IN GRAFIEK: Juli blijkt tot nu toe de warmste maand ooit gemeten op aarde, VN-baas Guterres: "We treden nieuw tijdperk binnen"
De eerste drie weken van juli waren de warmste periode van drie weken die ooit is gemeten wereldwijd. Juli is goed op weg om de warmste maand uit de moderne geschiedenis te worden. Momenteel flirten we al met een globale opwarming van anderhalve graad, zij het nog niet structureel. De nieuwe voorzitter van het VN-klimaatpanel, Jim Skea, zegt dat we het klimaatakkoord van Parijs niet meer zullen halen. VN-baas Antonio Guterres spreekt klare taal.
Door de klimaatverstoring is het atypisch weer op vele plaatsen. Zo is het bij ons nu langdurig minder goed weer. Het is hier momenteel iets frisser dan normaal, terwijl het in andere delen van de wereld dan weer heel wat warmer is. Er zijn of waren ongeziene hittegolven in onder meer het zuidwesten van de VS, in delen van China en rond de Middellandse Zee.
Die klimaatverstoring, met weersystemen die geblokkeerd raken, is een gevolg van de klimaatopwarming, die op haar beurt een gevolg is van de massale hoeveelheid broeikasgassen die we blijven uitstoten.
De globale klimaatopwarming zet zich inmiddels door. Als we temperatuurdata van over de hele wereld combineren, komen we aan de globale temperatuur die een beetje als een koortsthermometer fungeert voor onze planeet. Het gaat om sterke data, omdat ze regionale verschillen uitwissen en een totaalbeeld geven.
IN GRAFIEK: de opwarming van de aarde
De Europese klimaatdienst Copernicus en het weerbureau van de Verenigde Naties (WMO) hebben vandaag een nieuwe update gegeven over hoe warm het is op aarde. Op de grafiek hieronder van Copernicus en het Europese weercentrum ECMWF is duidelijk te zien hoe de wereldwijde temperatuur piekt.
De heldere rode lijn geeft de evolutie van de temperatuur van dit jaar mee. Die flirt met de grijze band, die de anderhalve graad opwarming schetst. De (licht)bauwe lijnen geven de globale temperaturen tijdens de decennia van de jaren 40, 50, 60 en 70 van de vorige eeuw weer. In de jaren 80 en 90 verandert de kleur naar oranje om zo over te gaan naar rood in de meest recente jaren. De dunnere rode lijn is die van 2016, het warmste jaar ooit gemeten tot nu toe. Op dit moment zitten we daar boven.
Hoe de grafiek interpreteren?
Op dit moment beleeft de aarde dus een bijzonder warme periode. Sinds het begin van de metingen was de aarde nooit zo warm tijdens drie opeenvolgende weken.
Tijdens de eerste en de derde week van juli schurkte de globale temperatuur zelfs even boven de anderhalve graad. Dat betekent niet dat we het klimaatakkoord van Parijs niet meer kunnen halen.
Volgens dat akkoord moeten we de opwarming tot "ruim onder de 2 graden Celsius" houden en liefst op anderhalve graad. Maar het gaat in het akkoord om een structurele klimatologische opwarming van anderhalve graad, over een periode van 20 tot 30 jaar. Zo ver zijn we voorlopig nog niet. Al gaat de huidige opwarming sneller dan veel wetenschappers verwachtten.
De globale temperatuur flirt met de grens van anderhalve graad opwarming op dit moment
En toch: we komen op onbekend terrein, waarschuwen wetenschappers, nu blijkt dat de temperatuur op aarde nooit hoger was in onze weermodellen. Specialisten waarschuwen ervoor dat het nog niet gedaan is.
Want de opwarming door broeikasgassen in de atmosfeer wordt dit jaar versterkt door het El Niño-effect. Anderzijds, het La Niña-effect heeft de voorbije jaren een omgekeerd effect gehad op de wereldtemperatuur.
Dit is jammer genoeg een voorsmaakje voor de toekomst
"Het record van juli zal niet het enige zijn dit jaar. Temperaturen op het land zullen ruim boven de gemiddelden blijven", zegt Carlo Buontempo van Copernicus.
"In juli hebben miljoenen mensen geleden onder de hitte. Jammer genoeg zijn de huidige records de keiharde realiteit van klimaatverandering en een voorsmaak van de toekomst", zegt Petteri Taalas van de WMO, het weerbureau van de Verenigde Naties.
Guterres: "We gaan naar een kookpunt"
Ook VN-secretaris-generaal Antonio Guterres heeft zich uitgelaten over het nieuwe normaal. "The era of global warming has ended and the era of global boiling has arrived", zei hij, vrij vertaald "vergeet de wereldwijde opwarming, het wordt een wereldwijd kookpunt vanaf nu".
"De klimaatopwarming is er. Het is verschrikkelijk. En het is nog maar het begin", waarschuwt Guterres. Maar hij bleef ook positief. "Het is nog altijd mogelijk om de wereldwijde opwarming te beperken tot anderhalve graad, maar moeten we drastisch en onmiddellijk ingrijpen." Dat kan door heel snel onze uitstoot van broeikasgassen af te bouwen.
We gaan wellicht een beetje in overshoot wat het klimaatakkoord van Parijs betreft
Of dat nog lukt, is onduidelijk. Dat het snel gaat met de opwarming, beseft ook de toekomstige voorzitter van het VN-klimaatpanel IPCC, Jim Skea. Opvallend: hij heeft toegegeven dat het beperken van de opwarming tot anderhalve graad volgens het akkoord van Parijs niet meer haalbaar is.
"We gaan wellicht een beetje in overshoot . Ze (de regeringen en beleidsmakers) hebben onvoldoende ambitie getoond om de klimaatdoelen van Parijs te halen. Dat is zeker zo", vertelde hij net na zijn verkiezing vanuit Nairobi. Skea stuurt daarmee een andere boodschap de wereld in dan Guterres, hoewel beiden onder dezelfde paraplu werken.
Skea voegde er wel meteen aan toe dat dat eigenlijk niks verandert aan wat we moeten doen, met name zo snel mogelijk af raken van fossiele brandstoffen en werken aan nieuwe technologieën.