Lang verloren "Sint-Sebastiaan" van Rubens geveild voor meer dan 5 miljoen euro
“Sint-Sebastiaan verzorgd door twee engelen” van Peter Paul Rubens is bij Sotheby’s in Londen geveild voor zo’n 5,7 miljoen. Het schilderij bleef eeuwenlang onder de radar en werd ook aan een andere kunstenaar toegeschreven. Het was de afgelopen 13 jaar te zien in het Rubenshuis in Antwerpen, als bruikleen van de privé-eigenaar.
Er zit een bijzonder verhaal vast aan het schilderij “Sint-Sebastiaan verzorgd door twee engelen” van Peter Paul Rubens. Het was eeuwenlang “zoek” en het werd ook aan een andere schilder toegeschreven. Nu is het - als een topwerk van Rubens - verkocht op een veiling bij Sotheby’s in Londen voor net geen 5 miljoen pond, omgerekend zo'n 5,7 miljoen euro, ongeveer de geschatte opbrengst. De koper is niet bekend.
Het schilderij "Sint-Sebastiaan verzorgd door twee engelen" was van 2010 tot dit jaar te zien te zien in het Rubenshuis in Antwerpen, in bruikleen gegeven door de privé-eigenaar. De toeschrijving aan Rubens gebeurde mede dankzij onderzoek door voormalig directeur Ben van Beneden.
Vanuit Antwerpen werd "Sint-Sebastiaan" ook twee keer uitgeleend voor andere tentoonstellingen. Het Rubenshuis in Antwerpen is nu voor geruime tijd gesloten voor renovatie. Afwachten of het daarna opnieuw tot een bruikleen kan komen, maar dan door een nieuwe eigenaar.
De familie Spinola
Hoe zit de geschiedenis van het schilderij in elkaar? Vermoedelijk was het de Italiaanse militaire bevelhebber Ambrogio Spinola die het bestelde bij Peter Paul Rubens. Spinola was door de Spaanse koning naar de Nederlanden gezonden. Zijn naam is in onze contreien berucht van het Beleg van Oostende. "Sint-Sebastiaan" werd begin 17e eeuw geschilderd in Antwerpen of in Italië, daar zijn de experten het niet over eens.
“Sint-Sebastiaan” werd van generatie op generatie doorgegeven en bleef in de Genuese familie Spinola tot 1730. Wat er daarna mee gebeurde, is onduidelijk. Pas in 1962 duikt het weer in de Verenigde Staten op, in een privécollectie. In 2008 werd het op een veiling verkocht, niet als een Rubens, maar als een werk van Laurent de la Hyre.
Intussen zaten de wetenschappers niet stil. Ze doorzochten archieven en lichtten het schilderij door. Daaruit bleek dat het werk wel degelijk van Peter Paul Rubens was. En dat het de eerste versie van “Sint Sebastiaan” betrof. Een andere versie hangt in de Galleria Corsini in Rome, maar die zou later zijn geschilderd.
Creatief proces te zien in wijzigingen die Rubens aanbracht
De doorlichting met X-stralen bracht aan het licht dat Rubens forse veranderingen aanbracht: de figuur van Sebastiaan werd gedraaid; er zat eerst een pijl in zijn rechterdij; het harnas werd later geschilderd. En dus betrof het de eerste versie, waarin Rubens een en ander had uitgeprobeerd. "Je kunt er het creatief proces in zien," zegt Bert Watteeuw, directeur van het Rubenshuis in Antwerpen. Onder de afbeelding die in Rome hangt zitten geen dergelijke aanpassingen. Dat schilderde Rubens later en meteen in de juiste vorm. Beide versies waren enkele jaren geleden samen te zien in Stuttgart.
Beluister hier het gesprek uit "De wereld vandaag" op Radio 1: