Meer dan zeven jaar na de aanslagen van Zaventem en Brussel en na zeven maanden proces hebben de slachtoffers gekregen waar ze al jaren naar snakken: een uitspraak van het hof van assisen. Philippe Van Steenkiste, de voorzitter van de slachtoffervereniging V-Europe, benadrukte dinsdag vlak voor de zitting hoe belangrijk die uitspraak voor de slachtoffers wel was.

Zijn zus stierf op 22 maart op de luchthaven van Zaventem. ‘De jury vertegenwoordigt onze democratie en dat is net wat de terroristen kapot wilden maken. Voor mij is het belangrijk om hier in de rechtszaal gerechtigheid te zien geschieden. De slachtoffers van de Bende van Nijvel hebben die kans nooit gekregen. Wij wel, daar moeten we dankbaar voor zijn.’

Lees ook

Ayari ‘tevreden’ met vrijspraak voor terroristische moord en moordpoging 

Sinds dinsdagavond zijn de dodelijke slachtoffers van de aanslagen overigens niet meer met 32 maar met 35. Het hof van assisen erkende in het arrest dat ook Shanti De Corte uit Kontich en twee andere slachtoffers die overleden in de jaren na de aanslagen, omdat ze het trauma niet te boven kwamen, officieel slachtoffers zijn.

De dag van de uitspraak verliep met horten en stoten. De uitspraak, die voorzien was om 14 uur, werd uiteindelijk pas om 19 uur voorgelezen. De jury had de volle achttien dagen nodig om tot een uitspraak te komen en gaf antwoord op 287 vragen. In de uitspraak zaten een aantal verrassingen.

Abrini

Sommige beschuldigden hadden tijdens het proces gezegd dat het voor hen een schijnproces was. Maar de jury maakte wel degelijk een onderscheid tussen de negen beschuldigden die voor hen in de beklaagdenbox stonden. Dat Oussama Atar alias Abu Ahmed, die bij verstek terechtstaat en die allicht overleden is, vanuit Syrië de opdrachtgever van de aanslagen was, leed voor de jury geen twijfel. Hij werd veroordeeld als opdrachtgever van de terroristische moorden. Ook over Mohamed Abrini, de man met het hoedje, en Osama Krayem was er volgens de jury geen twijfel. Zij werden zoals verwacht schuldig bevonden aan de terroristische moorden op de luchthaven van Zaventem en de metro van Maalbeek. De twee hadden zich eigenlijk zelf ook moeten laten ontploffen, maar ze deden dat op het laatste nippertje niet. Allebei hadden ze schuldig gepleit.

Abdeslam

Salah Abdeslam had zelf gehoopt op de vrijspraak omdat hij op het moment van de aanslagen al vier dagen in de gevangenis zat en dus niet fysiek had kunnen deelnemen. Maar de jury veroordeelde hem toch als mededader van de terroristische moorden. Uit de motivering bleek onder andere dat de jury zwaar tilde aan een brief die Abdeslam in de dagen na de aanslagen van Parijs met zijn laptop had verstuurd naar de opdrachtgever Oussama Atar alias Abou Ahmed in Syrië. In die lange brief zei Abdeslam dat hij niet naar Syrië terugging, ‘maar in Europa zijn werk wilde afmaken’. Voor de jury was dat een belangrijk bewijselement.

Ayari

Voor Sofien Ayari, die samen met Abdeslam werd opgepakt en al die tijd samen met Abdeslam onder­gedoken zat, was de jury verbazend mild. De jury zag, zo bleek uit de motivering van het arrest, in het dossier geen bewijzen dat hij mede­dader was van de aanslagen van Parijs en Brussel. Ayari was, zo bleek uit het onderzoek, liever zo snel mogelijk naar Syrië teruggekeerd. De jury zag ook geen bewijs dat hij had willen deelnemen aan aanslagen. Ongetwijfeld speelde het ook een rol dat Ayari een oprechte indruk maakte tijdens het proces en in zijn laatste woord zijn spijt had uitgesproken. Voor Ayari maakt de vrijspraak wegens moord in praktijk weinig uit. Hij is op het proces wel veroordeeld als lid van een terroristische organisatie. Daar kan hij tien jaar cel voor krijgen. Hij werd in Parijs bovendien al tot dertig jaar cel veroordeeld. Op een eerder proces in Brussel had hij twintig jaar gekregen.

Ook voor Hervé Bayingana Muhirwa, bij wie Osama Krayem en Mohamed Abrini onderdak vonden na de aanslagen, was de jury mild. Hij werd veroordeeld als lid van een terroristische organisatie.

Farisi

De broers Smail en Ibrahim Farisi, die een safehouse verhuurden aan de terroristen, werden zoals verwacht vrijgesproken. De twee resterende beschuldigden, Bilal El Makhoukhi en Ali Haddad El Asufi, werden schuldig bevonden als mededaders aan de aanslagen. Met de antwoorden op de schuldvraag is het doek over het proces nog niet helemaal gevallen.

In september pas worden de straffen bepaald. Voor iedereen, behalve voor de broers Farisi die definitief vrijgesproken zijn. De meesten van de resterende beschuldigden – op Ayari en Bayingana Muhirwa na – riskeren levenslang.

Lees ook

Overzicht | De uitspraken van de jury over elk van de tien beklaagden