Deel je tuin op in afwateringszones en voorzie voldoende groen: zo voorkom je wateroverlast

Een boom werkt als een paraplu. Toch min of meer. De eerste druppels houdt hij tegen. Daarna laat hij de regendruppels die op de kruin vallen vertraagd doorsijpelen. Eerst langzaam, vervolgens steeds sneller. Toch houdt hij flink wat water tegen. Het wordt ‘onderschept’ door de bladeren en takken.

Gemiddeld 21 procent van de hoeveelheid neerslag blijft in de boom ‘hangen’. Achteraf verdampt het, beetje bij beetje. Een deel van het regenwater dat niet op de bladeren achterblijft (10 procent van de hoeveelheid neerslag) stroomt via takken en twijgen omlaag, langs de stam, waarna het dicht tegen de boomwortels de grond indringt. Onder een boom valt dus slechts 69 procent van de neerslag op de grond.

In zes stappen: zo kies én plant je de juiste boom voor jouw tuin.

Hetzelfde gebeurt met struiken en bodembedekkers. Drupt het regenwater uit een boom in een plantenborder? Dan zal het verder vertragen en moet er dus ook weer minder neerslag de grond in. Zit er tussen de planten toch blote grond? Geen probleem. De grond moet wel los zijn. Daarom hark je hem best regelmatig.

Of je laat het over aan de natuur en strooit mulch. Dat dun laagje schors, cacaodoppen, hennep- of vlasvezels of gemaaid gras zorgt ervoor dat de grond niet dichtslibt. Tegelijk fungeert mulch ook weer als rem. Het houdt water vast waarna het kan verdampen.

Gemaaid gras, compost of houtsnippers: wanneer is het (g)een goed idee?

Dat een groendak bijdraagt aan een betere waterhuishouding is gekend. Het zorgt namelijk niet alleen voor extra groen, maar het buffert eveneens een aanzienlijke hoeveelheid water en laat het overtollige regenwater vertraagd wegvloeien. De resultaten verschillen naargelang het groendaksysteem.

Hoe dikker en kwaliteitsvoller het substraat, hoe meer water het kan bufferen. Een extensief groendak met een gemiddelde substraatlaag van 5 tot 10 cm buffert jaarlijks ongeveer 40 procent van de neerslag. Een groendak met een substraatlaag van minstens 30 cm dik en met grotere planten houdt zelfs tot 90 procent van het water vast.

Leestip: Drie toptips voor een perfect groendak.

Overtollig regenwater dat niet door een groendak kan worden gebufferd, maar ook regenwater dat op alle andere dakoppervlakken valt, vang je best op. Dat kan in een boven- of ondergrondse tank.

Regenwater kan je prima hergebruiken voor heel wat huishoudelijke taken (het toilet spoelen, de wasmachine laten draaien…) én uiteraard voor de tuin.

Is regenwaterrecuperatie nodig? Heel wat gemeenten/steden verplichten de installatie van een tank bij nieuwbouw en grondige renovatie.

Helt je tuin af of zijn er plekken waar je vreest dat het water zich steeds zal ophopen? Vang het dan onderweg op. Dat kan je doen door je tuin op te delen in afwateringszones. Leg een opvangstrook aan in het laagste punt van elke zone. Dat kan een border zijn die net iets minder afhelt of waarin je een grindgoot integreert, of een echte afwateringsgoot.

Combineer je die laatste met een kleine opstand, dan krijg je een optrede die je tuin tevens visueel opdeelt. Stuur het water dat je zo opvangt via een leiding naar een buienborder, wadi of tuinvijver of een aaneenschakeling van dat alles.

Ligt je woning op het laagste punt van de tuin? Laat de tuin dan niet rechtstreeks aansluiten op de achtergevel. Creëer een overgangszone en installeer ook hier een opvangstrook of goed functionerende drainage. Laat je hierin zeker adviseren door een architect.

Hebben de planten genoeg water gekregen, en zijn waterplekken en plassen voldoende gevuld? Laat het dan nog overtollige water infiltreren. Ook hier bestaan in sommige gewesten en gemeenten verplichtingen over. Dat kan bijvoorbeeld met speciale infiltratiekratten.

Kratten hebben het voordeel dat ze kant-en-klaar te koop zijn. Ze zijn stevig en kunnen een groot volume water opvangen. Bovendien kan je ze makkelijk aan elkaar koppelen om tot de gewenste capaciteit te komen.

Terrassen, tuinpaden, opritten… zorgen er vaak voor dat je tuin nog meer water te slikken krijgt. Ze zijn immers vaak bekleed met harde materialen die het water tegenhouden. Er zijn echter heel wat ‘zachte’ alternatieven: materialen die het regenwater (deels) opvangen en langzaam laten infiltreren.

Verhard zo weinig mogelijk: ‘zachte' materialen én aandachtspunten bij de plaatsing ervan.

Een bestaand terras ga je natuurlijk niet zomaar openbreken. Wel kan je het in oppervlakte verkleinen. Zet er één of enkele vierkantemetertuintjes op, bouw een grotere plantenbak of schuif een reeks potten en bakken dicht tegen elkaar aan tot een mobiele tuin. Net als een groendak buffert al dat groen een groot deel van het regenwater dat anders gewoon op je terras terechtkomt.

Bovendien is je terras ineens een stuk gezelliger en kleurrijk aangekleed, en heb je een zomerlang groenten en eetbare bloemen binnen plukbereik. Planten in pot en bak hebben echter één nadeel. Tijdens droge periodes moet je ze water geven. Soms zelfs meerdere keren per week. Maar met al dat water dat je op andere plaatsen in de tuin stockeert, is dat natuurlijk kinderspel.

Lees verder op Livios.be:

Een hedendaagse tuin met oog voor het klimaat: deze tien stappen helpen je op weg

Besparen op water? Dankzij deze tips krijg je het voor mekaar

Je kleine tuin groter laten lijken? Tien adviezen voor meer perspectief