Overheid mag sociale media screenen bij asielaanvraag: "Geen schending privacy"

Het vluchtelingencommissariaat mag binnenkort de profielen op sociale media van mensen die asiel vragen in ons land onderzoeken. Het is een van de 30 aanpassingen aan het asielrecht die de federale regering vandaag goedkeurt. Asielzoekers moeten voor de controle van hun gsm of computer wel hun toestemming geven, maar wie dat niet doet maakt zich verdacht, aldus staatssecretaris Francken (N-VA).
Cedric Hatto

In de praktijk worden sociale media nu al regelmatig ingezet bij het doorlichten van asielaanvragen, maar rechters floten het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen daar al meermaals voor terug. Door een aanpassing van het asielrecht wordt die systematische controle juridisch nu wel mogelijk. Specifiek gaat het om "elk communicatietoestel, elke sociaal netwerksite, elke (elektronische) briefwisseling en elke elektronische informatiedrager die geviseerde elementen kan bevatten".

"De asielzoeker moet daarvoor wel zijn fiat geven, maar een weigering doet de geloofwaardigheid van zijn aanvraag uiteraard geen goed", zegt staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA). "Wie geen toestemming geeft, maakt zich in se al verdacht en zal daarvoor een heel goede verklaring moeten geven. Het werkt langs twee kanten."

"Via die controle van sociale media kunnen we kijken of iemands persoonlijke verhaal wel klopt. Van waar iemand is, wat zijn reisroute was bijvoorbeeld. Als iemand beweert dat hij rechtstreeks uit Afghanistan komt, maar we vinden op Instagram twee weken eerder een vakantiefoto met vriendin in Istanbul: dan klopt er iets niet. Ook wie iemands familie, vrienden en kennissen zijn, kan gouden informatie opleveren", zegt Francken in "De ochtend".

Privacy niet geschonden

Dat Francken met deze nieuwe maatregel zou ingrijpen op de privacy van asielzoekers, spreekt hij resoluut tegen. "Het is terecht een gevoeligheid en een bezorgdheid, maar het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen is een onafhankelijke instantie. Het is niet de Dienst Vreemdelingenzaken, mijn administratie, die ineens toegang krijgt tot die gegevens. Het is goed dat die dingen worden gescheiden."

Identiteitsdocumenten tijdelijk bijgehouden

Een andere wijziging is dat de originele identiteitsdocumenten van asielzoekers voortaan tijdelijk worden ingehouden tijdens de asielprocedure, om te vermijden dat kandidaten wiens aanvraag geweigerd wordt, papieren "verloren laten gaan" en zo hun eigen repatriëring verhinderen. 

Ook wie definitief erkend wordt in ons land, krijgt zijn originele identiteitsdocumenten niet meer terug. In ruil wordt een vluchtelingenpaspoort uitgereikt. "Het gebruik van de identiteits- en reisdocumenten tijdens het onderzoek van het verzoek om internationale bescherming is onverenigbaar met dat verzoek", zo staat het letterlijk in de juridische tekst.

"Wie bij ons bescherming krijgt, moet niet op vakantie gaan naar zijn thuisland", aldus Francken. "Dat zal in uitzonderlijke gevallen wel nog mogelijk zijn, bijvoorbeeld bij de begrafenis van een familielid, maar dan moet dat gemeld worden bij de gemeente. Ik benadruk ook dat we de documenten niét achterhouden, wel inhouden. Ieders basisrechten blijven gegarandeerd. We zijn hard voor mensen die misbruik maken van ons systeem en zacht voor de kwetsbaren."

Francken benadrukt dat ons land hiermee "niets doet wat niet mag". "De tekst die vandaag wordt goedgekeurd is eigenlijk de juridische omzetting van een Europese richtlijn. We doen niet meer of minder dan wat onze buurlanden al lange tijd doen."

Vluchtelingenwerk: "Te veel focus op misbruik"

De aanpassingen aan het asielrecht zijn te veel gericht op eventueel misbruik door asielzoekers, zegt Vluchtelingenwerk Vlaanderen. De ngo vindt dat er te weinig overleg is geweest met het middenveld, bij de omzetting van de Europese richtlijn in Belgische wetten. 

"Dit is een belangrijke beslissing, die grote gevolgen heeft voor mensen op de vlucht die aankomen in ons land. We stellen vast dat we hier tot op vandaag weinig over gesproken hebben met de regeringspartners", zegt Charlotte Vandycke van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. "De omzetting van de Europese richtlijn houdt een heel divers pakket maatregelen in. Er zitten aspecten in die focussen op de aanpak van misbruik, maar vragen rond de detectie van kwetsbaarheid zijn er ook. Ook daar moet voldoende aandacht voor zijn. Hoe dan ook zal dit een grote impact hebben op de asielprocedure in ons land."

Meest gelezen