Groeiende bezorgdheid over plan van Japan om afvalwater Fukushima in zee te lozen

Japan maakt zich op voor de controversiële lozing van behandeld radioactief afvalwater uit de kerncentrale van Fukushima. Dit plan heeft aanzienlijke weerstand en bezorgdheid opgewekt, zowel regionaal als wereldwijd. Maar de lozing zou volgens de internationale veiligheidsnormen gebeuren, aldus Japan en het Internationaal Atoomagentschap.

In 2011 werd de kerncentrale van Fukushima getroffen door een enorme aardbeving en tsunami, met de ergste kernramp sinds Tsjernobyl in 1986 als gevolg. Twaalf jaar later moet nog steeds water worden gebruikt om de beschadigde reactorkernen te koelen. Het water is opgeslagen in 1.000 enorme opslagtanks.

Maar omdat in 2024 de beschikbare tanks allemaal vol zullen zitten, wil Japan het water behandelen en in de Stille Oceaan lozen. Dat zou gespreid gebeuren, gedurende zeker dertig jaar.

Het lozen van behandeld afvalwater is een routinepraktijk voor kerncentrales - maar aangezien het afvalwater van Fukushima het bijproduct is van een ongeluk, is dit uiteraard geen gewoon kernafval.

Volgens het Japanse energiebedrijf Tepco, de uitbater van de kerncentrale van Fukushima, zal het afvalwater ter plaatse worden behandeld om de meeste radioactieve materialen te verwijderen. Maar het blijft sporen van tritium bevatten, een radioactieve vorm van waterstof die moeilijk van water te scheiden is. Ook koolstof-14, de radioactieve vorm van koolstof, blijkt moeilijk te scheiden van het water.

Volgens wetenschappers zijn beide stoffen trouwens op grote schaal aanwezig in de natuur. Ze worden gevormd in de atmosfeer en kunnen in de watercyclus terecht komen. Ze geven slechts zeer lage stralingsniveaus af. Maar als ze in grote hoeveelheden worden geconsumeerd, kunnen ze wel degelijk een gezondheidsrisico vormen.

Toch menen Tepco en het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) dat er geen gevaar voor de volksgezondheid is, precies omdat het water flink verdund wordt. Het IAEA deed twee jaar lang onderzoek naar de Japanse plannen om het water te lozen. Uit het eindrapport moet blijken dat het bijna helemaal vrij zou zijn van radioactieve straling én zou beantwoorden aan de veiligheidsstandaarden. 

Ondanks het groene licht van het IAEA, groeit de weerstand tegen het Japanse plan. Japanse vissers en visindustriebedrijven vrezen bijvoorbeeld voor reputatieschade en inkomensverlies. Ook verschillende buurlanden en milieuorganisaties hebben hun bezorgdheid geuit over het plan. Greenpeace waarschuwt dat de vrijgekomen radioactiviteit het menselijke DNA zou kunnen veranderen. 

China heeft zich al het hevigst uitgesproken tegen het plan. Het land gelooft dat het lozen van afvalwater in de Stille Oceaan een gevaar kan vormen voor de maritieme ecologie en veiligheid, en potentieel de belangen van aangrenzende landen kan schaden. China beschuldigt Japan er zelfs van de oceaan als zijn "privériool" te behandelen.

De Chinese regering bekritiseert ook het IAEA-rapport en zegt dat de conclusies "eenzijdig" zijn. China vraagt dan ook overleg met andere betrokken landen en internationale organisaties. Het land eist dat Japan "verantwoordelijk en transparant" handelt, en roept ook de internationale gemeenschap op om druk uit te oefenen op Japan om de lozing van het behandelde afvalwater te heroverwegen.

In de nasleep is er intussen ook een Chinese consumentenboycot van Japanse producten ontstaan, wat aangeeft dat de publieke opinie in China ook bezorgd is over de beslissing van Japan. Het grote Japanse cosmeticabedrijf Shiseido zag zijn grootste wekelijkse koersval in bijna 10 maanden en een daling van zijn aandelen met bijna 7 procent.

Ook de Zuid-Koreaanse regering uitte reeds haar bezorgdheid over de mogelijke gevolgen voor het maritieme milieu en de veiligheid van voedsel uit de zee. Maar in tegenstelling tot China heeft Zuid-Korea zijn bezorgdheid afgezwakt, uit respect voor het IAEA-rapport. Dat heeft een deel van de publieke opinie vervolgens woedend gemaakt.

Gisteren nog namen duizenden mensen deel aan protesten in Seoel, waarin werd opgeroepen tot actie. Om de angst van de Zuid-Koreanen weg te nemen, zei de Zuid-Koreaanse premier Han Duck-soo dat hij bereid is om het water van Fukushima te drinken. Zo wil hij aantonen dat het veilig is.