Waar zit het probleem? Terwijl de federale overheid de pensioenen van de contractuele ambtenaren voor zich neemt, moeten de lokale besturen de pensioenen van vast benoemde ambtenaren zelf betalen. Ze doen dit door middel van een bijdrage op de wedden van de huidige vast benoemde ambtenaren. Die bijdragen komen in de lokale pensioenkas. Besturen van wie de basisbijdrage niet volstaat om aan de bestaande pensioenverplichtingen te voldoen, moeten wel een bijkomend bedrag betalen: de responsabiliseringsbijdrage.

Daarnaast bestaat er een systeem dat lokale besturen aanzet het contractuele statuut te versterken. Zo krijgen lokale besturen die via de tweede pensioenpijler het verschil met het pensioen van de vast benoemde ambtenaren verkleinen, een korting op het bedrag dat ze moeten storten in de pensioenkas van de vast benoemde ambtenaren.

Maar omdat lokale besturen steeds vaker kiezen voor contractuele tewerkstelling in plaats van vaste benoemingen ontstaat er een deficit in de financiering. Het aantal vast benoemden om de kas te spijzen daalt en steeds meer besturen kunnen aanspraak maken op een korting op de responsabiliseringsbijdrage. Zo ontstaat er dus een tekort, een tekort dat 60 miljoen euro bedraagt in 2023 en 81 miljoen euro in 2024.

Volgens minister Somers is de federale overheid bereid het deficit de komende jaren op zich te nemen.  Hij noemde het tekort een “zwaard van Damocles boven de lokale financiën”. “Dankzij de federale pensioendeal wordt vermeden dat steden en gemeenten moeten snijden in lopende investeringen en de dienstverlenging aan de burger. Het tekort zou vooral in Vlaanderen impact hebben. Voor 2025 moeten we nadenken hoe dit systeem te hervormen zodat de begrotingen van lokale besturen gezond blijven”, aldus nog Somers.