Festivals laten sporen na in Ossegempark in Brussel: "Fauna en flora zien af"

Dit weekend palmt Brosella een groot deel van het Ossegempark aan het Atomium in Brussel in. Na Core en Couleur Café is dat al het derde festival in twee maanden tijd dat daar plaatsvindt. Hoewel de schaal deze keer kleiner is, lijdt het park daar danig onder.

Couleur Café en Core klokten af op 70.000 en 40.000 bezoekers, Brosella verwacht dit weekend 10.000 mensen. “We hebben ook iets meer een luisterpubliek", zegt directeur Bert Scheurs van Brosella. "Er wordt wel gedanst, maar minder dan op andere festivals."

Al die bezoekers laten hun sporen achter, zo kan BRUZZ donderdag vaststellen wanneer een reporter het park samen met landschapsdeskundige Ann Voets bezoekt. Zij is lid van de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. Op dat moment is de opbouw van Brosella volop bezig.

Waar een weekend of twee geleden nog tientallen festivalgangers aan een muur van luidsprekers stonden vastgekluisterd, weerklinkt nu zo goed als geen geluid. Geen vogels, alleen het occasionele getimmer van podiumtechnici.

Bekijk hieronder foto's van het Ossegempark op 6 juli (beeld: Kevin Van den Panhuyzen):

"Fauna en flora zien ongelooflijk af", zegt Voets. "De vogels zijn wellicht al weg, want ze hebben al twee festivals achter de rug." Een blik op de grasperken verraadt tot waar het terrein van het laatste festivalweekend in het park liep: aan de ene kant is het gras groen en verzorgd, aan de andere kant is het schraal en voelt de grond hard aan.

“Als de grond verdicht is, gaat het fout,” zegt Voets. Die verdichting is nefast voor het leven op en onder de bodem en voor de bomen. “Je zou niet over de wortelzones van die beuken mogen lopen en dan hangen ze daar met linten asbakken aan. Dan is de wortelbetreding gegarandeerd, of hoe fout men het kan doen."

“Blijkbaar komt hier opnieuw een podium in het midden en zal het hier vol volk staan. Hier staan bomen die meer dan 150 jaar oud zijn en die appreciëren dat niet. Als ergens een boom verdwijnt, leidt dat tot grote discussies. Kijk maar naar het Vrijheidsplein (een petitie voor het behoud van de bomen daar werd meer dan 2.000 keer ondertekend, red.)."

"Als ik deze bomen fotografeer en een petitie start met de vraag of mensen akkoord zijn dat ze binnen tien jaar zijn verdwenen, dan verzamelen we binnen de kortste keren nog veel meer handtekeningen."

Festivalorganisatoren zeggen dat ze stilstaan bij de bescherming van de natuur in het park. Core schakelt een boomchirurg in, Couleur Café een ecomanager. Bovendien vindt voor en na elk evenement een plaatsbeschrijving plaats. “Daarbij wordt voornamelijk gekeken naar de direct zichtbare schade", zegt Voets. "De onzichtbare schade is des te erger. Die boodschap passeert heel moeilijk."

“Ik hoor dat de controle achteraf eerder licht is. Gazons worden eventueel heringezaaid, maar je moet die eigenlijk helemaal loswerken. Dat is meer dan er een beetje graszaad op gooien. Ook een haag herplanten gaat niet zomaar. Je moet dan nog zien dat ze in groei gaat, ze moet water krijgen en worden gesnoeid. Dan ben je al gauw enkele jaren verder.”

Ook bomen die verloren gaan, kunnen niet zo eenvoudig vervangen worden. “Alvorens een boom zo’n volume heeft, is veel tijd en inspanning nodig. Het kost ook wat om bomen goed groot te krijgen. Het is een beetje zoals met kinderen. Je zet niet een kind op aarde en zegt dan: "doe maar". Je moet ervoor zorgen en met een boom is dat ook zo.”

“We weten dat er schade is als er zoveel festivalgangers zijn", zegt schepen van Groene Ruimten van Brussel Zoubida Jellab (Ecolo) in La Capitale. "We moeten nog zien of het gras gewoon wat verdord of vertrappeld is en of het gemakkelijk zal teruggroeien of niet.

"We vragen organisatoren erg voorzichtig te zijn rond de wortelzones van bomen. We vragen hen ook een waarborg en afhankelijk van de schade behouden we het bedrag dat we als stad Brussel moeten gebruiken om die te herstellen.”

“Ik zou die rekeningen wel eens willen zien", zegt Voets daarop. "Wat kost het om het park naderhand in orde te brengen en wie betaalt dat dan? Parken zijn voor de mensen. Elke kost die veroorzaakt wordt door een externe factor kan je niet verhalen op de gemeenschap."

"Ik ben blij dat artiesten aan bod komen, maar mijn boodschap is: zoek een plek waar het kan én zoek een aangepaste schaal voor de evenementen die je in het park wil houden.”

De roeping van het park zit eerder in de kleinschaligheid, stelt Voets. Een festival als Brosella zou daarin kunnen passen, onder bepaalde voorwaarden. “Als het een kleinere massa volk is en de mensen op de paden blijven, is er echt geen probleem. Maar de schaal explodeert en daarover maken wij ons voornamelijk ongerust."

Het Ossegempark is almaar meer geliefd als eventlocatie, maar als organisatoren zich moeten beperken tot kleinere evenementen zal dat een invloed hebben op de rendabiliteit. De vraag is in hoeverre men daarmee rekening moet houden in tijden van klimaatverandering.

Grote groene zones als het Ossegempark spelen een belangrijke rol in de bestrijding van hitte-eilanden. "Daarop moet een prijs worden gezet", zegt Voets "Wat zijn we bereid om voor het behoud van zo’n park neer te tellen? Die afweging moet worden gemaakt. Het park spreekt niet. Wij moeten de bomen beschermen, want zij kunnen het niet.”

Voor elk evenement in het park moet een vergunning worden aangevraagd en die procedure moet anders, vindt Voets. “Daar zijn allerlei voorwaarden aan verbonden", zei vorig staatssecretaris Pascal Smet (One.brussels/Vooruit).

“Nu gaat men er bij de vergunningsaanvraag van uit dat een evenement moet kunnen, terwijl we ons eigenlijk zouden moeten afvragen of het wel kan", zegt Voets. "We moeten die vraag terugkaatsen. Nu is het van "doe maar" en nadien zien we wel wat te herstellen is. Heel raar toch, als het gaat over een van de belangrijkste zones voor de toekomst van de stad. En de geluidsnormen moeten dan niet eens worden gerespecteerd.”

Verstoren de festivals een ecosysteem, of plegen ze ecocide? "Ik weet niet of ik dat woord in de mond zou nemen", zegt Voets. "Het minste dat we kunnen zeggen, is dat we niet goed bezig zijn. Zou jij het in jouw tuin toelaten dat mensen zeggen: we bouwen een feestje en nadien ruimen we het misschien op? Dit is de tuin van de bevolking van Brussel."