Polen stuurt meer troepen naar Wit-Russische grens na "schending luchtruim": "Lijkt op vergissing, maar zenuwen staan strak gespannen"

Polen stuurt extra troepen en gevechtshelikopters naar de grens met Wit-Rusland, na een Wit-Russische schending van het Poolse luchtruim met legerhelikopters. Het Poolse ministerie van Defensie heeft ook de NAVO op de hoogte gebracht. 

De Poolse autoriteiten ontkenden het voorval eerst zelf. Maar toen bewoners in de buurt van het Poolse grensdorpje Białowieża beelden van de helikopters begonnen te posten, keerden ze hun kar. Volgens Polen vlogen de helikopters heel laag, waardoor detectie door de bewaking van het luchtruim moeilijk was. 

Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken roept Wit-Rusland op om het incident "onmiddellijk en in detail" uit te leggen. De Wit-Russische afgevaardigde in Polen is al op het matje geroepen. Wit-Rusland zelf ontkent de aantijgingen. Volgens het land ging het om een aangekondigde militaire oefening en misbruiken de Polen het voorval om de oostelijke grens van Polen te versterken.

Maar wat is daar nu echt gebeurd aan de Pools-Wit-Russische grens? "Het lijkt erop dat het gaat om een soort vergissing door de piloten", legt VRT NWS-journalist en specialist Oost-Europa Jan Balliauw uit. "De Wit-Russische president Loekasjenko verblijft momenteel namelijk in zijn residentie in Viskuli, een bekende plaats dicht bij de Poolse grens. Volgens een onafhankelijke groep die alle militaire activiteiten in Wit-Rusland monitort, waren die helikopters daar vooral om het luchtruim rond Viskuli te bewaken, zolang Loekasjenko daar was."

Loekasjenko was eerder op de dag op bezoek geweest in een dorpje dat ook niet ver van de Poolse grens lag. "Dus het kan allemaal daarmee te maken hebben. Het zou helemaal niet de bedoeling geweest zijn het Poolse luchtruim te schenden. Meer nog: dat zou zelfs gevaarlijk spel zijn nu Loekasjenko zich zo dicht bij de Poolse grens bevindt."

Bovendien kan een vergissing daar snel gebeurd zijn, erkent Balliauw. "Je moet weten: daar ligt een uitgestrekt bos, een van de oudste bossen van Europa, dus je hebt daar geen markeringen van de grens waar je op kunt afgaan als je lage vluchten uitvoert."

De spanningen tussen Polen en Wit-Rusland zijn opnieuw opgelopen sinds een deel van het Russische huurlingenleger Wagner zich in Wit-Rusland bevindt. Na de mislukte coup van Wagner-baas Jevgeni Prigozjin vorige maand trokken zowat 1.000 Wagner-strijders naar Wit-Rusland. De Poolse regering vreest dat zij in Polen zullen infiltreren om het land zo te ontregelen vlak voor de parlementsverkiezingen later dit jaar. 

De woordvoerder van de Amerikaanse nationale veiligheidsadviseur, John Kirby, verklaarde eerder op de dag dat de VS niet op de hoogte is van dergelijke dreigementen aan het adres van Polen of andere NAVO-lidstaten. Maar ook de Litouwse president Gitanas Nausėda waarschuwde deze week voor "allerhande provocaties" door het Wagner-huurlingenleger aan of over de grens met zijn land.

Gisteren suggereerde de Wit-Russische president Loekasjenko nog al grappend dat Polen hem dankbaar moet zijn dat hij de Wagner-strijders in zijn land houdt. "Zonder ons zouden ze verder doorgesijpeld zijn en (de Poolse steden, red.) Rzeszów en Warschau vermorzeld hebben." Vanuit Rzeszów wordt Oekraïne bevoorraad met westerse wapens. In maart had Rusland ook al aangekondigd kernwapens te willen plaatsen aan de grens tussen Wit-Rusland en Polen.

Ook de zenuwen tussen Rusland en zijn bondgenoten en de NAVO zijn strak gespannen, analyseert Balliauw nog. "Er is onlangs de aanval op het Oekraïense Reni geweest, een Donauhaven op nauwelijks 300 meter van de Roemeense grens, en vannacht was er ook voor het eerst een aanval op de Donauhaven van Izmail. En er is die voortdurende spanning tussen Polen en Litouwen en Wit-Rusland. Tot nu toe heeft de NAVO altijd een houding aangenomen om conflicten niet uit de hand te laten lopen."

De heisa van gisteren komt dus op een vervelend moment. "In normale omstandigheden zou Wit-Rusland zich verontschuldigen bij Polen en zou het incident vlug gesloten zijn. Maar je merkt nu dat dit, vermits de zenuwen gespannen zijn, moeilijker weggaat."