Na maanden en zelfs jaren vol discussies, onderzoeken, rapporten en talloze betogingen kwamen de Vlaamse regeringspartijen in maart tot een compromis rond het stikstofdossier. Al bleek dat een doekje voor het bloeden. Vrijdag wordt een voorstel voor een decreet op de ministerraad voorgesteld. Minister Zuhal Demir (N-VA) pleit voor strengere vergunningsregels voor landbouwers: er zouden alleen nog vergunningen worden gegeven aan veehouders en mestverwerkers als ze een impactscore lager dan 0,025% kunnen voorleggen. Ter vergelijking: voor industrie is dat 1%.

CD&V deed water bij de wijn en ging in maart akkoord met het compromis, maar had wel twee eisen. Zo zou de drempel voor de landbouw op termijn opgetrokken worden naar die van de industrie, en kunnen landbouwers onderling stikstofrechtten verhandelen. Beide eisen zijn uit het decreet verdwenen. Bovendien moet ook het MER-onderzoek nog uitgevoerd worden. En dus staan minister van Landbouw Jo Brouns (CD&V) en Demir opnieuw in rechte lijn tegenover elkaar.

Manipulatie en fraude

De belangenverenigingen die het opnemen voor de Vlaamse landbouwers hebben intussen ook niet stilgezeten. Vzw Verenigde Veehouders en Farmers Defence Force (FDF) dienden deze week bij het parket klacht in tegen de Vlaamse regering. De aanklacht luidt ‘publicatie van ernstig foute cijfers, manipulatie en fraude in verband met stikstofemissie en -depositie van veehouderijen’.

De vzw Verenigde Veehouders liet een uitgebreid onderzoek uitvoeren door onafhankelijke professoren en kwam tot de conclusie dat de cijfers, waarop de Vlaamse regering en de VMM zich baseren als het over stikstofuitstoot gaat, gewoonweg niet kloppen.”

Bart Dickens, voorzitter Farmers Defence Force

“De vzw Verenigde Veehouders liet een uitgebreid onderzoek uitvoeren door onafhankelijke professoren en kwam tot de conclusie dat de cijfers, waarop de Vlaamse regering en de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) zich baseren als het over stikstofuitstoot gaat, gewoonweg niet kloppen”, zegt Bart Dickens, voorzitter van FDF.

Volgens de VMM is de landbouw verantwoordelijk voor 95,17% van de emissie van ammoniak. Energie, industrie en transport zijn samen goed voor 2,96% en huishoudens voor 1,42%. “De stikstofinhoud van de humane afval is ongeveer een vierde van de totale stikstofexcretie door de veeteelt. Een bijdrage van slechts 1,42% door de huishoudens is dan ook, zacht uitgedrukt, geen realistisch cijfer”, schrijft vzw Verenigde Veehouders. Ook de voorspellingsmodellen en meetsystemen die gebruikt werden, worden in vraag gesteld door het onderzoek die de landbouwverenigingen lieten uitvoeren.

Zware acties

“De regeringspartijen en de VMM zijn al sinds maart op de hoogte van de juiste cijfers, maar willen niet opnieuw aan de tekentafel gaan zitten. Ze blijven halsstarrig vasthouden aan het akkoord dat op tafel ligt. Maar hoe kan dat, als het gebaseerd is op valse cijfers? Is dat democratie?”, vraagt Dickens zich af.

De kans is klein dat Brouns vrijdag het decreet goedkeurt, maar mocht dat toch gebeuren, dan zijn de verenigingen bereid om verregaande stappen te zetten. “Al kunnen we daar nu nog niet veel over zeggen. Maar we zijn grondig aan het nadenken over zware acties. Als onze signalen zomaar genegeerd blijven worden, staat er wat te gebeuren”, weet Dickens.

Farmers Defence Force telt ondertussen drieduizend leden op Facebook en start tegen het einde van het jaar ook met lidgelden om de werking echt op de kaart te zetten. De organisatie is onafhankelijk van de Nederlandse variant, maar werkt wel samen. “Grensoverschrijdend werken is belangrijk, zodat we ook internationaal een sterke stem zijn”, klinkt het.

Klacht tegen ministers

“We krijgen steeds te horen dat de industrie al veel inspanningen heeft gedaan. De landbouw niet, dan? Het gaat ook niet over inspanningen, maar over wie wat nu effectief uitstoot. Er blijft maar gehamerd worden op de impact van de landbouw, omwille van die foute cijfers. We gaan wat registers opentrekken als er vrijdag opnieuw gepalaverd wordt”, zegt Bart Dickens. “En we weten nog niet in hoeverre ze onschendbaar zijn, maar we denken er bovendien ook aan om als dit doorgaat klacht in te dienen tegen ministers persoonlijk.”