Nematode overleeft 46.000 jaar in de permafrost dankzij speciaal lichaamsmechanisme
Een microscopisch kleine rondworm is na een "winterslaap" van maar liefst 46.000 jaar in de Siberische permafrost opnieuw ontwaakt. Dat meldt een internationaal team van wetenschappers. Het zou gaan om een wereldrecord. De nematode kon al die tijd overleven dankzij een speciale techniek, cryptobiose.
De nematode werd ontdekt in een gefossiliseerd nest van een eekhoorn, in de permanent bevroren ondergrond (permafrost) in Siberië. Dat gebeurde al in 2002, maar er volgde daarna nog heel wat verder onderzoek.
In 2018 wekten wetenschappers het diertje opnieuw tot leven, maar daarna moesten ze nog uitvissen hoe oud het precies was en om welke soort het exact ging. Die resultaten zijn nu vrijgegeven in een studie die verschenen is in het vakblad PLOS Magazine.
Ongezien
Het gaat om een nog niet eerder beschreven soort, die de naam Panagrolaimus kolymaensis meekreeg. De vondst gebeurde aan de Kolyma-rivier in arctisch gebied.
Het internationale team van onderzoekers kwam tot de conclusie dat de nematode in "winterslaap" ging in het laat Pleistoceen, 46.000 jaar geleden. Volgens de onderzoekers is zo'n lange periode van overleving nooit eerder beschreven.
Slechts enkele organismen slagen erin om zo lang te overleven in extreme omstandigheden
"Slechts enkele organismen slagen erin om lange tijd te overleven in extreme omstandigheden. In onze studie tonen we aan dat het zelfs kan voor 46.000 jaar", schrijven de onderzoekers.
Die periode betekent een absoluut nieuwe mijlpaal. De vorige "records", tenminste voor nematoden, stonden op "amper" enkele tientallen jaren. Het ging toen ook om nematoden die respectievelijk 25,5 en 39 jaar in een ogenschijnlijk levenloze toestand konden overleven. (lees door onder de afbeeldingen)
Foto's uit de studie tonen de Panagrolaimus kolymaensis in zijn geheel en in detail. D toont de voorzijde van het organisme, G de staart.
Speciaal metabolisme
Zo lang overleven in de permafrost kon enkel dankzij cryptobiose, een soort van slaaptoestand waarbij de stofwisseling en het zuurstofverbruik heel erg worden afgezwakt. Het is een verdedigingsreactie tegen extreme omstandigheden zoals vriestemperaturen of extreme uitdroging.
Nematoden moeten eerst "uitgedaagd" worden door extreme omstandigheden vooraleer ze zo'n aparte omstandigheden kunnen overleven. De onderzoekers vroren wormpjes in bij een temperatuur van ongeveer 80 graden Celsius onder nul. Als ze niet eerst werden uitgedroogd, stierven ze meteen. Als dat wel was gebeurd, overleefden ze.
Nematoden gaan meer trehalose produceren als ze worden "uitgedaagd", wat hen helpt om extreme situaties te overleven
Tijdens de uitdroging vooraf bleek dat de nematoden plots meer trehalose, een soort suiker, gingen produceren. Die zou hen helpen om de celmembranen en het DNA te beschermen tegen uitdroging.
Wetenschappers zijn in ieder geval gefascineerd door de nieuwste ontdekking. Ze vragen zich af of er eigenlijk een limiet staat op overleven. De normale levensduur van het type nematode in kwestie is 1 à 2 maanden.
Dit artikel is gebaseerd op de studie zelf en artikels in The Washington Post en Livescience.
BEKIJK - De rondworm in beweging:
