Als men de 20-centimeter hoge Russische POM 3 Medallion ziet, is het meestal al te laat. Wie op minder dan zestien meter van de mijn komt, zal nog een ontploffing horen en geraakt worden door rondvliegende getande ringen. Die verspreiden zich op een hoogte tussen 1 en 1,5 meter om zo veel mogelijk vitale organen te raken. Van de mijn bestaat sinds kort ook een variant die vanop afstand pantserwagens en tanks zwaar kan toetakelen.

De POM 3 werd in 2015 aangekondigd en zou sinds 2019 tot de uitrusting van het Russische leger behoren. Sinds 2020 hoort daar ook de ISDM Zemledelie mijnlanceerder bij waarvan er minstens twee in Oekraïne zijn. Een truck die raketten geladen met mijnen afschiet tussen de 5 tot 15 kilometer ver. Elke truck kan zo maximum 600 mijnen plaatsen. Het zorgt ervoor dat de mijnenleggers hun dodelijk explosieven tot heel dicht bij de vijandelijke linies kunnen brengen zonder zelf veel risico te lopen. Nog een handigheidje: zodra de raketten zijn gelanceerd wordt er automatisch een digitale print gemaakt van de positie van het nieuwe mijnenveld.

LEES OOK. Wat mogen we verwachten van het Oekraïens offensief? “Als de Russische linies voldoende uitgedund zijn, kan alles in elkaar storten”

De trillingen van een voetstap

Zodra de raketten het doel naderen open die zich. De mijnen dalen met kleine parachutes en landen op zes uitschuifbare poten. Van zodra die stevig staan, boort een seismische sensor zich in de grond. De mijn heeft een geheugen waarin trillingen in de bodem zijn opgenomen die overeenkomen met voetstappen. Het explosief analyseert ook de natuurlijke vibraties in de bodem waar het is geland en slaat die op. Bij elke afwijkende trilling maakt het vergelijkingen met de opgeslagen data. Van zodra die overeenkomen met die van de voetstappen en elkaar blijven opvolgen, wordt een clusterbom afgeschoten die uit elkaar spat en 1.850 metalen ringen bevat. Meestal gebeurt dat als de persoon -of groep- tussen de 7 en 16 meter van de mijn is.

Twijfels over AI

Het springtuig kan zo geprogrammeerd worden dat het zich na een bepaalde tijd ontwapent. Is die “timer” niet ingesteld, heeft ze een levensduur van 11 jaar en zal ze al die tijd een gevaar blijven ook voor Oekraïense burgers na de oorlog.

Volgens Rusland is de mijn uitgerust met AI zodat die een onderscheid kan maken tussen de eigen troepen en de vijand. Experten betwijfelen dat. De claim dat het voetstappen van burgers en militairen kan onderscheiden wordt als een fabeltje afgedaan. Het lijkt vooral op een excuus. Antipersoonsmijnen zijn door veel landen verboden -niet door Rusland- omdat ze een groot en blijvend gevaar voor burgers zijn. Als ze ook nog gebruikmaken van clustermunitie zoals de POM-3 zijn het helemaal wapens die alleen passen in een vuile oorlog.