L'histoire se répète: ook 23 jaar geleden wilde een Ecolo-minister de nachtvluchten afschaffen

"Compleet onverantwoord", "groene waanzin": de kritiek bij de coalitiepartners van minister van Mobiliteit Gilkinet is ongemeen fel. Het moge duidelijk zijn: er zal in de federale regering een hartig woordje gesproken worden over zijn voorstel om de lawaaihinder van Brussels Airport te beperken, onder meer door vluchten tussen 23 uur en 6 uur te verbieden. Of is "een stevig robbertje gevochten worden" hier meer op zijn plaats?

Een "klotedossier": zo noemde Bert Anciaux, een van de voorgangers van Gilkinet op het departement Mobiliteit, in 2003 het dossier van de geluidsoverlast door Brussels Airport. Hij was een van de velen die hun tanden op het dossier hebben stukgebeten.

Enerzijds zijn er de klachten over geluidshinder in de noordrand en de oostrand van Brussel, anderzijds is er het specifieke probleem van de nachtelijke lawaaihinder. Dat laatste is vooral gekoppeld aan het koerierbedrijf DHL, dat een businessmodel heeft dat het vooral van nachtvluchten moet hebben. U wilt toch ook dat pakje dat u vandaag online hebt besteld morgenochtend bij u aan huis geleverd zien?

Brussels Airport en geluidsoverlast: het dossier verdeelt de politiek en de omgeving van de luchthaven al verschillende decennia. Eind 1999 denkt toenmalig minister van Mobiliteit Isabelle Durant (Ecolo) dat ze een doorbraak kan forceren. Ze komt met een spreidingsplan voor opstijgende vluchten en stelt voor om nachtvluchten af te schaffen.

Haar voorstellen blijken een soort van doos van Pandora. Niemand is echt tevreden over haar spreidingsplan. Want als het over vliegtuiglawaai gaat, geldt blijkbaar het NIMBY-principe: not in my backyard, ofte liever hinder bij een ander dan bij mezelf. Na het spreidingsplan van Durant zouden er nog verschillende andere spreidingsplannen volgen, en altijd weer zou er iemand ontevreden blijken.

Maar het verbod op nachtvluchten zet pas echt kwaad bloed, want het koerierbedrijf DHL heeft op Brussels Airport een intercontinentale hub en ziet zijn toekomst bedreigd. Naast DHL zijn ook de luchthaven zelf en de andere luchtvaartmaatschappijen niet blij met de voorstellen van Durant. De parallel met de felle reacties op de plannen van Gilkinet is frappant. 

Minister Durant lijkt aanvankelijk onverzettelijk. De geluidsoverlast voor de omwonenden van de luchthaven moet naar beneden, DHL moet nu maar eens werk maken van nieuwe "stillere" vliegtuigen en de luchthaven moet de geluidsnormen toepassen bepaald door de regering. 

De minister botst uiteindelijk op de premier. In 2003 draait toenmalig premier Guy Verhofstadt (Open VLD) de beslissing van Durant over de nachtvluchten terug. Hij vraagt haar ook uitdrukkelijk om in deze zaak geen nieuwe stappen meer te zetten. De paars-groene regering is op dat moment al in lopende zaken en bij de daarop volgende verkiezingen zouden de groene partijen een forse electorale uppercut krijgen. 

De berg baart een muis. Het oorspronkelijke plan tegen geluidsoverlast komt er in een flink afgezwakte versie. Omwonenden krijgen een vergoeding om hun huis te isoleren, mee gefinancierd door de luchtvaartmaatschappijen, er komen strengere geluidsnormen voor vliegtuigen en er komen meer geluidswerende muren rond het luchthaventerrein. Er wordt zelfs bekeken of een verhuis van de luchtmachtbasis van Melsbroek naar Bevekom tot de mogelijkheden behoort. 

De luchtmacht blijft uiteindelijk in Melsbroek. Wat wel verdwijnt, is de intercontinentale hub van DHL, die in 2008 naar Leipzig verhuist. Dat leidt tot een halvering van de nachtvluchten, maar ook tot 800 banen die sneuvelen. Het aantal klachten over geluidshinder daalt ook.

Maar het probleem van de geluidshinder blijft bestaan. DHL heeft zijn activiteiten in Brussel weer opgeschaald tot een Europese hub en de vrachtluchthaven van Brussel is ook een belangrijke speler geworden voor het transport van geneesmiddelen. 

Zoveel jaren later probeert minister Gilkinet het dossier opnieuw vlot te trekken. En zie: daar is het voorstel weer om de nachtvluchten af te schaffen. Ook nu weer zijn de reacties afwijzend, ook bij een aantal coalitiepartners van de groenen in de federale regering. Bij de premier blijft het - voorlopig - windstil.

Gilkinet toont zich niet onder de indruk van al dat verbale verzet tegen zijn plannen, en heeft het over een evenwicht zoeken tussen economische belangen en volksgezondheid. Maar opvallend: hij zegt dat zijn voorstellen niet te nemen of te laten zijn.

Slaagt de huidige groene vicepremier waar zijn voorgangster Isabelle Durant niet slaagde? Zolang er wordt gepraat, kan er vooruitgang worden geboekt. Maar er is de politieke realiteit van een Vivaldiregering die stilaan aan het einde van haar legislatuur zit en sowieso al intern verdeeld is over een aantal netelige kwesties. Vraag is of de coalitiepartners van Ecolo daar nog een netelig "klotedossier" bij willen. Want conflictstof is er nu al genoeg.

In dat geval zullen de voorstellen van Gilkinet blijven wat ze zijn: voorstellen.