‘In Wallonië is een historische achterstand aan het groeien’: het is speuren naar Waalse laadpalen

Nadat ze hun sneeuwwitte gezinswagen op het elektriciteitsnet hebben aangesloten, staren Patrick en Moniek wat verweesd in het rond. Wat ze zien, straalt veel veroudering uit: een zendmast met onkruid aan de voet, een houwitser M2A1 als stille getuige van het Ardennenoffensief, een al jaren gesloten hotel en een snackbar met als logo een puntzak vol frieten en een klodder ketchup.

“Is dit echt het enige snellaadstation in de hele streek?”, vraagt Patrick, terwijl Moniek even de toiletten van de snackbar opzoekt. “Gelukkig hadden we de batterij thuis al vrij vol geladen, want het is hier wel zoeken, ja.”

Op deze woensdagochtend is het Nederlandse koppel op weg van woonplaats Roermond, ten noorden van Maastricht, naar het Franse Epernay, bij Reims. Weekendje ontspannen, noemt Patrick het, en en passant de voorraad champagneflessen bijvullen.

Langs de E25, de snelweg tussen Luik en Luxemburg, konden ze hun elektrische auto slechts op één plek bijladen: op het op twee na hoogste punt van België, onder de zendmast van de Franstalige openbare omroep RTBF. Sinds eind mei is hier het allereerste snellaadstation van Fastned ten zuiden van de taalgrens geopend. De exploitant is gemakkelijk herkenbaar aan zijn gele dak vol zonnepanelen en is langs Vlaamse snelwegen al goed ingeburgerd. Maar Wallonië staat bekend als de ‘laadwoestijn’ van Europa en zodoende werd dit station – met acht laadpalen van elk 300 kW - bij de inhuldiging een ‘oase’ genoemd.

“Bij ons in Nederland kom je om de tweehonderd meter wel zo’n snellader tegen”, zegt Patrick nog. “Maar hier hebben ze nog wel wat werk voor de boeg, als ik het zo zie.”

Eenmaal zijn vrouw opnieuw is opgedoken, koppelt Patrick de auto los en rijdt hij stilletjes de oase uit. Uit de snackbar kringelt de geur van gebakken aardappelen omhoog.

Grote zorgen

“Wallonië loopt inderdaad ver achterop, ja.” Jochen De Smet klinkt pessimistisch als het gaat over de omschakeling naar elektrisch rijden in Wallonië. De voorzitter van EV Belgium, de federatie voor elektrische mobiliteit in België, haalt er onmiddellijk een reeks cijfers bij. “Een kleine 13 procent van alle laadpunten in België staat in Wallonië”, zegt hij. “En slechts 315 van die laadpunten zijn snelladers boven de 150 kilowatt. Dat geeft aan dat er in Wallonië een historische achterstand aan het groeien is die zeer moeilijk in te halen is.”

Het contrast met Vlaanderen, en bij uitbreiding de rest van West-Europa, is groot. Terwijl er in Vlaanderen al om en bij de 27.000 publieke laadpunten zijn, hinkt Wallonië met 3.300 laadpunten achterop. De sector klaagt over de hoge aansluitkosten en experts bekritiseren de Waalse overheid, die lange tijd een beleid miste voor de aanleg van infrastructuur voor elektrische auto’s.

“In Vlaanderen dreigt een overcapaciteit, door de vele investeringen van laadbedrijven, waardoor er over een paar jaar een consolidatie zal plaatsvinden”, zegt De Smet. “Maar in Wallonië is het huilen met de pet op.”

Volgens de voorspellingen van EV Belgium zullen er – onder meer als gevolg van de snelle, fiscaal gestuurde elektrificatie van het bedrijfswagenpark – tegen 2030 1,7 tot 2 miljoen elektrische voertuigen rondrijden in België. “En die wagens stoppen niet aan de taalgrens”, zegt De Smet. “Er passeren veel toeristen door Wallonië, er zijn enkele belangrijke assen voor het vrachtverkeer, er is een luchthaven. Daarom hebben wij er een groot probleem mee dat het allemaal zo traag gaat.”

EV Belgium gaat ervan uit dat er in 2025 100.000 elektrische auto’s zullen zijn ingeschreven in Wallonië. Een op de tien van die auto’s zou een publiek laadpunt moeten hebben, wat betekent dat er over anderhalf jaar minstens 10.000 publieke laadpunten zouden moeten zijn in Wallonië. “Maar de ambities van de bevoegde minister zijn niet in lijn met die prognoses”, zegt De Smet. “Bovendien is het elektriciteitsnet er verouderd, waardoor de installatietijd van een snellader kan oplopen tot een jaar. Wij maken ons dus grote zorgen.”

Weekendverkeer

Aan het station op de Baraque de Fraiture is ondertussen Laurent aangekomen. Hij heeft weinig tijd, het werk roept, maar hij wil wel hebben gezegd dat hij in de wolken is met dit nieuwe station. Tussen zijn woonplaats Charleroi en zijn baan op bouwwerven rond Vielsalm en Houffalize is er nu eindelijk een plek waar hij zijn elektrische auto in een mum van tijd kan opladen. “Thuis duurt het al snel zes uur”, zegt hij. “Terwijl het hier in een kwartier gefikst is.”

Ook Laurent beseft het goed: er zijn meer van dit soort stations nodig in Wallonië. “Ik begrijp het zelf ook niet zo goed”, zegt hij. “Maar er zijn hier nu eenmaal weinig grote bedrijven en de mentaliteit is precies nog wat conservatief, de mensen zweren nog bij dieselauto’s. Voorlopig zal dit station vooral interessant zijn voor toeristen, denk ik. Ik heb hier tot nog toe bijna alleen buitenlandse nummerplaten gezien.”

Wordt het hier bijgevolg aanschuiven, straks, tijdens de uittocht naar de zon? “Dat zou normaal wel moeten meevallen”, zegt Tuur De Coninck, country manager Belgium bij Fastned. “We zien op de Baraque de Fraiture tot nog toe inderdaad vooral veel weekendverkeer met toeristen. Maar het loopt goed en dit bewijst dat er nood is aan meer van zulke infrastructuur in de regio.”

Aan interesse van de industrie is er alvast geen gebrek. Ook andere spelers zoals Ionity en Allego zetten de voorbije jaren al voorzichtig op Wallonië in. Onder meer in het Luikse, in La Louvière en in Wellin (in de provincie Luxemburg) werden publieke snellaadpalen geïnstalleerd. En nog maar twee weken geleden kondigde het Franse TotalEnergies aan 52 laadpalen te gaan bouwen in Eigenbrakel, 48 traagladers en 4 snelladers. Is ‘de strijd om Wallonië’ nu helemaal losgebarsten?

Investeringsbereidheid

“Er is veel investeringsbereidheid, maar nog altijd geen investeringsklimaat”, zegt Jochen De Smet. “Veel bedrijven, ook bijvoorbeeld het West-Vlaamse Powerland, zijn aan het zoeken waar in Wallonië ze hun activiteiten kunnen uitrollen. Maar het ontbreekt ons nog altijd aan een kader om die investeringen mogelijk te maken, zeker op publiek domein. Frankrijk heeft getoond dat een inhaalbeweging mogelijk is. Laten we hopen dat ze ook in Wallonië binnenkort in actie schieten.”

Tuur De Coninck van Fastned houdt de moed er in elk geval in. “Bij de overheid was er tot voor kort weinig animo om deze nieuwe technologie te gaan ontwikkelen”, zegt hij. “Maar volgens mij zitten we op een kantelpunt. Zeker gezien het Europese AFIR-akkoord (de infrastructuurverordening voor alternatieve brandstoffen, LDW), dat een ambitieuze aanpak voor de uitrol van oplaadinfrastructuur voor auto’s en vrachtwagens ondersteunt. We merken toch wat meer bereidwilligheid om te praten over openbare aanbestedingen op de rustplaatsen en over de ontdubbeling van de bestaande concessies op tankstations. Het is nodig, want door het gebrek aan competitie zien we dat er in Wallonië hogere laadprijzen worden aangerekend.”

Binnen in de snackbar op de Baraque de Fraiture is er ondertussen koffie, en voor wie wil een boulette sauce maison, carbonnade flamande of een currywurst. De muziek van Fleetwood Mac versterkt de sfeer van vroegere tijden. Een zwartwit-foto van een postkoets aan de gelambriseerde muur al helemaal, met ernaast een tekst over het ontstaan van de Baraque de Fraiture midden negentiende eeuw en hoe uitzonderlijk een lange verplaatsing toen nog was.

Maar na dat van de voettochten, de diligences en de dieselwagens is hier zojuist een nieuw tijdperk aangebroken. Eind mei is op dit plateau op 651 meter hoogte de toekomst neergedaald, in de vorm van een snellaadstation.

Op het einde van de voormiddag scheurt nog wel een motorrijder met verbrandingsmotor de stilte open. Ook vrachtwagens vol boomstammen denderen een na een voorbij. Het bord bij de ingang van het snellaadstation is onverbiddelijk: met een voertuig hoger dan 4 meter en zwaarder dan 7,5 ton kom je er niet in.

E-trucks

“Voor elektrische vrachtwagens is de situatie al even lastig als voor personenwagens”, zegt Koen Noyens van Milence, een joint venture van drie grote vrachtwagenmerken (Volvo Group, Traton en Daimler Truck) die langs de belangrijkste Europese transportroutes een netwerk van laadpunten voor elektrische vrachtwagens aan het ontwikkelen is. Noyens: “Vlaanderen staat veel verder met zijn initiatieven. Met haar VIAVIA-project wil minister Lydia Peeters (Open Vld) de overgang naar zero-emissievrachtvervoer volop ondersteunen, heeft ze dit voorjaar gezegd. Van Wallonië hebben wij op dat vlak nog niets gehoord. Wat zijn hun ambities? We hebben geen idee.”

De e-trucks die vandaag al in ons land rondrijden worden voornamelijk regionaal ingezet en laden ’s nachts op bij het depot. Maar de tijden veranderen en volgens het datamodel van Milence zullen er straks ook over de Belgische snelwegen duizenden elektrische vrachtwagens rijden. De jacht op geschikte locaties voor de snellaadstations is dus open.

“Maar de enorme mogelijkheden van de strategische corridors door Wallonië worden voorlopig verwaarloosd”, zegt Noyens. “Wij zitten nu in de situatie waarin de personenwagenmarkt tien, vijftien jaar geleden zat: omdat er geen publieke infrastructuur was, investeerde niemand in een elektrische wagen en omdat niemand investeerde, kwam er geen infrastructuur. Dat is bij trucks nu net hetzelfde. Grote transportbedrijven willen eerst een dens netwerk over heel Europa zien, zodat ze zeker weten dat ze hun e-trucks van Rotterdam naar Marseille kunnen sturen en onderweg elke 60 of 100 kilometer een laadplein zullen tegenkomen. Wij moeten dus echt vooruit bouwen.”

Tegen eind 2024 wil Milence hoe dan ook in elk West-Europees land actief zijn, ook in België, en volgens Noyens moet dat lukken. “Ik ben optimistisch”, zegt hij.

Extra klanten

Nu het middaguur nadert, wordt het almaar drukker op de parking van de Baraque de Fraiture. Een auto met Nederlandse nummerplaat en met racefietsen achterop draait het snellaadstation op en terwijl de batterij wordt bijgeladen, stappen de inzittenden de snackbar binnen.

Daar toont de jonge bediende zich blij met de komst van Fastned. “Vooral ’s ochtends en ’s avonds is het goed druk in het laadstation”, zegt hij. “Er stoppen toch zeker twintig auto’s per dag, en dat levert ons duidelijk extra klanten op. Laat de toeristen dus maar komen deze zomer.”