Er komt geen fiscale hervorming. Dat liet premier Alexander De Croo (Open VLD) dinsdagavond rond 23 uur weten. Hij had zijn vicepremiers dinsdagavond om 19 uur voor de zoveelste keer samengeroepen in een nieuwe poging een akkoord te vinden.

“De premier heeft echter vastgesteld dat er geen akkoord mogelijk is over een fiscale hervorming zonder dat deze de begroting ernstig bezwaart. Het is precies de taak van de regering om na drie zware crisisjaren het budgettair tekort stap voor stap af te bouwen”, zo liet zijn kabinet na vier uur onderhandelen weten. Met andere woorden, over de financiering van deze hervorming er is nog steeds geen overeenstemming. Meer nog, de kloof tussen de partijen is volgens de premier onoverbrugbaar geworden, dus geeft hij de pogingen om een consensus te vinden op.

Extra arbeidsmarktmaatregelen?

Het doel van de fiscale hervorming, waarvoor minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) de basis heeft gelegd, is om de lasten op arbeid te verlagen – en dus de nettolonen te verhogen. Alleen is er al wekenlang discussie over de financiering daarvan, vooral bij MR. Maandag had die partij al laten weten dat van extra belastingen, bijvoorbeeld op vermogens of in de vorm van btw, geen sprake kon zijn. Ook eiste MR extra arbeidsmarktmaatregelen om meer mensen aan het werk te krijgen.

De partij weigerde om die redenen de voorbije dagen nog verder te onderhandelen, maar na massage van De Croo schoof MR-vicepremier David Clarinval dinsdagavond uiteindelijk dan toch aan. Dat leek een hoopvol teken, maar inhoudelijk bleek het water dus toch nog steeds veel te diep.

Boeman MR

Officieel geeft De Croo als oorzaak van het uitblijven van een deal het probleem van de financiering, en dus het risico om de begroting hiermee te bezwaren. Maar alle partijen wijzen ondubbelzinnig MR aan als oorzaak van deze mislukking. “Zes van de zeven partijen waren bereid om binnen het afgesproken kader tot een akkoord te komen”, is bij meerdere vicepremiers te horen. “Eén partij weigerde dat.”

Niet alleen waren er inhoudelijke meningsverschillen, bij de andere partijen leefde ook de vrees dat de voorstellen van MR budgettair “op los zand waren gebouwd” – zoals het door een van de vicepremiers wordt omschreven. Zo stelde MR wel arbeidsmarktmaatregelen voor, maar kon niemand een degelijke inschatting maken van de terugverdieneffecten.

In het oorspronkelijke plan van Van Peteghem was voorzien dat er een harmonisering van de btw-tarieven zou komen en dat er extra vermogensbelasting zou komen, onder meer in de vorm van een hogere effectentaks. Die inkomsten zouden dan als basis dienen voor een lastenverlaging op arbeid van 6 miljard euro. De voorbije weken is dat door de vele veto’s van verschillende partijen al gezakt naar 2 miljard, maar nog steeds moest daarvoor een compensatie worden gevonden in andere inkomsten.

Minister Van Peteghem wijst erop dat voor de financiering van het kleinere plan, werd gekeken naar eerlijke bijdragen van de grootste vermogens en via het inperken van scheefgegroeide gunstregimes. “Maar wanneer het over dergelijke maatregelen ging, bleven we botsen op een njet.”

Definitief

Andere inkomsten vinden lijkt nu ook definitief niet gelukt te zijn. Eerder had MR al voorgesteld om de hele oefening te koppelen aan de opmaak van de begroting in september-oktober. Maar in zijn communicatie laat de premier doorschemeren dat het, wat hem betreft, definitief over and out is. Zo bedankt hij nu al minister Van Peteghem voor het werk dat die hiervoor heeft verricht. Ook merkt De Croo op dat een fiscale hervorming niet in het regeerakkoord was voorzien, en dat dus “iedere coalitiepartner hierin moet worden gerespecteerd”. Als een van de zes niet mee wil, dan stopt het dus.

Ook binnen de regering is te horen dat er geen reden is om te denken dat hier na de zomer verandering in komt. “De standpunten liggen te ver uit elkaar”, zo is te horen.

Voor de regering-De Croo en in het bijzonder voor CD&V is dit in ieder geval een pijnlijke afsluiter voor het zomerreces. De regering had in het algemeen een succes kunnen gebruiken, voor CD&V wordt het nu ronduit moeilijk om in de verkiezingscampagne van volgend jaar aan te tonen wat haar meerwaarde in deze federale regering is. De verhoging van het nettoloon door deze hervorming – die vanaf begin 2024 voelbaar had moeten zijn – had de grote troefkaart moeten worden. Maar het ziet er dus naar uit dat die er definitief niet komt.