Mysteries van Vlaanderen: heeft de 'bloedende hostie' van een abdij in Hasselt ook echt gebloed? (slot)

In deel 2 van de zoektocht kon je lezen dat mysteriejager Sam hosties had afgeleverd bij klinisch bioloog dr. Danny Jamaer. De dokter had een logische verklaring voor het "bloed". "Het lijkt mij waarschijnlijker dat het een bacterie is. De serratia marcescens-bacterie om precies te zijn." Dat is een bacterie die op zowat alle oppervlakten kan voorkomen. "De bacterie groeit vlot bij kamertemperatuur en ze kan een rode verkleuring veroorzaken." De hosties werden ingewreven met een kolonie van de bacterie. Na twee dagen te zijn ondergedompeld in een vloeibare voedingsbodem is het resultaat er.

Maar eerst naar een ander deel van het mirakel van de bloedende hostie. Het moment dat de schapen 700 jaar geleden knielden voor de heilige hostie, toen de kapelaan van Lummen ermee passeerde op zijn voettocht naar de Abdij van Herkenrode. Dat gebeurde op de Sacramentsberg in Heusden-Zolder. Daar werd nadien een kapel gebouwd ter ere van het mirakel en die staat nu tussen de bochten van het racecircuit van Zolder. Is er een logische verklaring voor schapen die een knieval maken?

"Zeer zeker ," zegt de schapenboer van Herkenrode, Pieter Coopmans. "Je ziet een schaap wel vaker knielen. En dat ligt meestal aan de voeding. Het is nu volop zomer. Dat wil zeggen dat het gras veel zonlicht binnen krijgt en dat zorgt voor veel suiker in het gras." Het mirakel gebeurde volgens de overlevering ook midden in de zomer. "Een schaap krijgt dan een andere doorbloeding in de hoeven. Ze worden daardoor zachter onderaan en dan krijgen de schapen eigenlijk een blauwe plek waardoor ze gaan knielen om de pijn te vermijden." Andere redenen voor het knielen kunnen rotkreupel of een scheurtje in de hoef zijn.

Van Herkenrode naar Hasselt. Naar het labo van klinisch bioloog dr. Danny Jamaer. En het resultaat van het experiment kan niet duidelijker zijn, zegt de dokter. "Je ziet bij elke hostie die we met de opgekweekte serratia-bacterie hebben geënt, een duidelijke rode verkleuring." Het lijkt effectief alsof de hosties bloeden. "Ik heb wel ongewijde hosties van jou gekregen, Sam. Dus ik weet niet wat het effect op gewijde hosties zou zijn," lacht dr. Jamaer.

De bloedende hostie, die je vandaag de dag in de kathedraal van Hasselt nog altijd kan zien, heeft na al die eeuwen een paarsachtige en bruine verkleuring in plaats van rood. "Dat bruine kan je krijgen wanneer bloed opdroogt. Het paars komt door een film die de serratia-bacterie produceert om beter op gladde oppervlakten te kleven. En die kleurt blauw. En rood en blauw geeft paars."

Het kan 700 jaar geleden daar in de hoeve van de stervende gelovige in Viversel dus ook een rode bacterie geweest zijn op de maagdelijk witte hostie en geen bloedend teken van God. Maar zolang de kerk niet toestaat om de eigenlijke bloedende hostie van Viversel te onderzoeken, kunnen we niet zeker zijn. 

Of het nu bloed was of niet, dat maakt voor heel wat deelnemers aan dit mysterie eigenlijk niet uit. Volgens gerenommeerd onderzoeker van relieken, Jeroen Reyniers, zijn relieken zeer waardevol geweest voor mensen. Nep of niet. "Ze brachten mensen samen. En ze gaven ook hoop. Eeuwen geleden stond de medische wetenschap nog niet zo ver en kon je weinig doen als je ernstig ziek was. Relieken en heiligen gaven hoop en houvast."

Wat je wel kwalijk kan noemen is dat de kerk aan de verering van relieken in al die eeuwen veel geld heeft verdiend. Pelgrims gaven maar wat graag giften om ze te zien en om daarnaast een aflaat te krijgen. Maar dat is een ander verhaal.

Voor de deken van de kathedraal van Hasselt, Ali Cornelissis, en priester Wim Simons zou de ontdekking van de bacterie op de bloedende hostie ook niet betekenen dat het geen goddelijk teken kan zijn. "Als God of Jezus ons iets willen duidelijk maken, dan doen ze dat op een manier die wij als mens begrijpen. Of dat nu met een bacterie of met bloed is, dat maakt niet uit. Het gaat over de gelovige visie die erachter zit. Je moet niet alleen kijken met de je ogen van je hoofd. Je moet kijken met de ogen van je hart en de ogen van je geloof."