Frankrijk besliste dinsdag om over te gaan tot evacuaties van zijn staatsburgers na een aanval op zijn ambassade in Niger op zondag en de sluiting van de grenzen van het land, die intussen weer open zijn. Ook burgers van andere landen die Niger willen verlaten, worden meegenomen op de vluchten.

Zo hebben ook achttien Belgen en “belanghebbenden” Niger verlaten via de Franse vluchten. De federale overheidsdienst Buitenlandse Zaken gaf eerder op de dag nog aan dat naar verwachting bijkomende landgenoten geëvacueerd zouden worden.

De vierde Franse evacuatievlucht is vertrokken uit Niamey, aldus nog het Franse leger. Rond 1 uur zou het vliegtuig landen in Parijs. “De vierde vlucht brengt het totaal aantal geëvacueerde personen op 992, onder wie 560 Fransen”, zo zegt de Franse diplomatie op Twitter (X).

VS roepen ambassadepersoneel terug

De Verenigde Staten roepen inmiddels hun niet-essentiële personeel terug uit de ambassade van Niamey. Dat heeft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt. Het ministerie neemt de beslissing om het niet-essentiële ambassadepersoneel en hun gezinnen terug te halen, “uit grote voorzichtigheid”, luidt het. “We hebben ons reisadvies in die zin aangepast en Amerikaanse burgers geïnformeerd dat we door het verminderde personeel alleen noodhulp kunnen bieden aan Amerikaanse burgers in Niger.”

De VS zeggen “diplomatiek betrokken te blijven op het hoogste niveau”. De pas aangestelde ambassadeur Kathleen FitzGibbon zal “snel” aankomen in Niamey, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat benadrukt dat de VS de coup in Niger afkeuren en de internationale partners steunen die ijveren voor een herstel van de grondwettelijke orde in het land.

Biden roept op tot “onmiddellijke vrijlating” van Bazoum

De Amerikaanse president Joe Biden heeft ook opgeroepen om de afgezette president onmiddellijk vrij te laten. “Ik roep op tot de onmiddellijke vrijlating van president Bazoum en zijn familie, en voor het behoud van de moeizaam bevochten democratie van Niger”, zegt Biden in een verklaring. “Op dit moeilijk moment blijven de VS aan de kant van de bevolking van Niger staan, met respect voor een partnerschap dat al decennialang geworteld is in gedeelde democratische waarden en steun voor een burgerregering. De Ni­ge­re­zen hebben het recht om hun leiders te kiezen. Ze hebben zich uitgesproken in vrije en eerlijke verkiezingen en dat moet worden gerespecteerd.”

In zijn verklaring benadrukte Biden het belang van het partnerschap tussen de VS en Niger. In maart bracht de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken nog een bezoek aan het land en ontmoette hij president Bazoum. “De verdediging van fundamentele democratische waarden en steun voor de constitutionele orde, gerechtigheid en het recht op vreedzame bijeenkomsten zijn essentieel voor het partnerschap tussen Niger en de Verenigde Staten”, stelt de Amerikaanse president.

Niger is een belangrijke bondgenoot van het Westen geworden, vooral van Frankrijk, dat er duizend soldaten heeft gestationeerd. De regering Biden wil meer betrokken raken bij Afrika om de groeiende invloed van China en Rusland tegen te gaan. De Verenigde Staten hebben een luchtmachtbasis in het centrum van Niger, die wordt gebruikt om met drones aanvallen uit te voeren en jihadisten in de gaten te houden.

Ook Britten verminderen ambassadepersoneel

Ook het Verenigd Koninkrijk “vermindert tijdelijk het aantal personeelsleden op zijn ambassade in Niamey” vanwege de “veiligheidssituatie” in Niger. “Er heeft een militaire machtsovername plaatsgevonden in Niger, wat heeft geleid tot protesten en onrust”, staat te lezen in het reisadvies van het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken, dat donderdagochtend is bijgewerkt. “Vanwege de veiligheidssituatie vermindert de Britse ambassade in Niamey tijdelijk het aantal medewerkers.” Het ministerie waarschuwt nog dat de situatie in het land snel kan veranderen.

Nigeria zet stroomlevering stop

Nigeria is dan weer gestopt met het leveren van stroom aan buurland Niger. Dat heeft het Nigerese transmissiebedrijf Nigelec bekendgemaakt. Volgens Nigelec schortte Nigeria – de grootste economie van Afrika – de levering van elektriciteit dinsdag op. Het buurland voert zo ook economisch de druk op Niger op.

Nigeria is lid van de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten Ecowas, die de coup in Niger streng heeft veroordeeld. De organisatie riep de putschisten zondag al op om de grondwettelijke orde te herstellen en Bazoum weer in zijn ambt te herstellen, en gaf ze daarvoor een week de tijd. De statengemeenschap sloot niet uit over te zullen gaan tot geweld. Woensdag begonnen de stafchefs van het leger van de Ecowas-landen aan een driedaags overleg over de situatie in Niger. Ecowas besliste na de coup eerder al om een economische blokkade in te voeren tegen Niger. Alle “commerciële en financiële transacties” werden met onmiddellijke ingang opgeschort.

Putschleider noemt sancties onrechtvaardig

Generaal Abdourahamane Tchiani, die een week geleden de macht greep, noemt de sancties die de Ecowas-landen hebben ingesteld, “onrechtvaardig”. Hij deed dat woensdagavond tijdens een televisietoespraak. De militaire junta in Niger “verwerpt de sancties en weigert toe te geven aan eender welke dreiging”, aldus Tchiani. “We wijzen elke inmenging in binnenlandse aangelegenheden van Niger af.”

Volgens Tchiani zijn de sancties “cynisch en onrechtvaardig” en zijn ze erop gericht om het leger en de bevolking van Niger te “vernederen”. Het doel van Ecowas is “de situatie onhoudbaar en het land onbestuurbaar te maken”, zei hij voorts. “Nergens in deze minachtende en oorlogszuchtige houding hebben de Ecowas-leiders rekening gehouden met de soevereiniteit van ons land.”

De plaatsvervangende chef van de nieuwe militaire junta in Niger, generaal Salifou Modi, heeft aan buurland Mali dan weer een goede samenwerking beloofd. Dat zei hij na een ontmoeting met de regering in de Malinese hoofdstad Bamako. “We zijn blij met de nabijheid die we hebben met onze broeders in Mali”, aldus Modi. Hij benadrukte dat er al een goede samenwerking is op het vlak van veiligheid.

Honderden aanhangers van militaire machthebbers verzamelen voor betoging

In Niamey zijn donderdag honderden aanhangers van de militaire coup samengekomen voor een nieuwe betoging. In Niger wordt donderdag de 63ste verjaardag van de onafhankelijkheid van Niger van Frankrijk gevierd. De demonstranten, van wie sommigen met grote Russische vlaggen zwaaiden, verzamelden op het Onafhankelijkheidsplein.

Zondag kwamen nog duizenden mensen samen aan de Franse ambassade. Ze probeerden de ambassade binnen te dringen en moesten uiteengedreven worden met traangas. Na het incident besliste Frankrijk om over te gaan tot evacuaties.

“We zijn alleen maar geïnteresserd in veiligheid”, of die nu geboden wordt door “Rusland, China, Turkije, als ze ons maar helpen”, verklaarde een van de demonstanten aan AFP. “We willen gewoon geen Fransen, die ons al sinds 1960 leegroven. Ze zijn hier al die tijd geweest en er is niets veranderd. Wat voor goeds hebben ze ons gedaan?”