Tienermeisje gedood op de Krim bij Oekraïense droneaanval - Kiev zet Amerikaanse clustermunitie in

Twee mensen zijn dood aangetroffen onder het puin na de nachtelijke Russische aanval op de stad Mykolaiv, in het zuiden van Oekraïne. Volgens Oleksandr Senkevych, de burgemeester van Mykolaiv, gaat het over een getrouwd koppel. 

Eerder spraken de regionale autoriteiten ook al over 19 gewonden. Volgens Senkevych zijn negen mensen in het ziekenhuis opgenomen. 

Moskou geeft de atoomwaakhond van de Verenigde Naties, de IAEA, nog steeds geen toestemming om de daken laten inspecteren van de door Rusland bezette Oekraïense kerncentrale Zaporizja, de grootste van Europa. De IAEA had twee weken geleden om toestemming gevraagd en noemt een onafhankelijke controle van de reactordaken essentieel.

De IAEA reageerde begin juli op een aantijging van de Oekraïense strijdkrachten, dat de Russen "explosieven" op de daken van twee reactoreenheden hadden geplaatst. Deskundigen van de IAEA konden de afgelopen week wel andere inspecties en verkenningen uitvoeren bij de kerncentrale en zagen tot dusver geen zwaar militair materieel, explosieven of mijnen. Maar ze wachten nog steeds op toegang tot de daken van de reactorgebouwen, aldus het internationaal atoomagentschap.

Begin juli beschuldigden Rusland en Oekraïne elkaar ervan van plan te zijn een incident te veroorzaken bij de centrale. De IAEA waarschuwde herhaaldelijk voor mogelijke catastrofes door militaire confrontaties, ook omdat Zaporizja bij het front ligt.

Oekraïne heeft de door de Verenigde Staten geleverde clusterbommen ingezet tegen Rusland, dat bevestigt het Witte Huis.

Zowel 'The New York Times' als 'The Washington Post' hadden eerder vandaag gemeld dat Russische troepen aan de frontlinie in het zuidoosten van Oekraïne werden aangevallen met de controversiële wapens om stellingen te vernietigen die het Oekraïense tegenoffensief vertragen.

Oekraïne bevestigt noch ontkent het inzetten van de clustermunitie. De VS gaven het wapen na lang aarzelen. Kiev beloofde het niet in te zetten in dichtbevolkte gebieden of op Russisch grondgebied.

Bij clustermunitie gaat het om raketten of bommen die in de lucht boven het doel ontploffen en vele kleine explosieven verspreiden. Clustermunitie is vooral omstreden omdat een aanzienlijk deel van de explosieven niet ontploft en achterblijft, waardoor burgers gevaar lopen. Meer dan honderd landen hebben via een internationaal verdrag het gebruik ervan verboden, maar de VS, Rusland noch Oekraïne hebben dat verdrag ondertekend.

De Russische president Vladimir Poetin dreigde al clustermunitie te gebruiken als Oekraïne ermee begint. Veel experts zijn er echter van overtuigd dat Rusland deze munitie al lang gebruikt.

Lees ook: Luitenant-kolonel Tom Simoens nu VS clusterbommen aan Oekraïne levert: “Het is een smerig wapen, als je het smerig gebruikt” (+)

De Europese Unie verlengt haar economische sancties tegen Rusland met zes maanden vanwege de voortdurende "destabiliserende acties van Rusland in Oekraïne", Dat hebben de ministers van Buitenlandse Zaken in Brussel besloten. De strafmaatregelen tegen bepaalde economische sectoren werden kort na de Russische annexatie van de Krim in 2014 ingevoerd en zijn sinds de invasie van Oekraïne eind februari 2022  aanzienlijk uitgebreid.

De sancties worden verlengd tot 1 februari 2024. Het gaat bijvoorbeeld om beperkingen op de handel en financiering van producten en technologie die niet alleen civiel, maar ook militair door Rusland zou kunnen worden gebruikt, zoals bepaalde software, chemicaliën of biologisch materiaal.

Verder staat de vervoerssector op de sanctielijst. Zo mogen Russische luchtvaartmaatschappijen niet meer op EU-luchthavens komen en zijn Russische schepen, op enkele uitzonderingen na, niet meer welkom in de Europese havens. Er geldt ook een verbod op de invoer of overdracht van ruwe olie en bepaalde aardolie­producten over zee van Rusland naar de EU.

Ook de banksector is aangepakt. Veel Russische banken hebben geen toegang meer tot de elektronische financiële berichtendienst SWIFT waarmee internationale betalingen gemakkelijker zijn. De EU heeft ook meerdere vergunningen voor omroep­activiteiten en mediakanalen opgeschort om de verspreiding van desinformatie tegen te gaan.

Ryanair wil flink gaan investeren in Oekraïne als de oorlog in het land voorbij is. De top van de Ierse budgetmaatschappij was vandaag in Kiev en heeft daar beloofd ruim 3 miljard dollar (2,7 miljard euro) uit te trekken om de luchtvaart in Oekraïne er straks weer bovenop te helpen.

Ryanair-baas Michael O'Leary wil binnen acht weken na heropening van het Oekraïense luchtruim weer vluchten van en naar het land aanbieden. Het moet wekelijks gaan om circa 600 vluchten op de vliegvelden van Kiev, Lviv en Odesa. Daarnaast is Ryanair van plan om elke dag binnenlandse vluchten te gaan uitvoeren tussen die drie luchthavens.

Op een wat langere termijn mikt de maatschappij in Oekraïne op wel 10 miljoen reizigers per jaar. Een en ander betekent dat er tientallen Ryainair-vliegtuigen in het land zullen worden gestationeerd.

In het verleden vloog Ryanair ook op Charkiv en Cherson. Als de vliegvelden daar weer zijn hersteld wil de topman dit ook weer gaan doen.

O'Leary is eerder al begonnen met het plannen van een eventuele terugkeer naar Oekraïne. In april zei de topman dat de maatschappij ongeveer zestig Oekraïense piloten en ongeveer tachtig stewards en stewardessen had ingehuurd, voornamelijk op de bases van Ryanair in Polen, in afwachting van de heropening van de markt.

Vannacht werd de havenstad Odesa, in het zuiden van Oekraïne, voor de derde nacht op rij aangevallen. Daarbij kwam een 21-jarige bewaker om het leven, meldt Oleh Kiper, de gouverneur van Odesa op Telegram. De man werd tijdens de zoek- en reddingsoperatie dood onder het puin aangetroffen, schrijft Kiper. 

Het Oekraïense leger slaagde er slechts in iets ruim een kwart van de Russische kruisraketten neer te halen die werden afgevuurd. De aanval beschadigde niet alleen de haveninfrastructuur, maar ook een administratief gebouw en magazijnen in de regio.

Rusland plant aanvallen op schepen die graan vervoeren van Oekraïne naar de Zwarte Zee om Kiev er vervolgens de schuld van te geven. Dat stelt Adam Hodge, woordvoerder van de Amerikaanse Nationale Veiligheidsraad.

"Het Russische leger zou zijn aanvallen op Oekraïense graaninstallaties en graantransporten kunnen uitbreiden met aanvallen op burgerschepen", aldus Hodge. De beschuldigingen zijn gebaseerd op inlichtingen die net zijn vrijgegeven, voegt hij eraan toe.

Maandag is de deal die de export van Oekraïens graan via de Zwarte Zee mogelijk maakte, verlopen nadat Rusland de deal weigerde te verlengen.

"Onze informatie geeft aan dat Rusland nieuwe mijnen heeft gelegd in de buurt van Oekraïense havens", verklaart Hodge. "Wij geloven dat dit deel uitmaakt van een goed gecoördineerde poging om aanvallen op burgerschepen in de Zwarte Zee te rechtvaardigen en de schuld voor deze aanvallen af te schuiven op Oekraïne."

Rusland kondigde woensdag aan dat het elk schip dat op weg is naar Oekraïense havens aan de Zwarte Zee als een militair doelwit zou beschouwen. Kiev vraagt om internationale escortes te voorzien.

De Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen (IFRC) neemt afstand van de Rode Kruisvereniging van het autoritaire Wit-Rusland. Dat blijkt uit een mededeling die IFRC woensdagavond heeft gepubliceerd.

De aanleiding is een bezoek dat Dmitry Shevtsov, het hoofd van het Rode Kruis van Wit-Rusland, onlangs bracht aan Oost-Oekraïense gebieden die door Rusland worden bezet. Shevtsov zou er hebben toegegeven dat het Wit-Russische Rode Kruis van daaruit Oekraïense kinderen naar Wit-Rusland zou hebben gebracht.

In een televisie-interview had Shevtsov de deportatie van Oekraïense kinderen ook als een soort van vakantie omschreven. "We waren en zijn daarbij betrokken, en zullen dat blijven", zei hij. Wit-Rusland is een nauwe bondgenoot van Moskou.

IFRC neemt de zaak hoog op en beklemtoont dat de Wit-Russische acties in strijd zijn met de humanitaire missie en de grondbeginselen van de organisatie: "Deze acties dreigen het vertrouwen te schaden van ons werk om gemeenschappen in nood te ondersteunen, ongeacht wie ze zijn en aan welke kant van de frontlinie ze staan". "Het is essentieel dat alle onderdelen van de Internationale Federatie van Rode Kruis- en Rode Halve Maanverenigingen onafhankelijk blijven van regeringen en gewapenden."

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba heeft woensdag al aan het Internationaal Strafhof gevraagd om een aanhoudingsbevel tegen Shevtsov uit te schrijven. Het hof had eerder al een aanhoudingsbevel tegen de Russische president Vladimir Poetin uitgevaardigd voor de ontvoering van Oekraïense kinderen.

Volgens cijfers van de Wit-Russische oppositie zouden sinds het begin van de oorlog meer dan 2.000 Oekraïense kinderen onder dwang naar Wit-Rusland zijn gebracht.

Een hervatting van het graanakkoord blijft tot de mogelijkheden behoren, maar enkel als aan alle Russische voorwaarden wordt voldaan. Dat heeft de Russische president Vladimir Poetin verklaard.

Rusland en Oekraïne hadden in juli vorig jaar, na bemiddeling van de Verenigde Naties en Turkije, een graanakkoord gesloten. Door dat akkoord konden graan en andere voedingsmiddelen uit Rusland en Oekraïne ondanks de oorlog toch verscheept worden via de Zwarte Zee. Maar Rusland besliste maandag om die deal niet te verlengen.

"Zodra aan alle voorwaarden die we eerder waren overeengekomen is voldaan, zullen we onmiddellijk terugkeren naar het akkoord", zo verklaarde Poetin woensdag op een regeringsbijeenkomst aan het nieuwsagentschap Interfax. De Russische voorwaarden moeten "zonder uitzondering en volledig" worden nageleefd, anders heeft een verlenging van de deal "geen zin meer", klinkt het.

Moskou verwijt het Westen dat ze de afspraken voor de Russische export van kunstmest en voedsel onvoldoende hebben gerespecteerd. Die export zou worden getroffen door de internationale sancties tegen Rusland.

Daarnaast eist Moskou ook dat Russische banken en financiële instellingen weer worden aangesloten op het internationale SWIFT-bankensysteem. Tot slot vraagt Rusland dat de pijpleiding tussen de Russische stad Togliatti en de Oekraïense havenstad Odessa weer in gebruik wordt genomen. De ongeveer 2.400 kilometer lange pijplijn, die voor de export van ammoniak en kunstmest dient, is sinds het begin van de oorlog buiten gebruik en werd in juni getroffen door een explosie.

De Verenigde Staten hebben een militair steunpakket voor Oekraïne aangekondigd met een waarde van 1,3 miljard dollar (bijna 1,2 miljard euro). Het Oekraïense leger krijgt onder meer luchtverdedigingssystemen, munitie en apparatuur om mijnen te verwijderen.

Het pakket benadrukt volgens het ministerie van Defensie de vastberadenheid van de VS om Oekraïne te steunen. Niet alleen op het slagveld, maar ook op langere termijn bij het beschermen van zijn grondgebied en het afschrikken van Rusland.

De VS zijn voor Oekraïne een zeer belangrijke partner. Naast militaire hulp van meer dan 40 miljard dollar (ruim 36,7 miljard euro), ontvangt het land in oorlog ook enkele miljarden aan humanitaire hulp.