‘Bij langdurig overmatig gebruik moet soms de blaas verwijderd worden’: toxicoloog waarschuwt voor ketamine

Het ziet eruit zoals cocaïne of xtc, soms in poedervorm, soms in een pil. De pillen zijn vaak herkenbaar door het logo van de ontbijtgranen Special K van Kellogg’s, wat een populaire bijnaam is voor ketamine. Maar de inhoud verschilt substantieel van andere partydrugs. “Ketamine is van een heel andere chemische familie dan xtc, speed of cocaïne”, zegt toxicoloog Jan Tytgat. “Het is een middel om paarden en mensen onder narcose te brengen, een soort anesthesie. De patiënt blijft alert, maar voelt geen pijn. Medisch is het een verantwoorde en nuttige stof, maar recreatief is het uiterst gevaarlijk.”

Wat is het effect van ketamine op een feestvierder?

“Elke partydrug heeft een ander effect en dat verschilt zelfs van persoon tot persoon. Onder invloed van cocaïne voelt iemand zich een echte King Kong. De werking focust op het individu. Xtc is meer een empathische drug, je gaat meer socializen. In lage dosissen geeft ketamine een roes die vergelijkbaar is met die van alcohol. Gebruikers krijgen lichte hallucinaties en het heeft dissociatieve effecten. Dat betekent dat het lijkt alsof iemand zijn geest en lichaam los staan van elkaar.”

Waarom is ketamine volgens u dan zoveel gevaarlijker dan andere partydrugs?

“Iedereen die partydrugs neemt, brengt zichzelf in gevaar. Het is belangrijk om ze heel gecontroleerd en gedoseerd te gebruiken. Maar het gevaar bij ketamine is dat er heel snel gewenning optreedt. Wie een eerste keer gebruikt, krijgt een sterk effect. De volgende keer is een veel hogere dosis nodig om datzelfde effect te verkrijgen. En dus bouwen gebruikers snel op. In hogere dosissen is ketamine uiterst gevaarlijk. Feestvierders gebruiken soms zelfs meerdere grammen per keer, terwijl in de geneeskunde maar een fractie van een gram gebruikt wordt. De kans op een overdosis of zelfs op de dood ligt veel hoger dan bij andere partydrugs.”

Hoe komt dat? Wat doet de stof met een lichaam?

“Wij werken dagelijks samen met het parket. Wanneer er een verdacht overlijden is van een jonge persoon gelinkt aan drugs, gaat het meer en meer om ketamine, vaak in combinatie met alcohol. Dat komt omdat het veiligheidsvenster veel kleiner is dan bij sommige andere drugs. Als je voor de eerste keer cannabis gebruikt, kan je misselijk worden of zelfs psychoses krijgen, maar je gaat er niet meteen aan sterven. Bij ketamine wordt de ademhaling onderdrukt, het pijngevoel valt weg en dat kan dodelijk zijn.”

Het is nochtans een middel dat ook door dokters gebruikt wordt. Je zou kunnen denken dat het dus veiliger is dan andere chemische drugs?

“In de geneeskunde wordt het in minimale hoeveelheden gebruikt. Jongeren die gaan feesten, gebruiken een veelvoud. Daarenboven weet je ook nooit of je een zuivere dosis hebt of niet. De ketaminetrip is dan ook moeilijk voorspelbaar. De hallucinaties kunnen lijken op aangename dromen, maar het kan ook een ‘bad trip’ zijn met angstaanjagende hallucinaties tot zelfs een delirium. Dan gaat men dingen voelen en zien die er niet zijn. Sommige mensen denken dat hun geest hun lichaam verlaat. Mensen die psychisch kwetsbaar zijn, lopen een hogere kans op een ‘bad trip’. Bij langdurig overmatig gebruik tast ketamine ook de blaas aan, die soms zelfs verwijderd moet worden.”

Is het verslavend?

“Wie wil stoppen met ketamine, ervaart weinig fysieke onthoudingsverschijnselen. Maar de psychische afhankelijkheid is heel groot. Ketamine wordt een onderdeel van iemands leven. De drang om weer de roes te ervaren is groot, zelfs wanneer er medische problemen opduiken.”

Hoe komt het dat ketamine vandaag plots zo populair is bij feestvierders? Dat is toch vreemd.

“Het is geen nieuwe psychoactieve stof, geen ‘designer drug’. Het middel was al gekend bij de hippies in de jaren 60 en 70. In de laatste decennia zagen we dat het populairder werd in Zuid-Oost-Azië en in de Verenigde Staten. En nu is het ook naar ons overgewaaid. Dat is niet zo vreemd. Mensen die het gebruiken, zijn op zoek naar een roes, een soort euforie met hallucinaties. Maar het grote probleem is dat je niet kan doseren als je zomaar wat wit poeder en kristalletjes begint te snuiven.”