In Wit-Rusland verwelkomt de Wagnerbaas zijn huurlingen: ‘We wachten op het moment dat we kunnen laten zien wat we waard zijn’

De komst van de huurlingen maakt deel uit van een compromis waarmee de Wit-Russische president Loekasjenko het Kremlin en Wagner een uitweg bood uit de explosieve situatie na de gewapende opstand van de huurlingen. In ruil voor veiligheidsgaranties van het Kremlin zouden zij in Wit-Rusland in ballingschap gaan.

Wagnerbaas Jevgeni Prigozjin verwelkomde zijn mannen eerder deze week in een kamp bij Asipovitsji, dat door Wit-Rusland gereed is gemaakt voor Wagner. “We hebben waardig gevochten. We hebben veel gedaan voor Rusland”, zei hij. Maar hij liet weten dat Wagner voorlopig niet van plan is weer in Oekraïne te vechten. “Wat er aan het front gebeurt is een schande waaraan we niet mee gaan doen”, zei hij. “We zullen wachten op het moment dat we weer helemaal kunnen laten zien wat we waard zijn.”

Eerder deze week sloot Wagner al zijn basis in Molkino in het zuiden van Rusland, waar het huurlingenleger een trainingscentrum deelde met Ruslands militaire veiligheidsdienst GROe.

Afgelopen week zijn er volgens de oppositiewebsite Belaruski Hajoen al ruim tweeduizend Wagnerleden aangekomen. Maar op het aan Wagner gelieerde Telegram-kanaal Razgroezka Wagnera (‘Het uitladen van Wagner’) liet een huurlingencommandant weten dat er in totaal ongeveer tienduizend strijders naar Wit-Rusland zullen komen.

Huurlingen uit strafkampen

Daarbij gaat het vrijwel alleen om professionele huurlingen. Volgens de onafhankelijke Russische site Vazjnye Istorii (‘Belangrijke verhalen’) heeft Wagner besloten alle ex-gevangenen die het in strafkampen heeft gerekruteerd naar huis te sturen. Enkele honderden van hen zouden in hotels in de zuidelijke stad Anapa zijn ondergebracht, in afwachting van hun loon en de beloofde kwijtschelding van hun straf. In totaal zouden 49 duizend ex-gevangenen bij Wagner in Oekraïne hebben gevochten, maar een groot deel van hen is bij de slag om Bachmoet omgekomen of gewond geraakt.

De eerste Wagnerstrijders zijn in Wit-Rusland al aan de slag gegaan om Wit-Russische militairen te trainen, zodat die kunnen leren van hun gevechtservaring. Prigozjin pochte in zijn welkomsttoespraak dat zij van het Wit-Russische leger “het één na beste leger ter wereld” zullen maken (na Wagner, uiteraard). Hij verzekerde ook dat Wagner Wit-Rusland zal verdedigen als het land wordt aangevallen. (Voor dat geval heeft Wit-Rusland nu al de garantie dat Moskou het land militair te hulp zal schieten.)

Als er inderdaad zo’n tienduizend Wagnerstrijders hun toevlucht zoeken in Wit-Rusland, roept dat de vraag op wat die daar allemaal gaan doen. Het Wit-Russische leger is niet erg groot (op papier ruim 60 duizend man), en zelfs als de territoriale verdedigingsmacht (120 duizend man) erbij wordt opgeteld, lijkt tienduizend instructeurs wel erg veel.

Persoonlijke garde Loekasjenko

In kringen van de Wit-Russische oppositie wordt gespeculeerd dat Loekasjenko Prigozjins geharde strijders mogelijk wil inzetten als een persoonlijke garde die hem moet beschermen voor het geval de bevolking weer in opstand komt tegen zijn bewind, zoals in 2020. Maar als dat zo is, kiest Loekasjenko voor een riskante strategie: met zijn muiterij tegen de Russische legerleiding heeft Prigozjin laten dat hij een gevaarlijke, onvoorspelbare partner is.

Andrej Kartapolov, de voorzitter van de defensiecommissie van het Russische parlement, suggereerde dat Moskou Wagner kan gebruiken om desnoods de Suwalki-corridor langs de Pools-Litouwse grens in te nemen. Daarmee zouden de Baltische staten worden afgesloten van het NAVO-gebied en zou er een doorgang ontstaan tussen Wit-Rusland en de Russische exclave Kaliningrad.

Militaire experts achten het gevaar daarop heel klein, temeer daar Wagner bij zijn vertrek uit Oekraïne al zijn zware wapens heeft moeten afgeven aan het Russische leger. Ook valt te betwijfelen of Loekasjenko daaraan zou meewerken, omdat zijn land dan rechtstreeks in conflict zal raken met de Navo.

Buurlanden zenuwachtig

Toch maakt de komst van het huurlingenleger naar Wit-Rusland de buurlanden zenuwachtig. Polen heeft de grens met Wit-Rusland inmiddels versterkt. Ook Litouwen heeft zijn waakzaamheid verhoogd, terwijl Letland zich zorgen maakt over mogelijke provocaties door Wagner in de provincie Letgallen, waar veel etnische Russen wonen. Ook Oekraïne voelt zich genoodzaakt tot maatregelen. Om een nieuwe inval vanuit Wit-Rusland te voorkomen, is het al druk bezig extra mijnenvelden en loopgraven aan te leggen langs de noordelijke grens.

Voorlopig lijkt het erop dat Wagner Wit-Rusland wil gebruiken als tussenstation voor nieuwe operaties in Afrika, waar het in verscheidene landen militaire steun biedt aan regimes in ruil voor lucratieve contracten. Een probleem is wel dat Prigozjin voorlopig niet meer kan rekenen op wapens en transporttoestellen van het Russische ministerie van Defensie.

Het Kremlin wil die activiteiten graag voortzetten, maar dan zonder Prigozjin. De vraag is alleen hoeveel greep Moskou heeft op Wagner, dat voorlopig vanuit Wit-Rusland vrolijk doorgaat met zijn gestook in de rangen van het Russische leger.