Startte in 1950 een nieuw geologisch tijdperk? Onderzoekers benadrukken impact van mens in ‘antropoceen’

Een werkgroep van geologen heeft 1950 naar voren geschoven als de startdatum van het antropoceen, of het tijdperk van de mens. Het antropoceen moet volgen op het holoceen, dat 11.700 jaar geleden van start ging, net na de laatste grote ijstijd, en officieel nog altijd gaande is. Maar omdat de mens sindsdien het leven op aarde ingrijpend veranderd heeft, menen experts dat een nieuw tijdperk opgestart moet worden.

Experts wijzen erop dat de mens onder meer broeikasgassen de lucht instuurt en mee verantwoordelijk is voor de vernieling van ecosystemen. De wetenschappers hebben wereldwijd bodemonderzoek gedaan, maar zagen in het Canadese Crawford-meer nabij Toronto het sterkste bewijs voor de start van het antropoceen, wat is afgeleid van het Oudgriekse woord anthropos: mens.

Specifiek gaat het om een sedimentlaag in het meer waarin radioactieve neerslag van kernwapentests na de Tweede Wereldoorlog terug te vinden is. Volgens de wetenschappers nam in die periode ook het gebruik van fossiele brandstoffen enorm toe en veranderde het landgebruik door bijvoorbeeld kunstmest. Dat zou allemaal terug te zien zijn in de geologie van de laatste zeventig jaar. Samen met de microplastics in het meer en de assen van de verbranding van olie en steenkool, zijn deze sedimenten het beste bewijs dat een nieuw tijdperk is aangebroken.

Niet definitief

De beslissing is verre van definitief: drie hogergeplaatste organen moeten nog stemmen over het voorstel van de Anthropocene Working Group (AWG). “De stemming binnen de werkgroep is slechts een routinestap op het laagste niveau”, legt Stanley Finney uit. Hij is de secretaris-generaal van de International Commission on Stratigraphy (ICS). De werkgroep moet de resultaten van het werk dat in 2009 begonnen werd nog bezorgen aan de ICS. “Het is dan pas dat hun werk onderworpen kan worden aan een peerreview”, aldus Finney.

De algemene consensus is dat een goedkeuring heel moeilijk wordt. Sommige vooraanstaande geologen menen dat niet voldaan is aan de technische criteria om het antropoceen als een nieuw tijdperk in te schalen, al geven ze wel toe dat zich de vorige eeuw een breuk heeft afgetekend.