Internationaal akkoord pakt uitstoot scheepvaart aan, critici ontgoocheld: "Had veel meer moeten zijn"
De internationale scheepvaartsector heeft na dagen van onderhandelen in Londen een akkoord bereikt over het inperken van de uitstoot van vrachtschepen. Die zijn verantwoordelijk voor ongeveer 3 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Tegen 2030 moet de uitstoot met minstens 20 procent naar omlaag, om "tegen of rond" 2050 een nuluitstoot te bereiken. Milieuorganisaties reageren kritisch.
De overgrote meerderheid van de 100.000 vrachtschepen, die 90 procent van alle goederen de wereld rond vervoeren, varen op zware stookolie. In 2018 had de internationale scheepvaartorganisatie (IMO) van de Verenigde Naties reders nog gevraagd om hun uitstoot tegen 2050 met 50 procent te beperken, in vergelijking met 2008. Dat is nu aangepast: "tegen of rond" 2050 moet een nuluitstoot van broeikasgassen bereikt worden.
Op weg naar dat doel zijn er twee "indicatieve controlepunten": tegen 2030 moet de uitstoot met minstens 20 procent beperkt worden, met 30 procent als streefdoel. Tegen 2040 moet de uitstoot zeker 70 procent lager liggen, terwijl er naar een inperking van 80 procent gestreefd wordt (telkens vergeleken met 2008).
IMO-secretaris-generaal Kitack Lim noemde de unanieme goedkeuring van het akkoord door de 175 lidstaten "heel betekenisvol". Hij noemt het akkoord "een nieuw hoofdstuk naar een koolstofvrije scheepvaartsector".
Om de omslag te maken, zullen schepen bijvoorbeeld naar groene waterstof of ammoniak moeten overschakelen als energiebron, technieken die in volle ontwikkeling zijn. Ook elektriciteit kan een optie zijn.
Te weinig?
Critici reageren behoorlijk lauw op het akkoord. Kort samengevat: "Too little, too late", te weinig en te laat. Verschillende landen hadden grotere ambities geformuleerd.
Bovendien zullen de doelen van het IMO-akkoord niet volstaan om de sector op het spoor te zetten van een CO₂-uitstoot zoals afgesproken in het klimaatakkoord van Parijs in 2015, benadrukken milieuorganisaties. Volgens dat akkoord moet de klimaatopwarming "ruim onder de 2 graden Celsius" blijven, en liefst op anderhalve graad. Maar momenteel stevenen we nog altijd af op 2,5 graden Celsius of meer.
Dit is een te zwak akkoord dat niet de verwachtingen inlost. Te weinig om de klimaatdoelen van Parijs te halen
Harjeet Singh van Climate Action Network zegt dat "het akkoord helaas niet de verwachtingen inlost". Het matcht duidelijk niet met het klimaatakkoord van Parijs, voegt hij eraan toe. Ook Greenpeace is ontgoocheld. Het spreekt over een "te zwak akkoord voor een sector waarvoor lange tijd een oogje is dichtgeknepen".
EU, Canada, VS en eilandstaten wilden verder gaan
Onder meer de Europese Unie had geijverd voor een grotere beperking: tegen 2050 een nuluitstoot met twee tussenstappen: een inperking van 29 procent tegen 2030 en 83 procent in 2040.
De eilanden in de Stille Oceaan, die nog meer dan andere landen bedreigd worden door de klimaatverandering, wilden dat de uitstoot tegen 2040 al met 96 procent beperkt zou worden. Ze werden daarin gesteund door Canada en de Verenigde Staten. Zij ijverden ook voor een koolstofheffing op de uitstoot van schepen.
Voorstanders zien het glas als halfvol: een status-quo was veel slechter geweest, zeggen ze
Landen als China, Argentinië en Brazilië stonden op de rem tijdens de onderhandelingen in Londen. Zij zeggen dat te strikte normen in de kaart zouden spelen van de rijke landen, en in het nadeel van ontwikkelingslanden.
Voorstanders zien het glas halfvol: zij wijzen erop dat er tot nu toe geen doelen waren voor 2030 en 2040, en dat er voor 2050 amper een halvering op tafel lag. Geen akkoord en een status-quo van de huidige situatie was veel slechter geweest, zeggen ze.
België is een van de voortrekkers
Ook ons land trekt de ambitieuze kaart, laat federaal minister Vincent Van Quickenborne (Open VLD) weten. "Ons land verdedigt op internationaal vlak een ambitieus CO₂-reductieplan voor de scheepvaart. De oplossingen om de uitstoot te verminderen, moeten we niet ver zoeken. Die vinden we hier vlakbij, waar onze Belgische industrie in grote mate bij betrokken is."
De koepelorganisatie van Belgische reders, RBSA, heeft het over een "historisch akkoord". RBSA-directeur Wilfried Lemmens had liever "specifiekere bewoordingen" gehad over de deadline, in plaats van de "tegen of rond 2050". "Maar we begrijpen de noodzaak voor enige flexibiliteit om het doel te bereiken".