Het Krim-Congovirus, ook bekend als Krim-Congo-hemorragische koorts of onder zijn Engelse afkorting CCHF, wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschouwd als een van de negen prioritaire ziektes voor onderzoek.

“Uitbraken van CCHF vormen een bedreiging voor de openbare gezondheidszorg omdat het virus tot epidemieën kan leiden, een hoge sterftegraad heeft (10 tot 40 procent), mogelijk leidt tot uitbraken in ziekenhuizen en gezondheidsinstellingen, en moeilijk te voorkomen en te behandelen is”, volgens de WHO. Het virus begint met griepachtige symptomen, maar veroorzaakt ernstige hemorragische koorts, waarbij een deel van de patiënten in de tweede week van de ziekte overlijdt.

De ziekte is volgens de WHO al “wijdverspreid”, en endemisch in de Balkan, het Midden-Oosten, Afrika en Azië. Onder meer in Turkije worden jaarlijks meer dan 50 gevallen gemeld.

Ook in Spanje zijn sinds 2013 een tiental gevallen van de ziekte geregistreerd, waarbij in 2016 een man overleed minder dan twee weken nadat hij tijdens een wandeling in het land was gebeten door een teek. In meerdere andere landen in de zuidelijke helft van Europa, waaronder Italië, zijn teken gevonden die de ziekte dragen.

Waarschuwingen voor noorden

Maar het virus dreigt ook in het noorden van Europa toe te slaan. Krim-Congokoorts wordt veroorzaakt door het nairovirus, dat wordt gedragen en verspreid door bepaalde soorten teken, voornamelijk van het geslacht Hyalomma, die houden van droge klimaten en warme periodes. Door de klimaatverandering groeit hun leefgebied, zo hebben meerdere wetenschappers de laatste maanden gewaarschuwd.

Een viroloog aan het Karolinska Instituut in Zweden, Ali Mirazimi, luidde als eerste de alarmbel in april: “De teken bewegen zich door Europa door de klimaatverandering, met langere en drogere zomers”, zei Mirazimi, die meewerkte aan door de EU gefinancierde onderzoeken naar testen en vaccins.

In Frankrijk waarschuwde het gezondheidsagentschap ANSES vorige maand dat de teken zich kunnen verspreiden doorheen heel Frankrijk, als gevolg van de klimaatverandering. De parasieten zijn al sinds 2015 in het zuiden van het land waargenomen, en antilichamen tegen het Krim-Congovirus zijn gevonden bij Franse dieren. Het agentschap riep op om een nationaal toezichtsprogramma op te zetten voor de teken en om onderzoek te doen om een vaccin te ontwikkelen.

Nu hebben ook Britse wetenschappers alarm geslagen. Het is “zeer waarschijnlijk” dat de ziekte het Verenigd Koninkrijk kan bereiken via teken, zei onder anderen hoofd dierengeneeskunde aan Cambridge University James Wood vorige week aan de parlementaire commissie voor wetenschap, innovatie en technologie. Volgens Britse media is sprake van “de grootste bedreiging van de volksgezondheid” en een “dringende gezondheidswaarschuwing”.

Besmetting en symptomen

Mensen kunnen de ziekte krijgen door een tekenbeet, door contact met lichaamsvocht van andere besmette personen, slecht gedesinfecteerd medisch materiaal in ziekenhuizen, of lichaamsvocht van dieren die besmet raakten door een tekenbeet. De meeste gevallen bij mensen zijn vastgesteld bij landbouwers, arbeiders in slachthuizen en dierenartsen. Tal van dieren kunnen drager zijn, zoals koeien, schapen, geiten en struisvogels, maar ze lijken er zelf niet ziek door te worden.

Bij mensen beginnen symptomen van het Krim-Congovirus plots, meestal tussen één en zes dagen na besmetting. Ze omvatten koorts, spierpijn, duizeligheid, hoofdpijn, pijnlijke ogen en gevoeligheid aan licht. Er kunnen in het begin ook maag- en darmklachten en keelpijn zijn, gevolgd door scherpe stemmingswisselingen en verwarring, die later slaperigheid en depressie kunnen worden. Andere signalen zijn onder meer een snelle hartslag, gezwollen lymfeklieren, uitslag en bloedingen. Uiteindelijk kan orgaanfalen optreden.

Er is geen veilig vaccin om de ziekte te voorkomen, maar een behandeling met het antivirale medicijn ribavirin lijkt wel te helpen, volgens de WHO.