Aantal zelfdodingen bij jonge vrouwen stijgt, Laura (18) getuigt: "Het onderwerp is zo lang onbespreekbaar geweest"

Laura was 13 toen ze voor het eerst suïcidale gedachten kreeg. Hulp zoeken was toen erg moeilijk, vertelt ze in "Terzake". "Ze zeiden dat er geen plek was. De wachtlijsten waren heel lang. We werden naar spoed doorgestuurd, maar kregen ook daar te horen dat er geen plaats was."

Laura ondernam verschillende pogingen om zich van het leven te beroven. Toch duurde het nog twee jaar vooraleer ze echt geholpen werd. "Mijn eerste opname was in 2018. Pas in 2019 en 2020 werd ik serieus genomen. Dat was in de psychiatrie van het UZ Gent. Ook dat was super moeilijk."

Uit de laatste cijfers, die dateren uit 2021, blijkt dat globaal gezien het aantal zelfdodingen in Vlaanderen daalt. Bij jonge vrouwen stijgt het cijfer net, met 22 procent. Dat verbaast Laura niet. "Het is zo onbespreekbaar geweest en de wachtlijsten zijn zo lang, dat ik er niet van schrik dat mensen geen hulp krijgen."

Volgens Gwendolyn Portzky van het Vlaams Expertisecentrum Suïcidepreventie ligt de stijging aan een combinatie van isolatie door de coronapandemie en sociale media. "Vooral voor wie perfectionistisch is of alles goed wil doen, hebben sociale media een negatief effect. We zagen ook een toename in aanmeldingen van meisjes met eetstoornissen. Meisjes gaan zich met elkaar vergelijken. De perfecte plaatjes die verspreid worden, kunnen een negatief effect hebben."

Laura beaamt dat. "Vorige generaties hadden geen telefoon waar ze continu op scrolden. Ze zochten er geen bevestiging op door filmpjes te delen. Toen ik het moeilijk had, zag ik Tiktokfilmpjes die mij triggerden. Er waren filmpjes met wonden van zelfverwonding. Mensen postten foto's van toen ze op hun magerste waren gedurende hun eetstoornis."

"Ik dacht: misschien worden zij wel serieus genomen, want zij zijn wel ziek genoeg. Misschien moet ik dat ook doen. Dan ben ik ziek genoeg en krijg ik wel hulp."

Dat er lange wachtrijen zijn voor jonge vrouwen zoals Laura is niet nieuw. De laatste jaren is de crisisopvang dan wel verbeterd, bij langdurige zorg knelt het schoentje nog steeds, zegt Portzky. 

Met het Expertisecentrum Suïcidepreventie wil Portzky jaar meer ondersteuning bieden aan hulpverleners die met kinderen en jongeren werken. "Daar is veel vraag naar. Er is bij hulpverleners meer schroom om die specifieke vraag te stellen: "Denk je soms aan zelfmoord?" We kunnen met zekerheid zeggen dat je daar geen schrik voor moet hebben. Voor iemand die ermee worstelt, kan dat de opening zijn om het bespreekbaar te maken."

Portzky benadrukt het belang van die bespreekbaarheid. "We hebben daarin echt een evolutie doorgemaakt. Op Rock Werchter zagen we verschillende artiesten getuigen over mentaal welzijn. Zij spelen een belangrijke rol en tonen de openheid. een van de positieve dingen aan corona is dat we hebben ingezien dat we meer aandacht moet besteden aan mentale gezondheid."

Laura heeft het ook vandaag nog erg moeilijk. De gedachten zijn nog niet weg. "Maar ik heb nu wel een doel gevonden. De mensen rond me hebben me ook een doel gegeven. Ik ben nu begonnen aan mijn opleiding verpleegkunde. Ik wil wat ik heb geleerd ook aan andere mensen doorgeven. Ook dat geeft me een doel. Door mijn verhaal te vertellen, krijg ik het gevoel dat ik iemand kan zijn die ik toen nodig had."