Biden: “Poetin dacht dat NAVO zou breken. Hij dacht verkeerd” - Rusland over westerse steun aan Oekraïne: "Extreme fout”

Volodymyr Zelensky heeft opnieuw de overdracht van grondgebied aan Rusland afgewezen. "Zelfs al is het maar een dorp waar maar één opa woont", aldus de Oekraïense president woensdag tijdens de NAVO-top in de Litouwse hoofdstad Vilnius.

Zelenski is ervan overtuigd dat de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en de Amerikaanse president Joe Biden daarbij geen verraad zullen plegen tegenover Kiev.

De Oekraïense president noemde de resultaten van de NAVO-top "goed", maar merkte op dat die optimaal zouden zijn als Kiev een uitnodiging zou krijgen om lid te worden van de verdragsorganisatie. De NAVO stelde dinsdag dat Oekraïne die uitnodiging zal krijgen wanneer de bondgenoten ermee instemmen en de voorwaarden vervuld zijn. Nog voor dat communiqué was gepubliceerd, had Zelensky op Twitter gehekeld dat er geen concrete timing werd gegeven.

De Britse minister van Defensie Ben Wallace was een van de weinige politici die tijdens de NAVO-top in Vilnius kritiek durfde te uiten op de steun aan Oekraïne. "Weet je, wij zijn Amazon niet", zei hij, verwijzend naar de Amerikaanse pakjesdienst die op bestelling spullen aflevert.

Wallace deed de uitspraak nadat een journalist hem vroeg om een reactie op de frustratie van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die graag snel een tijdlijn wil voor NAVO-toetreding. Wallace verwees in zijn antwoord ook naar een bezoek aan Kiev vorig jaar: "Toen was ik elf uur onderweg om er een lijst overhandigd te krijgen."

De Britse premier Rishi Sunak nuanceerde later de uitspraak van zijn defensieminister. "Ik begrijp dat Volodymyr er alles aan wil doen om zijn volk te beschermen en een einde te maken aan deze oorlog", aldus Sunak. "We blijven alle hulp bieden die hij daarbij kan gebruiken."

Het Verenigd Koninkrijk heeft zich vanaf het begin van de Russische invasie opgesteld als een van de trouwste bondgenoten van Oekraïne. Volgens Sunak heeft Zelensky ook al meermaals zijn dankbaarheid geuit aan Londen voor de voortdurende steun.

Het huurlingenleger Wagner onder leiding van Jevgeni Prigozjin heeft massa's zware wapens, militaire uitrusting en munitie overgedragen aan het Russische ministerie van Defensie. Dat meldt een woordvoerder van het ministerie. Het gaat onder meer om 2.500 ton munitie en 2.000 exemplaren van militaire apparatuur, waaronder zware wapens als tanks en raketten.

Al het militaire materieel zal nu worden onderhouden en vervolgens "voor het beoogde doel worden gebruikt", aldus de woordvoerder. Volgens het ministerie is een groot deel van de wapens nooit gebruikt. Het publiceerde ook een video waarin soldaten tanks, gepantserde personeelsdragers, dozen munitie, kalasjnikovs en mijnen inspecteren.

De overdracht volgt op de kortstondige opstand van de Wagner-groep eind juni. Die eindigde met een deal voor de huurlingen onder bemiddeling van de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko. De huurlingen konden kiezen om opgenomen te worden in de reguliere strijdkrachten, om naar Wit-Rusland te gaan of om naar huis te gaan.

Het Turkse parlement zal de toetreding van Zweden tot de NAVO ratificeren zodra het mogelijk is, maar dat zal in het beste geval niet voor oktober gebeuren. Dat heeft de Turkse president Recep Tayyip Erdogan woensdag gezegd na afloop van de NAVO-top in Vilnius.

"Er is een parlementair verlof van twee maanden", aldus de Turkse president. "Er zijn veel internationale akkoorden te bestuderen, veel wetsvoorstellen die moeten worden besproken in volgorde van belang", benadrukte hij. "We hebben de intentie om dat zo vroeg mogelijk af te ronden", verzekerde hij.

Maandagavond, aan de vooravond van de top in de Litouwse hoofdstad, maakte NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg bekend dat Erdogan ermee had ingestemd om de Zweedse toetredingsprotocollen zo snel mogelijk voor te leggen aan het parlement voor ratificatie. Daarmee liet Erdogan zijn verzet na meer dan een jaar varen.

De Griekse premier Kyriakos Mitsotakis en de Turkse president Recep Tayyip Erdogan zijn het woensdag in de marge van de NAVO-top in Litouwen eens geworden over een toenadering tussen de twee ruziënde landen. Het was de eerste persoonlijke ontmoeting tussen de twee sinds Erdogan Mitsotakis in juni 2022 persona non grata verklaarde. Sindsdien zijn de betrekkingen tussen Turkije en Griekenland verslechterd.

Pas sinds de zware aardbevingen in Turkije in februari, toen Griekenland samen met andere landen onmiddellijk te hulp schoot, begonnen de betrekkingen te verbeteren. Dat was ook te merken in Vilnius. "Beide partijen kwamen overeen om voort te bouwen op het positieve momentum (van de afgelopen maanden) en tijdig talrijke communicatiekanalen tussen de twee landen te reactiveren', kondigde het kabinet van Mitsotakis woensdag in Athene aan. Het Turkse presidentiële bureau zei dan weer dat het voor beide landen gunstig zou zijn als het huidige positieve klimaat in de bilaterale betrekkingen zou worden uitgebreid.

Ook op het hoogste niveau wordt er weer gesproken. Zo zal er in het najaar een bijeenkomst plaatsvinden in de Noord-Griekse havenstad Thessaloniki, waarbij niet alleen de belangrijkste ministers aanwezig zullen zijn, maar ook Erdogan en Mitsotakis zelf. Beide partijen benadrukten dat ze uitkijken naar frequentere contacten op alle niveaus om de betrekkingen te verbeteren.

Turkije en Griekenland zijn buren met een beladen relatie. Beide landen zijn lid van de NAVO, maar voeren openlijk strijd over soevereine rechten en aardgasreserves in de zee. Athene maakt deel uit van de Europese Unie, Ankara niet. 

Vorig jaar dreigde Erdogan herhaaldelijk de Griekse eilanden binnen te vallen omdat Griekenland ze in strijd met internationale verdragen had gemilitariseerd. Athene, aan de andere kant, bekritiseerde de dreigementen en klaagde over talrijke illegale overvluchten van Grieks grondgebied door Turkse straaljagers.

De Poolse president Andrzej Duda heeft kritiek geuit op de beslissing van de NAVO-landen over het toekomstige lidmaatschap van Oekraïne. Volgens hem zijn die beslissingen niet voldoende.

"Naar mijn mening is dat absoluut niet genoeg", zei hij woensdag, in de marge van de NAVO-top in de Litouwse hoofdstad Vilnius. "Ik hoop dat Oekraïne binnen enkele jaren een volwaardig lid zal worden van onze alliantie, de NAVO." Wel oordeelt Duda dat de weg die Oekraïne moet afleggen, "duidelijk" is.

Een concrete datum voor de toetreding is niet mogelijk voor de Russische agressieoorlog tegen Oekraïne voorbij is. "Wat betreft de kalender, is het heel moeilijk en zo goed als onmogelijk om nu over het volwaardige lidmaatschap van Oekraïne te bespreken, gezien we eenheid binnen de NAVO nodig hebben om die beslissing te nemen", aldus de Poolse president.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft bij zijn aankomst op de NAVO-top in Vilnius opgeroepen tot veiligheidsgaranties. Later op de dag zal de G7 met een aankondiging over de kwestie komen, klinkt het. 

Zelensky zei dat hij wil vechten voor veiligheidsgaranties voor zijn land, als tussenfase voor het Oekraïense lidmaatschap bij de NAVO. Voor hem vormen die garanties één van de drie prioriteiten op de top, naast bijkomende wapens voor Oekraïne en het pad van Oekraïne naar NAVO-lidmaatschap. De Oekraïense president zei te verwachten dat Oekraïne wordt uitgenodigd lid te worden "wanneer de veiligheidsmaatregelen dat toelaten".

De staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO-landen boden Oekraïne geen concrete kalender voor een toetreding. Op Twitter uitte Zelensky dinsdag daarover zijn ongenoegen.

De leiders van de G7 werken aan veiligheidsgaranties op de lange termijn voor Oekraïne, zo kondigde de Duitse bondskanselier Olaf Scholz dinsdag aan. Een aankondiging volgt op woensdag, samen met Oekraïne. De G7 bestaat uit Frankrijk, de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Japan, Italië en Canada.

Het Kremlin reageert dat het misplaatst en "potentieel zeer gevaarlijk" is van het Westen om Oekraïne veiligheidsgaranties te geven. Die veiligheidsgaranties zouden de veiligheid van Rusland schenden, klinkt het.

De NAVO-top die deze week in Vilnius wordt gehouden laat zien dat het bondgenootschap van plan is meer troepen te concentreren aan de grenzen met Rusland. Dat stelt de Russische ambassadeur in de Verenigde Staten, Anatoli Antonov. 

"We kunnen ons nergens terugtrekken", zei Antonov tegen het Russische staatspersbureau 'TASS'. "Alles wordt in het werk gesteld om de lokale publieke opinie voor te bereiden op de goedkeuring van anti-Russische beslissingen die de komende dagen in Vilnius worden genomen."

Antonov ziet dat de meningsverschillen over het Oekraïense streven naar het NAVO-lidmaatschap kleiner worden. "De situatie blijft afglijden naar de ongunstigste uitkomst in de confrontatie tussen de Russische Federatie en de leden van de alliantie", zei Antonov.

Rusland maakt al sinds 2008, toen de NAVO voor het eerst openlijk aangaf open te staan voor een toetreding van Kiev, duidelijk dat het een Oekraïens NAVO-lidmaatschap als een bedreiging van de nationale veiligheid beschouwt.

Finland, dat een 1.340 kilometer lange grens met Rusland deelt, was in april van dit jaar het laatste land dat tot het bondgenootschap toetrad. Op dit moment hebben vier landen verklaard het lidmaatschap van de NAVO te ambiëren: Bosnië en Herzegovina, Georgië, Oekraïne en Zweden. Twee daarvan, Georgië en Oekraïne, grenzen aan Rusland.

Rusland lanceerde voor de tweede nacht op rij een golf van kamikaze-drone-aanvallen op Kiev en omstreken. Dat zegt het Oekraïense leger op woensdag volgens persbureau 'Reuters'. Volgens voorlopige informatie van het Oekraïense leger zijn er nog geen meldingen van slachtoffers of grote schade. Alle drones werden onderschept voordat ze hun doelen raakten.

Getuigen in Kiev hoorden ontploffingen die leken op het geluid van luchtafweer die vliegende objecten onderschepten. Het was niet direct bekend hoeveel van de Iraanse Shahed-drones Rusland heeft gelanceerd en hoeveel er zijn onderschept. Gedurende meer dan twee uur werd gewaarschuwd voor luchtaanvallen boven Kiev en andere delen van Oekraïne.

Ook de grondgevechten gingen door, terwijl NAVO-leiders bijeenkomen in Litouwen voor een topontmoeting die door het Kremlin wordt bekritiseerd. Moskou waarschuwde dat het zal reageren om zichzelf te beschermen.

Een nacht eerder lanceerde Rusland 28 drones op Kiev en de zuidelijke haven van Odessa, waarbij de luchtverdediging van Oekraïne 26 van de Shahed-drones neerschoot.

De Oekraïense president Zelensky zal woensdag in Vilnius de eerste zitting van de NAVO-Oekraïne Raad bijwonen. Het nieuwe orgaan moet Kiev en de 31 leden tellende Noord-Atlantische militaire alliantie dichter bijeen brengen.