De tijd tussen een aanhouding en een veroordeling moet korter. Vraag het aan elke korpschef, zeker in de grote steden, en hij zal dat beamen. Zeker als er geen discussie is wie de criminele feiten heeft gepleegd. Denk aan een betoger die op camerabeelden herkend is terwijl hij met kasseistenen naar een agent mikt en hem daarbij verwondt. Of onlangs, de jonge crimineel die ’s nachts een molotovcocktail gooide richting een politiecommissariaat in het Brusselse Sint-Gillis. Of zijn jonge “collega’s” die enkele dagen later een politiecombi net niet instampten en daarbij een agent verwondden. Stel dat die relschoppers op heterdaad betrapt worden, in de cel vliegen, door een onderzoeksrechter ook aangehouden worden, dan is er voor minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) geen reden om die aangehouden personen niet snel te berechten. Of toch veel sneller dan nu het geval is. De ministerraad zal daarom donderdag naar alle waarschijnlijkheid zijn wetsvoorstel goedkeuren om snelrecht voor aangehoudenen opnieuw in te voeren.

Geen raadkamer meer

Concreet: je pleegt een misdrijf, je wordt op heterdaad betrapt, de procureur vordert een onderzoeksrechter, de onderzoeksrechter besluit vervolgens om je aan te houden en je betwist de feiten niet, dan kan je voortaan kiezen om versneld voor een strafrechter te verschijnen. Dat kon al langer wanneer je vrij was gelaten, voortaan kan het dus ook van achter de tralies of met een enkelband. In de praktijk zal je tussen minimum 10 en maximum 70 dagen voor de rechter verschijnen, zonder dat je in de tussentijd voor een raadkamer verschijnt, het orgaan dat beslist of iemands aanhouding langer vereist is. Het kan gaan om alle vormen van misdrijven, maar in de praktijk vallen de echt complexe zaken zoals fiscale fraude of pakweg moord hier weg.

Twintig jaar geleden werd die vorm van aangehouden snelrecht door het Grondwettelijk Hof nog onwettig verklaard. Nu krijg je als crimineel wat langer bedenktijd – tien dagen dus – om na overleg met een advocaat en een fiat van de procureur in die snelrechtprocedure te stappen. Wie zich achter tralies alsnog bedenkt, komt in de gewone, klassieke procedure terecht: binnen de vijf dagen voor de raadkamer, die zich dan een maand later opnieuw over je verdere aanhouding buigt.

LEES OOK. “De controle verliezen? We zijn de wijken net aan het overnemen”: korpschef van Brussel-Zuid Jurgen De Landsheer reageert nadat jongeren politiewagen zwaar aanpakken

In dit nieuwe systeem ben je dan al lang veroordeeld, dus. Je zit in voorhechtenis, maar toont sneller berouw en krijgt sneller een straf. Of je dan ook minder straf krijgt omdat je de criminele feiten niet betwist, moet in de praktijk blijken. “Bij ernstige, maar toch eenvoudige feiten is het in ieders belang dat justitie snel recht spreekt”, zegt Van Quickenborne. “Daders moeten op korte termijn hun straf krijgen zodat de straffeloosheid verdwijnt. Voor slachtoffers is het een goede zaak dat ze de feiten snel kunnen verwerken. Ook de samenleving heeft er baat bij, want er worden niet nodeloos tijd en middelen geïnvesteerd in procedures voor de raadkamer. Zo wordt justitie sneller, menselijker en straffer.”