ANP / REMKO DE WAAL

Politici geven er in ijltempo de brui aan: wat is er aan de hand?

In amper vier dagen tijd is de Nederlandse politiek drie van haar nationale kopstukken kwijtgespeeld. Ook in de Belgische politiek geven heel wat politici er de brui aan. Politiek filosofe Tinneke Beeckman zegt dat politici met nieuwe recepten zullen moeten komen. "Er is nood aan een fundamenteel debat."

De politieke impasse treft niet enkel Nederland. Ook bij ons houden steeds meer mandatarissen de politiek voor bekeken. Beeckman ziet hiervoor 2 redenen. Net zoals in de maatschappij zien we ook in de politiek een verruwing. Politici zijn onderhevig aan verwensingen, bedreigingen en een algemeen gebrek aan respect. Dat raakt ook hun privéleven, zegt ze. "Sociale media als Twitter zijn een schoolvoorbeeld van hoe debatten niet zouden moeten verlopen. Ik kan me voorstellen dat als je dat heel de tijd over je heen krijgt, dat heel zwaar is."

"Bij sommige politici is het ook gewoon op. Mark Rutte had te lijden onder enkele grote schandalen. Er was de toeslagenaffaire en daarvoor de problemen door de gaswinning in Groningen. Ook Hoekstra kreeg te maken met schandalen binnen zijn partij." Dat politici afscheid nemen hoort volgens haar gewoon bij een democratie. Daarbij komt volgens haar wel dat het vandaag steeds moeilijker wordt om invulling te geven aan het leiderschap op een manier die aanslaat bij de kiezers.

Weinig oplossingen, veel vijandigheid

Daarnaast leven we in een periode van grote veranderingen, zegt ze. Er is veel onrust bij de burgers, maar in de politiek zien we enkele kleine aanpassingen aan de grote thema’s. Denk maar aan het pensioendebat bij ons. "Politici staan enorm onder druk. Neem nu migratie, klimaat of energie. Welk beleid je ook kiest, het leidt tot polarisering en het gevoel dat er grote winnaars zijn en daarnaast alleen maar verliezers. Het gevolg is er dat er te weinig gebeurt om het op te lossen, maar blijkbaar wel genoeg om heel veel vijandigheid op te wekken."

"Het debat gaat ook vaak over de poppetjes. Een aantal politieke boegbeelden staat voortdurend in de aandacht en wordt daarmee het mikpunt van het al sluimerende ongenoegen. Mensen voelen dat de toekomst niet meer business as usual wordt, dat die impact van die veranderingen op hun gezin, inkomen en toekomst heel groot kan zijn."

Groot maatschappelijk debat nodig

Nog volgens Beeckman zitten ook de politici vast. Zij voelen de wanhoop evengoed, maar ze durven geen drastische keuzes te maken. Daarom is er volgens haar nood aan een groot maatschappelijk debat. "Er moet een fundamenteel debat komen om het model te bepalen van waaruit we naar de werkelijkheid kijken."

Net omdat dat fundamentele gesprek niet plaatsvindt, is er die enorme hoeveelheid aan frustratie en agressie bij de burger, zegt ze. "Er zijn geen openlijke plannen om iets aan de impasse te doen en dat veroorzaakt heel veel ongenoegen. Het gevolg is dat nationale politici er vanuit die machteloosheid de brui aan geven."

Er is dus een ander idee van leiderschap nodig, denkt Beeckman. "Je voelt dat het pragmatisme van iemand als Mark Rutte die zich bezighoudt met het blussen van brandjes, niet meer pakt. Mensen hebben een enorme verwachting dat de politiek alles zal oplossen. Maar wat politici ook doen, het is altijd te weinig. Het is nooit genoeg, maar wel voldoende om heel boos over te worden."

Vacuüm niet onoverkomelijk

Dat politieke partijen nu opeens te maken krijgen met een tekort aan nieuwe gezichten is op zich niet nieuw, aldus Beeckman. "Politici die zelf al heel lang aan de macht zijn, zijn daar vaak geraakt door een soort van vadermoord. Ze hebben het zo lang kunnen uithouden omdat ze niet al te veel concurrentie onder zich gedoogden. Op die manier krijg je natuurlijk een gebrek aan opvolgers. Het blijft een uitdaging om de volgende generatie jongeren voldoende kansen te geven zodat ze kan worden klaargestoomd voor die verantwoordelijkheid."

"De wissels van de macht zijn heel belangrijk en kunnen geen kwaad. Mark Rutte is heel lang aan de macht geweest, ik heb er alle vertrouwen in dat nieuwe ideeën van leiderschap zullen opdagen", besluit Beeckman.

Beluister het gesprek met Tinneke Beeckman in "De wereld vandaag" op Radio 1

Meest gelezen