Wereldrecord: Siberische worm ontwaakt na 46.000 jaar uit gesmolten permafrost

De nieuwe soort heet ‘Panagrolaimus kolymaensis’, zo schrijft het wetenschappelijke tijdschrift ‘Scientific American’. Het beestje werd gevonden bij de Kolymarivier in een stuk permafrost, de permanent bevroren bodem in het ijskoude noordoosten van Rusland, dat in 2002 door wetenschappers werd uitgegraven. In 2018 werd de worm voorzichtig ontdooid, waarna het dier ontwaakte. Het was toen echter nog niet bekend tot welke soort de worm behoorde en hoe oud het was.

Nu blijkt dat het om een tot nu toe onbekende soort gaat, en wel een die langer dan welke andere door mensen waargenomen levensvorm heeft kunnen overleven. De onderzoekers maakten hun vondst vrijdag bekend in het wetenschappelijke tijdschrift ‘PLOS Genetics’.

“Overleven in extreme omgevingen gedurende lange periodes is een uitdaging waar slechts een handvol organismen toe in staat is,” schreven de wetenschappers in het blad. “Hier tonen we aan dat een bodemnematode ‘Panagrolaimus kolymaensis’ 46.000 jaar lang het leven heeft opgeschort in de Siberische permafrost.”

De rondworm kon zo extreem lang in zulke barre omstandigheden overleven door een proces dat bekend staat als ‘cryptobiose’ , een overlevingsstrategie van minuscuul kleine diertjes, waarbij ze hun stofwisseling en andere biologische processen weten af te zwakken tot ze niet meer waarneembaar zijn. Op die manier kunnen ze extreme omstandigheden als uitdroging, bevriezing en zelfs radioactieve straling in het vacuüm van de ruimte overleven.

Cryptobiose is vooral bekend geworden dankzij waterbeertjes, veelvuldig voorkomende diertjes van een halve millimeter. In 2007 en 2011 bleken waterbeertjes proeven van de Europese en Amerikaanse ruimtevaartagentschappen, die ze blootstelden aan de extreme temperaturen, straling en het bijna-vacuüm in de ruimte, te hebben overleefd.