“Stop alsjeblieft met ons dit op te sturen.” Hier komt de oude kleding echt terecht die H&M van je inzamelt

Close the loop, noemt H&M het. Ze waren er een van de eerste mee, tien jaar geleden. Die pioniersrol leverde hen veel lof op, en het initiatief is nu zo bekend dat H&M in 2020 het equivalent van 94 miljoen T-shirts in oud textiel verzamelde.

“Elk jaar belanden duizenden tonnen textiel op de vuilnisbelt. Door fashion te hergebruiken of te recyclen, kunnen we dat omkeren”, belooft H&M op hun website. Op drie manieren gaan ze met onze oude kleding aan de slag, zeggen ze: ze brengen het weer op de markt als tweedehands kleding, of ze recyclen het tot nieuwe materialen of versnipperde textielvezels. Dat is alle informatie die we krijgen. En korting natuurlijk!

Goed dat H&M dat doet, denk je wellicht. Want ‘fast fashion’ is een van de grootste bedreigingen voor ons klimaat. De grondstoffen, de chemicaliën, de uitstoot, en dat in gigántische omvangen. Naar schatting zien elk jaar 100 miljard nieuwe kledingstukken het levenslicht, volgens de Nederlandse Schone Kleren Campagne. Studies tonen dat de helft ervan al binnen een jaar weggegooid wordt.

H&M is een groot deel van dat probleem. Elk jaar produceert de kledinggigant zo’n drie miljard kledingstukken. Hun ‘close the loop’-programma moet ervoor zorgen dat die niet allemaal op vuilnisbelten terechtkomen. Of ze die belofte ook echt vervullen, besloot de Zweedse krant Aftonbladet te onderzoeken.

Tien kledingstukken deponeerde een journalist in de kledingcontainers van H&M-winkels. Alleen waren die kledingstukken dit keer voorzien van een airtag met GPS. Al snel kwamen de kledingstukken in beweging.

Na een week belanden ze alle tien in sorteerbedrijven in Duitsland. Twee kledingstukken verdwijnen van de radar. Twee blazers gaan naar Roemenië en — hoera! — komen echt in tweedehandswinkels terecht. Drie zo goed als nieuwe kledingstukken gaan naar fabrieken in Polen, Duitsland en Indië die kledingafval verwerken tot textielvezels.

Een jas komt in Afrika terecht, Benin. Als de journalisten het item nareizen, schrikken ze. Op grote markten in Benin zijn miljoenen fast fashion-kledingstukken te koop. Mango, Zara, héél veel H&M. Blijkt dat de inkopers in Benin onze afdankertjes krijgen. Vaak versleten, vuil, kapot of niks meer waard. “Wat jullie landen ons opsturen, wordt alleen maar erger”, zegt een verkoopster tegen de journalist. “Stop er alsjeblieft mee.”

De mensen in Benin verdrinken in ons afval, schrijft Aftonbladet. Meestal moeten ze onze oude kleding na een dag op de markt verbranden of wegwerpen. Alleen: geen vuilniscontainer groot genoeg voor al onze afdankers. Dus de stranden liggen er vol met ons goedkoop textiel. Onze slappe T-shirts en afgetrapte minirokjes liggen er weg te teren tot ze in de zee terechtkomen.

SWIPE. Aftondbladet postte de heftige foto’s die ze in Benin namen op Instagram

Drie jassen belanden uiteindelijk in de derde wereld. Aftonbladet berekent nog welke afstand de tien kledingstukken aflegden in hun reis naar een nieuwe ‘bestemming’. 9.321 kilometer. Nergens op hun website waarschuwt H&M dat het sluiten van de loop met zoveel extra uitstoot komt, of stranden in vuilnisbelten verandert. Maar vergeet die korting niet, hè. Zodat je zeker iets nieuws kan kopen.

In een geschreven statement reageerde H&M op het onderzoek van Aftonbladet. “H&M is volledig tegen het feit dat kleding afval zou worden. Maar er bestaan nog veel uitdagingen rond het verzamelen en recycleren van kleding en textiel. Gelukkig worden nu steeds meer gewichtige oplossingen ontwikkeld. De H&M-groep werkt daar actief aan mee.”

“H&M wil vooral dat je sneller weer iets nieuws koopt”, zegt Niki de Schryver. Ze is founder van COSH!, het duurzaamheidsplatform dat transparante info over kledingmerken verzamelt. Ze vond de inzamelactie van het kledingmerk altijd al dubieus. “We weten dat maar 1 procent van al het textiel vandaag gerecycleerd wordt. Je kan dat niet doen met kleren die veel verschillende materialen mixen. En H&M produceert bijna niks anders.”

“De kwaliteit van hun kleding laat ook amper toe dat die nog een tweede leven zou krijgen. Alles moet zo snel gestikt worden, om de prijs laag te houden. Bovendien neemt H&M ál je oude kleren aan in die inzamelbakken. Tuurlijk gaan ze je afdankertjes van Shein geen tweede leven proberen te geven.”

Dat onze oude kleding in de derde wereld terechtkomt, startte als een goed initiatief, vertelt Niki. “Om de bevolking daar betaalbare mode aan te bieden. Maar omdat kledingmerken ons nu alsmaar sneller nieuwe stuks doen kopen, die goedkoop zijn, maar slechter van kwaliteit, ontvangen die landen ginds alsmaar grotere volumes van kleding die echt niet veel meer waard is.”

De sector is wel in beweging, zegt de Schryver. “Vanaf deze maand is een wet rond ‘uitgebreide producentenverantwoordelijkheid’ van kracht. Die zegt dat textielproducenten verantwoordelijk blijven voor het textiel dat ze invoeren naar Europa. Dat houdt dus ook recycling en afvalverwerking in. Maar veel grote merken, zoals H&M, werken met tussenpartijen die hun oud textiel overnemen. Wat zij er daarna mee doen, blijft vaag.”

Beter is om zelf slim met je kleding om te springen, zegt Niki, en zo veel afval te vermijden. Studies berekenden dat je idealiter maar vijf nieuwe stuks per jaar koopt, als je de planeet niet wil belasten. “En dat aantal kan je aanvullen met tweedehandskleding, outfits die je huurt of ruilt met vrienden. Mik op kwaliteit voor die vijf stuks die je koopt. Dan koop je selectiever, draag je er meer zorg voor en gaan ze langer mee.”

Je oude kleding breng je dan weer best binnen in tweedehandswinkels. “Maar heel belangrijk is dat je zelf ook koopt in die winkels”, zegt Niki. “Hun afzetmarkt moet groter worden als we willen we dat onze oude kleding daar zo massaal terecht moet kunnen. Ga naar de lokale kringloopwinkel of naar een zelfstandige shop, waar de standaarden wat hoger liggen. Is iets echt het doorverkopen niet meer waard, deponeer het dan in een kledingcontainer.”

Zeeman is voor het eerst ‘eerlijk’ over spotgoedkope kleding. Maar dat kan gevaarlijk zijn

Belgisch platform waarschuwt: denk 2 keer na voor je shopt bij Shein. “Geef vriendinnen geen complimenten”

Hoe groen is ‘ecologische’ denim echt? “Jeans is pas duurzaam als het niet meer geproduceerd wordt” (+)