Zoetstof aspartaam mogelijk kankerverwekkend volgens WHO: toch blijft "aanvaardbare dosis" van 14 blikjes per dag ongewijzigd

KIJK. Wat wil advies over aspartaam van de WHO nu precies zeggen?

“We adviseren bedrijven niet om hun producten terug te roepen en we adviseren consumenten niet om de inname (van aspartaam) volledig te stoppen”, zei dokter Francesco Branca, topman van het departement Voeding en Voedselveiligheid bij de WHO, tijdens de presentatie van twee rapportages over de zoetstof.

Twee afdelingen van de WHO hebben zich recent beziggehouden met aspartaam. De ene bekijkt of er aantoonbaar bewijs bestaat dat een stof een mogelijk risico vormt. De andere beoordeelt bij welke hoeveelheid van die stof in een voedingsproduct er sprake is van een daadwerkelijk gezondheidsrisico.

Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) van de WHO boog zich over de mate waarin aspartaam een gevaar kan zijn. Deskundigen kwamen op 6 en 13 juni bijeen en concludeerden dat de zoetstof “mogelijk kankerverwekkend is voor de mens”.

Dat gebeurde nadat in drie onderzoeken “beperkte aanwijzingen” werden gevonden dat aspartaam kan leiden tot kanker bij mensen. Meer specifiek zou het volgens de WHO gaan om een hepatocellulair carcinoom, een vorm van leverkanker. Er is volgens Branca echter verder onderzoek nodig om dat “nader te verklaren”.

Het Comité Voedingsadditieven, dat samen met de Voedsel- en Landbouw Organisatie (FAO) wordt gerund, ziet op haar beurt geen reden tot bezorgdheid. Dit comité gaat over de ‘veilige limieten’ van stoffen die aan voeding worden toegevoegd, maar vindt het niet nodig om de richtlijnen voor de consumptie van aspartaam te wijzigen.

“Als consumenten voor de keuze staan om cola met zoetstof te nemen of cola met suiker, dan denk ik dat er een derde optie zou moeten worden overwogen: water drinken”, zei Branca.

De aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) van aspartaam is vastgesteld op 40 mg/kg lichaamsgewicht per dag en blijft ongewijzigd. Om over die dosis te gaan, zou een volwassen persoon van 70 kilo meer dan 14 blikjes lightfrisdrank met 200 mg aspartaam per dag moeten drinken, als er voor de rest geen andere voedingsmiddelen met diezelfde zoetstof worden ingenomen.

Aspartaam, dat ongeveer 200 keer zoeter is dan doorsnee suiker en amper calorieën bevat, wordt sinds de jaren 80 op grote schaal gebruikt als zoetstof. Het is ook al decennia onderwerp van debat.

Belangengroepen van de frisdrankenindustrie en ook wetenschappelijke experts zeggen dat de onderzoeken waar het IARC zijn oordeel op stoelt weinig bewijs bevatten. Eerdere studies hebben volgens hen de veiligheid van aspartaam vastgesteld. “Als er enige reden tot bezorgdheid was, zouden ze de richtlijnen voor dagelijkse inname hebben aangepast”, zegt Arnold Baskies, voormalig voorzitter van de American Cancer Society tegen persbureau ‘Bloomberg’.

Ook de Amerikaanse voedsel- en medicijnenwaakhond FDA reageert afwijzend. “Het feit dat aspartaam door het IARC is bestempeld als ‘mogelijk kankerverwekkend voor de mens’, betekent niet dat aspartaam daadwerkelijk verband houdt met kanker”, aldus de FDA in een verklaring. “De FDA is het niet eens met de conclusie van het IARC dat deze onderzoeken de classificatie van aspartaam als ‘mogelijk kankerverwekkend’ ondersteunen.”

Volgens de Europese Voedselwarenautoriteit (EFSA) is de populaire suikervervanger veilig bij normaal gebruik. Alleen personen met de stofwisselingsziekte PKU moeten aspartaam mijden.