Mysteries van Vlaanderen: de oudste monstrans van de wereld staat in Limburg
De Torenmonstrans van Herkenrode is de oudste monstrans ter wereld. Een monstrans is een houder van een heilige hostie van de katholieke kerk. Deze Limburgse monstrans werd in 1286 op vraag van de abdij in Herkenrode, gemaakt in Parijs en deed dienst als bewaarmiddel voor het heilig Sacrament van Mirakel, de hostie die in 1317 op mysterieuze wijze begon te bloeden. Radio2 onderzocht dit mysterie deze week in de reeks Mysteries van Vlaanderen.Â
Radio2 ontrafelt de hele zomer lang mysteries uit Vlaanderen en Brussel. Met de hulp van luisteraars en experten proberen mysteriejagers Sam De Meulder en Ward Schouppe het antwoord te vinden op geheimzinnige verhalen.Â
Een monstrans of ostensorium is vaak verguld in zilver of goud en dient om een speciale, geconsacreerde hostie in te bewaren. De monstrans van Herkenrode is verguld. Ze is gemaakt in Parijs door echte vakmensen die waardevolle materialen gebruikten en er zijn verfijnde details te zien. De Torenmonstrans heeft de vorm van een torentje en is ongeveer 40 centimeter groot met in het midden een glazen venster waar de hostie in geplaatst werd.Â
Verering op afstand
In de middeleeuwen werd de monstrans vooraan op het altaar geplaatst. Het volk mocht dit pronkstuk enkel van op afstand bewonderen en vereren in ruil voor een gift. Op die manier konden de mensen vragen om een gunst, zoals bescherming of genezing. Toch waren ze ook wat angstig want ze
geloofden dat de hostie daadwerkelijk het lichaam van Christus was.
Gedurende de veertiende eeuw tot aan de Franse Revolutie verbleef de monstrans ononderbroken in de abdij van Herkenrode. Vervolgens reisde ze enkele jaren rond naar verschillende locaties, voordat ze in 1804 officieel werd overgebracht naar de kathedraal in Hasselt. Vandaag heeft het stadsmuseum van Hasselt, Het Stadsmus, de monstrans in bruikleen en je kan ze daar bewonderen.
Erkend topstuk
De Torenmonstrans van Herkenrode is door de Vlaamse gemeenschap erkend als topstuk en mag dan ook niet zomaar het land verlaten zonder toestemming van de Vlaamse gemeenschap.Â
Voor wie een kijkje wil nemen, de Torenmonstrans is momenteel te bewonderen in Het Stadsmus van Hasselt.Â
