“Abdeslam wist wat er ging gebeuren. Maar hij koos te zwijgen”: na jaren kennen beschuldigden terreurproces verdict van jury
Salah Abdeslam (33) is samen met vijf andere mannen door de assisenjury veroordeeld voor de terroristische moorden op de luchthaven van Zaventem en het metrostation van Maalbeek. Dat hij op dat moment al in de cel zat, spreekt hem volgens de jury niet vrij van alle verantwoordelijkheid. Opmerkelijk: het aantal doden wordt door de jury bijgesteld van 32 naar 35 doden. Drie mensen die jaren later stierven, zoals de Vlaamse Shanti De Corte, zijn volgens de volksjury ook slachtoffer van hun terreur.
Salah Abdeslam had in juni, op het einde van het zeven maanden durende assisenproces, om de vrijspraak gevraagd. Op het moment dat de bommen ontploften op 22 maart 2016 op de luchthaven en in het metrostation, zat hij immers al enkele dagen in de gevangenis. Abdeslam was op 18 maart al opgepakt in Sint-Jans-Molenbeek. “Hij kan dus geen verantwoordelijkheid dragen voor de twee aanslagen”, aldus zijn advocaten.
(Lees verder onder de foto)
De arrestatie van Salah Abdeslam. — © BELGAIMAGE
Maar de zeven vrouwen en vijf mannen van de Brusselse assisenjury waren het daar dinsdag in hun arrest niet mee eens. Ze verwezen expliciet naar enkele brieven die Abdeslam schreef, ná de aanslagen in Parijs, maar vóór de aanslagen van Zaventem. “Hier in de rechtszaal heeft Abdeslam verklaard dat hij niet op de hoogte was van de plannen van de andere beschuldigden. Het was volgens hem zijn plan om Europa te verlaten, en om naar Syrië te trekken.”
Brieven van Abdeslam
“Uit de brief die Abdeslam schreef aan zijn emir Oussama Atar in Syrië, blijkt het tegenovergestelde. Daaruit blijkt dat hij in Europa wil blijven, “om het werk af te maken”. Hij uit zijn spijt over het feit dat zijn bommengordel in Parijs niet was afgegaan, en hij hernieuwde zijn beloftes.”
“In plaats van naar Syrië te trekken, bleef hij in België in het gezelschap van een groep mannen die overduidelijk van plan waren om aanslagen te plegen, met als doel om zo veel mogelijk slachtoffers te maken. In de appartementen waar hij verbleef, heeft hij oorlogswapens gezien. Hij heeft de laders van de kalasjnikovs gezien. Bovendien was hij als gezochte terrorist een symbool voor de groep.”
“Het kan niet anders, of hij wist wat er stond te gebeuren”, aldus de jury. Maar Abdeslam verkoos om te zwijgen. Daarom werd hij veroordeeld als mededader bij het plegen van terroristische moorden.
‘Man met het hoedje’
Naast Abdeslam werden ook Mohamed ‘de man met het hoedje’ Abrini (38), en Osama Krayem (30) veroordeeld voor de terroristische moorden. Abrini werd gefilmd toen hij met zware explosieven op een karretje de luchthaven binnenwandelde. Vlak voor de aanslagen ging hij op de loop.
“Maar Abrini heeft duidelijk laten blijken dat hij wist hoe gevaarlijk die ladingen waren”, aldus de jury. “Bovendien had hij vooraf gezegd dat hij bereid was om tot het einde te gaan, en de zelfmoordterroristen tot het einde te volgen.”
Ook de Brusselaar Ali El Haddad Asufi (38), de eenbenige Bilal El Makhoukhi (34) uit Brussel en Oussama Atar (39) uit Laken werden veroordeeld voor het plegen van terroristische moorden. Die laatste is nu ook officieel veroordeeld als de leider van de terreurgroep.
“35 slachtoffers”
Opmerkelijk: de zes veroordeelden worden ook verantwoordelijk geacht voor drie extra slachtoffers. Op de dag van de aanslag stierven op de luchthaven zestien mensen, en in de metro nog eens zestien anderen. Maar volgens de volksjury is ook de dood van drie andere personen het gevolg van de dodelijke aanslagen. Het gaat om Shanti De Corte, die op het moment van de aanslag op de luchthaven van Zaventem was en op 7 mei 2022 op 23-jarige leeftijd door euthanasie om het leven kwam. “Er is een verband tussen haar dood, en de gebeurtenissen op de luchthaven”, aldus de jury.
(Lees verder onder de foto)
Shanti De Corte. — © Kris Van Exel
Daarnaast gaat het om Mathieu Fischer, een 54-jarige man die door de explosie op de luchthaven zware gehoorschade opliep, en in 2021 uit het leven stapte. En om Xavier Legrand: een man die op de metro zat toen de bom afging, en op dat moment vocht tegen kanker. “Om zijn verwondingen van de terreuraanslag te verzorgen, moest zijn kankerbehandeling stilgelegd worden. Toen die behandeling weer kon worden opgestart, was het te laat.” Eén jaar na de aanslag, overleed hij op 49-jarige leeftijd.
“Het is bewezen dat hun dood het gevolg is van de aanslagen”, aldus de jury. Van zeven andere slachtoffers werd dit niet behouden. De officiële dodentol van de aanslagen wordt daarom op 35 slachtoffers gebracht.
Tien jaar cel
De Tunesiër Sofien Ayari (29) en de Rwandees Hervé Bayingana Muhirwa (38) werden dan weer vrijgesproken van het plegen van terroristische moorden, en enkel veroordeeld voor deelname aan de activiteiten van een terreurgroep. Als straks in september de straffen worden uitgedeeld, riskeren zij nog tien jaar cel.
Smail (38) en Ibrahim Farisi (34) , de twee broers die de sleutels van een appartement bezorgden aan de terreurcel, werden over de hele lijn vrijgesproken door de jury. Voor hen zit het assisenproces erop. Ibrahim Farisi sprong zijn advocaat Xavier Carrette in de armen, en verliet als een vrij man het gebouw.
Waarom kreeg Abdeslam ander oordeel dan Ayari?
De jury maakte een onderscheid tussen Salah Abdeslam en Sofien Ayari. Allebei werden ze opgepakt, vier dagen voor de aanslagen op de luchthaven van Zaventem werden gepleegd. Geen van beiden vertelde aan de rechercheurs dat er een aanslag op til was.
Aan Salah Abdeslam werd dit zwaar aangerekend. “Hij moet geweten hebben wat er stond te gebeuren”, aldus de jury, die naar enkele brieven van Abdeslam verwees. “Hij moet de wapens hebben zien liggen. Hij moet gehoord hebben wat het plan was.” Hij werd veroordeeld als mededader, die de daders hielp bij het plegen van een terroristische moord.
Voor Sofien Ayari had de jury vreemd genoeg een ander oordeel klaar. De Tunesiër Ayari werd dinsdagavond vrijgesproken van het plegen van een terroristische moord. “Omdat er redelijke twijfel bestond, over de vraag of hij de terreurcel de noodzakelijke hulp verschafte bij het voorbereiden van die aanslag”, aldus het arrest. Hij deed boodschappen en kookte, maar dat was volgens de jury niet essentieel voor de aanslagen. Nochtans zat Ayari opgesloten in dezelfde appartementen als Abdeslam, en moet hij dezelfde wapens gezien hebben als Abdeslam.
“Er blijft twijfel over zijn wil om deel te nemen aan de aanslagen. Maar er zijn geen documenten gevonden die dat bewijzen.” Ayari was in de weken voor de aanslagen, naar eigen zeggen vooral bezig met het plannen van zijn terugkeer naar Syrië.
Tijdens het proces heeft Ayari openlijk zijn spijt betuigd. In tegenstelling tot de andere beschuldigden, werkte hij wel mee op de zittingen. Ook dat zal allicht meegespeeld hebben in hun oordeel.
