Zo’n 26.000 inburgeraars volgen verspreid over 113 locaties in Vlaanderen een opleiding ‘Nederlands als Tweede Taal’ (NT2). Ongeveer de helft doet dat vrijwillig, de andere helft volgt een verplicht traject. Tot nog toe had elk Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO) en Ligo-centrum voor basiseducatie (CBE) een eigen opleiding en een eigen toets Nederlands. Vanaf september zullen alle anderstaligen een gestandaardiseerde test afleggen.

Daarnaast wordt ook een inschrijvingsgeld van 180 euro ingevoerd. De verplichte inburgeraars maken, in tegenstelling tot de vrijwillige, geen aanspraak op vrijstelling of vermindering van dat inschrijvingsgeld.

Verschillende centra voor basiseducatie, de vzw Vlaams Netwerk tegen Armoede, de vzw Vluchtelingenwerk Vlaanderen en vakbond ACV stapten naar het Grondwettelijk Hof tegen de nieuwe regels.

Het Hof oordeelt nu dat de uitsluiting van verplichte inburgeraars van sociale correcties discriminerend is. De rechters wijzen erop dat zowel de verplichte als de vrijwillige inburgeraars in een moeilijke sociaaleconomische situatie kunnen zitten. Het verschil in behandeling is niet redelijk verantwoord. “En dit des te minder nu hieruit een indirecte discriminatie op grond van nationaliteit voortvloeit, gelet op het feit dat een veel hoger percentage van vreemdelingen ertoe gehouden is een integratietraject te volgen”, valt te lezen in het arrest. De betrokken artikelen worden vernietigd.

Bladzijde omdraaien

Voor Vlaams onderwijsminister Ben Weyts (N-VA) is het glas halfvol. “Het Grondwettelijk Hof besliste vandaag dat de NT2-test géén schending is van de onderwijsvrijheid”, stelt hij vast. Het probleem met het inschrijvingsgeld is volgens hem niet onoverkomelijk: “Ik hoop dat we de bladzijde nu definitief kunnen omslaan en tot een oplossing voor het inschrijvingsgeld kunnen komen. We moeten nu samen verder om van inburgering een succes te maken.”

Ligo, een van de klagers, is blij met het arrest. Het inschrijvingsgeld is een grote drempel, stelt de organisatie. “Terwijl het aan motivatie zeker niet ontbreekt. Zij willen Nederlands leren, een job vinden, voor hun kinderen kunnen zorgen, enzovoort. We zijn dus blij dat we het inschrijvingsgeld hebben kunnen tegenhouden.”

Ook Johan Danen van Groen heeft het over een onnodig obstakel. “Als we willen dat nieuwkomers Nederlands leren, dan is het aan de Vlaamse regering om zo veel mogelijk drempels weg te nemen”, zegt hij. “Door taaltesten betalend te maken, deed ze net het omgekeerde. Het is goed dat het Hof dat extra obstakel nu weer wegneemt.”