"Zo worden jaren tijd": Cees Nooteboom, reizende schrijver en schrijvende reiziger, is 90
Cees Nooteboom, de ouderdomsdeken van de Nederlandstalige literatuur, is 90 jaar. Niet alleen is hij een van de belangrijkste auteurs uit ons taalgebied, vooral bekend van zijn reisverhalen en gedichten, maar zijn werk is ook vaak vertaald. Binnenkort worden zijn dagboeken gepubliceerd en er verschijnt ook een nieuw boek over kunst. Op zijn 90e is Nooteboom nog niet uitverteld.
"Romancier, reiziger, dichter, kunstbeschouwer", zo stelt Cees Nooteboom zichzelf voor. Poëzie is de constante in zijn werk. De afgelopen jaren publiceerde hij nog indringende dichtbundels zoals “Afscheid” en “Vos”. Begin dit jaar werden al zijn gedichten gebundeld in "Zo worden jaren tijd. Gedichten 2022-1955".
Ter gelegenheid van zijn 90e verjaardag brengt uitgeverij Koppernik het eerste deel van de dagboeken van Cees Nooteboom uit. “De danser en de monnik. Dagboeken 1970-1995” verschijnt begin september; er zullen nog twee delen volgen.
Tegelijk verschijnt "Bomen waarin stenen bloeien", een boek over de Italiaanse beeldhouwer Giuseppe Penone. Ook in het Duits, met als titel “In den Bäumen blühen Steine”. De verjaardag van Nooteboom gaat in Duitsland gepaard met eerbetuigingen in de grote kranten. Nooteboom woonde lange tijd in Berlijn en is nog altijd heel bekend bij onze oosterburen.
Cornelis (Cees) Nooteboom wordt op 31 juli 1933 geboren in Den Haag en brengt zijn jeugd in verschillende katholieke internaten door. In de jaren 50 trekt hij liftend door Europa, van de Provence tot Scandinavië. "Mijn moeder vroeg waar ik heen ging, toen ik aan de autoweg in Breda stond. Weg, antwoordde ik. En in zekere zin ben ik nooit meer thuisgekomen," zei Nooteboom op Klara. Ervaringen van die eerste reizen vinden hun weg naar zijn melancholische en romantische debuutroman "Philip en de anderen" uit 1955. Het boek wordt een klassieker.
Nooteboom is getuige van verschillende politieke aardverschuivingen, zoals de Sovjetinval in Boedapest in 1956, de studentenrevolte in Parijs of de val van de Berlijnse Muur. Hij schrijft erover voor kranten en tijdschriften.
BEKIJK - Cees Nooteboom gidst door Spanje (Vlaanderen vakantieland, 1996):
Van het reisverhaal maakt Cees Nooteboom een literair genre op zich. Zijn reportages met prachtige foto’s komen onder meer in het glossy magazine Avenue, waarin hij ook vertalingen van buitenlandse poëzie publiceert. Spanje, waar hij deeltijds op het eiland Menorca woont, is zijn tweede vaderland. De bundel "De omweg naar Santiago" is vele malen herdrukt.
In Japan trekt Nooteboom langs zenkloosters; hij reist door Iran, Noord-Afrika, Latijns-Amerika … Een van zijn laatste boeken gaat over Venetië. Telkens combineert hij scherpe observatie en mijmering. Zijn filosofische beschouwingen over ruimte en tijd geeft hij vorm in een soepele, eenvoudige stijl.
In 1980 gooit Cees Nooteboom hoge ogen met de roman "Rituelen", die doorbreekt bij het grote publiek. Het verhaal waarin hij de link legt tussen de beurs, de mis en de Japanse theeceremonie wordt ook verfilmd. "Het volgende verhaal", in 1991 het Nederlandse Boekenweekgeschenk, krijgt vooral een warm onthaal in Duitsland. "Allerzielen" uit 1998, een liefdesroman die zich afspeelt in Berlijn en ook in Spanje, wordt beschouwd als een van zijn belangrijkste boeken.
BEKIJK - "Herinnering is als een hond die gaat liggen waar hij wil": Piet Piryns interviewt Cees Nooteboom (Lichtpunt, 2010):
Cees Nooteboom is een van de vaakst vertaalde Nederlandse schrijvers, in meer dan 30 talen. Hij wordt ook sinds jaar en dag genoemd als kanshebber voor de Nobelprijs literatuur. In 1992 krijgt hij de Constantijn Huygensprijs, in 2003 de Oostenrijkse staatsprijs voor Europese literatuur, een jaar later de P. C. Hooftprijs en in 2009, uit handen van koning Albert, de Prijs der Nederlandse Letteren, de belangrijkste prijs in het Nederlandse taalgebied.
Cees Nooteboom was goed bevriend met Hugo Claus; hij hield een toespraak op Claus' afscheid in de Bourlaschouwburg in Antwerpen. Die vriendschap ging lang terug: de strandfoto’s van de jonge Nooteboom en Claus samen met Harry Mulisch zijn legendarisch.
