelf heeft gemaakt. Maar inderdaad, ik denk niet dat westerse landen hier blij mee zijn. Ik denk zelf ook niet dat we zulke aanvallen moeten toejuichen. Stel nu dat er een terminal was geraakt en burgers waren gestorven, dan wordt dat Oekraïne toch aangerekend. Kiev moet hiermee opletten.”

Intussen wordt het Oekraïense grondgebied met Russische drones en kruisraketten bestookt.

“Dat klopt, en de Russen maken geen onderscheid tussen civiele of militaire doelwitten. Iedereen dacht dat ze bijna door hun stocks van kruisraketten zouden zitten, maar dat blijkt dan toch een misvatting. Het lijkt erop dat ze meer kunnen produceren dan wat wij in het Westen hadden verwacht.

“De Russen slagen er ook nog altijd in om via derde landen economische sancties te ontwijken, zodat ze onderdelen kunnen binnenhalen om die raketten te maken. Het zou naïef zijn om te denken dat die sancties alles gingen tegenhouden. Maar het verbaast me wel dat Rusland er nog steeds in slaagt om zoveel missiles te maken.”

Binnen het Russische kamp hebben we nu een serieuze machtsstrijd gezien, waarbij Wagner-baas Prigozjin het onderspit moest delven. Prigozjins bedrijven worden blijkbaar in sneltempo ontmanteld. Kan Rusland zonder hem?

“Dat denk ik wel. In Oekraïne was de rol van Wagner al voor de opstand van Prigozjin uitgespeeld, omdat Wagner niet meer kon rekruteren in gevangenissen. Ik zag het rijk van Prigozjin op dat vlak al maanden geleden ten einde komen. Andere profiteurs zullen nu opstaan om de contracten van zijn bedrijven bij de Russische overheid over te nemen. Wagner doet onder meer catering voor het Russische leger.

“Maar het is inderdaad wel nog maar de vraag of dat ook zo makkelijk zal gaan bij de overeenkomsten die Wagner heeft in Afrikaanse landen (in Mali, bijvoorbeeld, heeft Wagner concessies voor goudmijnen in ruil voor militaire steun aan het regime, YV). Ik vermoed dat Wagner er stelselmatig ook zal worden vervangen door een ander bedrijf, maar dat lijkt me niet zo evident.”

Een portret van een soldaat op een bushalte in Moskou als steun aan het Russische leger.Beeld ANP / EPA

Zullen we dan een nieuwe Prigozjin zien?

“Dat zal het Kremlin allicht niet meer toelaten. Er zijn nog andere Russische private militaire bedrijven actief in Oekraïne, maar zij hebben contracten moeten tekenen om zich ondergeschikt te maken aan het ministerie van Defensie. Hoe de hiërarchie tussen Wagner en het reguliere leger in elkaar zat, is nooit helemaal duidelijk geworden. Maar het Kremlin en het ministerie van Defensie willen zeker vermijden dat er nog eens zo’n figuur als Prigozjin kan opstaan.”

Ondertussen lijkt het Russische leger ook zonder Wagner stand te houden. Hoe gaat het nu eigenlijk met het Oekraïense zomeroffensief?

“We zien al een hele tijd voorzichtige aanvallen in de regio’s Donetsk en Zaporizja. Ik denk dat het Oekraïense leger de bedoeling had om met grote colonnes van onder meer Leopard 2-tanks door de Russische linies te breken, maar ze hebben moeten vaststellen dat zoiets niet lukt. Oekraïne heeft weinig tijd gehad om zijn aanvalsbrigades goed te trainen met de nieuwe westerse wapens. Momenteel zijn er nog maar enkele van de twaalf brigades effectief ingezet.

“De vraag is nu hoeveel reserves het Russische leger heeft. Gaat de Oekraïense opmars traag omdat Rusland al zijn reservetroepen in de strijd werpt om de eerste linies te verdedigen, of houdt het Russische leger die voorlopig nog achter de hand? Dat is voor mij onduidelijk.”

Is het mogelijk dat de Oekraïense legerleiding de meeste brigades niet inzet, omdat ze zich voorbereidt op een lange oorlog en met andere woorden niet alles in één keer op het spel wil zetten?

“Ik denk eerder dat Oekraïne zich voorbereidt op een lang offensief. De Oekraïners willen er nog maanden mee doorgaan, omdat zij nu het initiatief hebben. Ik denk zeker dat Oekraïne nog terreinwinst zal boeken, maar het is moeilijk te zeggen hoeveel.”

Is het Westen wel voorbereid op een lange oorlog?

“We zien dat het denken wel al serieus is veranderd. Er wordt gesproken over het leveren van F-16's en het opleiden van Oekraïense piloten. Dat is echt iets voor de lange termijn. Of we nog eens zo’n grote hoeveelheid van pantservoertuigen en andere wapens kunnen leveren, is dan weer iets anders. Zo’n pakket was een one shot, omdat veel landen nu al diep in hun reserves moeten gaan. De VS kunnen misschien wel nog heel wat wapens leveren, maar het is nog maar de vraag of de Amerikanen daartoe bereid zijn.”