Om de drie dagen vindt een dodehoekongeval plaats: “We moeten dringend meer doen”

"Veilig fietsen langs gewestwegen moet overal mogelijk zijn, ook in een drukke stad als Antwerpen. Dat bewijzen we met de vernieuwing van de Plantin en Moretuslei." Dat zei Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters (Open Vld) 2,5 jaar geleden, toen de heraanleg van de drukke Antwerpse verkeersader nagenoeg werd af­gerond.

De realiteit is pijnlijk anders. In mei stierf een 23-jarige fietsster net op die weg nadat ze door een vrachtwagen werd aangereden die rechtsaf wilde slaan. Drie maanden later en amper twee kruispunten verderop raakte donderdag een 33-jarige fietsster levensgevaarlijk gewond, opnieuw door een vrachtwagen­bestuurder die een manoeuvre maakte.

In beide gevallen gaat het om een dodehoekongeval. Die komen in Vlaanderen nog geregeld voor, blijkt uit cijfers die Vooruit-parlementslid Annick Lambrecht onlangs opvroeg bij minister Lydia Peeters. Die tonen dat er in 2022 in totaal 131 dodehoekongevallen gebeurden op Vlaamse wegen waarbij voetgangers of (brom)fietsers het slachtoffer waren. Dat cijfer ligt een kwart hoger dan in 2021, toen er wel nog fors minder verkeer was door de coronacrisis.

De meeste dodehoekincidenten en de meeste overlijdens vonden plaats in de provincies Antwerpen en West-Vlaanderen. In totaal vielen bij de ongevallen vier doden, van wie twee in West-Vlaanderen en een in Antwerpen en in Limburg. De meeste zwaargewonden vielen in Antwerpen en West-Vlaanderen. Van de 140 slachtoffers reden er 100 met de fiets.

"Niet verbaasd"

"Deze cijfers verbazen niet. We worden geregeld geconfronteerd met dit soort berichten", zegt Wies Callens van de Fietsersbond. "Al lang vragen we dat vrachtwagens – zoals in Londen – lagere stuurcabines krijgen, met extra camera"s, zodat de dode hoek minimaal is. Maar dat is Europese materie. Op dat niveau wordt nu wel gepraat over nieuwe regels, maar er lagen eerder veel verregaander artikels op tafel. Vanuit de lobby wordt serieus tegengewerkt."

Tegelijk vraagt de Fietsersbond dat er grondig wordt nagedacht over wanneer welk verkeer waar thuishoort. Daar horen ook circulatieplannen voor woonwijken bij, klinkt het. "Je moet conflicten mijden. Op de plaats van het ongeval van donderdag in Antwerpen bijvoorbeeld, had het kruispunt geen verkeerslichten, en het volgende wel. Je kunt dus bepalen waar rechtsaf afslaan verboden wordt en waar je dat wel nog toestaat."

In een reactie stelt het kabinet-Peeters dat de minister analyses afwacht van het ongeval in Antwerpen om te bekijken welke maat­regelen mogelijk zijn. Voorts gebeurt er "al heel wat" om dodehoekongevallen te voorkomen. Zo is er een nieuw kader om verkeerslichten "maximaal conflictvrij" te regelen, waarbij verkeersveiligheid boven doorstroming gaat. In 2022 zou zo een recordaantal van 142 kruispunten zijn aangepakt. Deze regeerperiode zou ook 1,4 miljard euro worden geïnvesteerd in fietsinfrastructuur. Verder wordt ook voorzien in opleiding voor fietsers en bestuurders. Ten laatste in 2028 moeten nieuwe én bestaande vrachtwagens "zichtbaarheidstechnologie" hebben.

Voor Vooruit-parlementslid Lambrecht volstaan de voorgestelde oplossingen niet. "Door deze cijfers en de recente ongevallen moeten alle alarmbellen afgaan. Sneller dan gepland moeten er veilige, afgescheiden fietspaden komen. Kruispunten moeten ook veel sneller conflictvrij. Het klopt dat er meer wordt geïnvesteerd, maar de ongevallencijfers dalen niet"